Hydrosfera - ściąga

Hydrosfera- jest wodną powłoką ziemi przenikającą atmosferę i skorupę ziemską. Obejmuje wody występujące w przyrodzie w postaci gazowej, ciekłej i stałej. Hydrosferę stanowią: oceany, morza, jeziora, rzeki, bagna, pokrywa śnieżna, lodowce kontynentalne, lodowce górskie, lód gruntowy, wody podziemne oraz para wodna występująca w atmosferze i skorupie ziemskiej. Woda pokrywa ponad 70% powierzchni ziemi. Obieg wody w przyrodzie - topnienie zamarzanie skraplanie parowanie sublimacja resublimacja, bierze w nim udział ok. 0,03% wody na Ziemi. Bilans wodny - jest to zestawienie strat i zysków wody w ciągu roku hydrologicznego(od listopada do października) Transpiracja- jest to parowanie z powierzchni roślin Retencja- jest to okresowe wyłączenie wody z obiegu. Zyski wodne:
? Opady atmosferyczne
? Pozostałości z poprzedniego okresu
? Dopływ powierzchniowy lub podziemny z sąsiednich terenów.
Straty wodne
? Parowanie
? Wsiąkanie
? Odpływ powierzchniowy i podziemny do sąsiednich terenów Jezioro- jest to masa wody zajmująca przez dłuższy czas zamknięte zagłębienie na lądzie i pozbawione bezpośredniego połączenia z morzem. Podział jezior ze względu na pochodzenie masy wody:
? Reliktowe(szczątkowe)miały kiedyś połączenie z oceanem światowym np. Morze Kaspijskie, Morze Martwe, Jezioro Arabskie
? Jeziora które nigdy nie były częścią oceanu światowego Podział jezior ze względu na pochodzenie misy jeziornej: 1. jeziora tektoniczne powstają w pęknięciach skorupy ziemskiej 2. jeziora tektoniczne- polodowcowe są to jeziora tektoniczne przekształcone przez lodowiec 3. jeziora pochodzenia kosmicznego- jeziora te powstałe w skutek upadku meteorytów 4. jeziora wulkaniczne powstają w kraterach wygasłych wulkanów 5. jezioro polodowcowe powstają w skutek działalności lodowców lub lądolodowców: ? Cyrkowe- powstałe na miejscu cyrku lodowcowego
? Rynnowe- powstałe w rynnie polodowcowej utworzonej na skutek erozji wód płynących pod lodowcem
? Morenowe- powstałe w wyniku zatamowania wód przez osady moreny czołowej i bocznej
? Wytopiskowe 6. jeziora krasowe- powstałe przez wypełnienie wodą zagłębień wytworzonych przez rozpuszczalną działalność wody w skalach wapiennych 7. jeziora pochodzenia morskiego- są to jeziora nadbrzeżne, powstające przez osunięcie rzek 8. jeziora powstałe w wyniku działalności rzek 9. jezioro meandrowe powstałe w dawnej części koryta rzeki. 10. jeziora deltowe tworzą w ujściach deltowych rzek 11. jeziora antropogeniczne stworzone przez człowieka
Bagno jest to obszar stale nasycony wodą słoną lub słodką.Warunki konieczne do powstania lodowca:
1. odpowiedni klimat(niska temperatura, dużo opadów śniegu)
2. rzeźba terenu(powierzchnie płaskie lub lekko faliste
Granica wiecznego śniegu- jest to granica powyżej której panuje w ciągu roku zbyt niskie temperatury nie pozwalające na stopnienie całego zapasu śniegu. Lawina- jest to masa śnieżna ześlizgująca się z pochyłych zboczeń górskich i pociągająca za sobą potężne masy śniegu. Obszary wyróżniane w lodowcach:
1. Pole firmowe- (obszar zasilania) pokrywa śnieżna powyżej linii wiecznego śniegu, składająca się że śniegu przekrystalizowanego ziarnistego zasilającego najczęściej lodowiec.
2. jezior lodowcowy (obszar odpływu)- część lodowca poniżej linii wiecznego śniegu. Transgresja lodowcowa- jest wtedy gdy dostawa lodu jest większa niż ablacja
Ablacja- jest to topnienie lodu i sublimacji
Regresja- jest wtedy gdy dostawa jest mniejsza niż ablacja
Postój- jest wtedy gdy dostawa lodu jest równa ablacji. Typy lodowców
? Lodowce kontynentalne które inaczej nazywają się lądolód- są to obszerne czasze lądowe lekko wypukłe nie zależnie od rzeźby terenu np. Antarktyka, Grenlandia.
? Lodowce górskie- występują we wszystkich strefach klimatycznych. Ocean światowy (361 mln km) to :
? Ocean spokojny
? Ocean atlantycki
? Ocean indyjski
? Ocean Arktyczny Morze jest to część oceanu światowego oddzielona od jego otwartych wód:
? Przez półwyspy
? Łańcuchy wysp
? Progi podwodne
? Układ prądów morskich Podział mórz:
1. Morza otwarte- są to morza które mają szerokie połączenie z oceanem światowym np. Morze Arabskie, Morze Norweskie, Morze Barentsa, Morze Grenlandzkie.
2. Morze wewnętrzne(wewnątrz kontynentalne) otoczone są prawie ze wszystkich stron lądami połączone z oceanem tylko cieśninami np. Morze Bałtyckie, Morze Czarne, Morze Śródziemne, Morze Czerwone.
3. Morze przybrzeżne- oddzielone są od oceanu wyspami lub półwyspami np. Morze Japońskie, Morze Żółte, Morze południowo- chińskie, Morze Beringa, Morze Ochockie.
4. Morze między wyspowe- otoczone są prawie ze wszystkich stron mniej lub bardziej zwartymi pierścieniami wysp (oddzielone od oceanu archipelagami wysp) np. Celebes, Jawajskie, Banda, Moluckie.
5. Morze śródziemne międzykontynentalne- leżące pomiędzy kontynentami np. Morze Śródziemne
6. Morze oddzielone od oceanu światowego przez układ prądów morskich np. Morze Sargassowe. Rzeka- jest to woda płynąca stale lub okresowo w wyraźnym korycie opadającym w określonym kierunku. Rzeka główna jest to rzeka uchodząca do morza System rzeczny jest to rzeka główna wraz z dopływami Dorzecze- jest to obszar z którego rzeka główna zbiera wodę.
Gęstość sieci rzecznych- jest to stosunek długości wszystkich rzek na danym obszarze do wielkości tego obszaru. Rodzaj rzek:
1. rzeki stałe- woda stale płynie w korycie
2. rzeki epizodyczne- (chwilowe) woda płynie po ulewnych deszczach na pustynie(w czasie trwania burzy)
3. rzeki okresowe(sezonowe)płyną w okresach deszczowych , wysychają w porze ciepłej(letniej) Skład chemiczny wody morskiej: ? chlorek sodu 78%
? chlorek magnezu 11%
? siarczan magnezu 4,7%
? siarczan wapnia 3,6%
? pozostałe związki i pierwiastki 3% Słony smak wodzie nadaje chlorek sodu(NaCl)
Średnia zasolenia wody morskiej to 35 promili i jest zależna od takich czynników:
1. temperatura
2. parowanie
3. opady
4. dopływ słodkich wód rzekami
Zasolenie nazywamy ogólna ilość soli rozpuszczalnych(ilość soli rozpuszczalnych w wodach morskich na 100części wagowych)
Na zwiększenie zasolenie wpływa:
? Parowanie ? Brak dopływu wód z lądu ?zamarzanie wody
Na wysłodzenie wody morskiej wpływa:
? Dopływ wód z lądu ? opady atmosferyczne ? topnienie gór lodowych Prądy morskie jest to bardziej lub mniej prawdziwie przesuwanie się mas wodnych w kierunku poziomym.
Główny podział prądów morskich jest według ich cech termicznych:
? Prądy ciepłe
? Prądy zimne
* o tym czy prąd jest ciepły czy zimny decyduje różnica temperatury wody w danym morzu i prądzie.
Przyczyny występowanie prądów morskich:
1. stałe wiatry
2. ruch wirowy ziemi
3. siła Coriolisa(nadaje kierunek)
4. rozkład lądów
Wpływ prądów ciepłych na klimat:
1. wyższa temperatura
2. większe parowanie
3. większa kondensacja
4. większe opady
Wpływ prądów zimnych na klimat:
1. niższa temperatura
2. mniejsze parowanie
3. mniejsza kondensacja
4. mniejsze opady W zależności od właściwości wód, a mianowicie składu chemicznego temperatury, zapowietrzenia oraz warunków do rozwoju życia jeziora dzielimy na:
? Eutroficzne- których wody powierzchniowe są bogate w tlen i mineralne, substancje odżywcze. Latem mają zielonkawe zabarwienie są tu korzystne warunki do rozwoju życia organicznego.
? Dystroficzne- których wody są ubogie w tlen i mineralne substancje odżywcze natomiast bogate są w substancje pochodzące z niezupełnego rozłożenia szczątków organicznych. Często położone są w pobliżu torfowisk i mają brunatny odcień i kwaśny odczyn.
? Oligotroficzne- których wody są bogate w tlen lecz ubogie w związki azotu i fosforu również i w węglany i substancje organiczne są często głębokie o kamienistych lub żwirowym dnie, niskiej temperaturze wody i niebieskawym zabarwieniu wody są ubogie pod względem flory i fauny. Rodzaje wód podziemnych ze względu na skład mineralny:
? Wody siarczanowe
? Wody solanki
? Szaczawa ? naturalna woda mineralna zawierająca znaczną ilość bezwodnika węglowego natomiast rozpuszczalne związki żelaza
(szczawa żelazista)wapienia magnezu, sodu, litu (szczawy alkaiczne)
? Radoczynne- z pierwiastkami promieniotwórczymi Fala przeboju- drobiny wody nie zalesiają torów kalifornijskich lecz przyjmują ruch posuwisto-zwrotny to jest od brzegu do brzegu. Fale wymuszone i fale swobodne.Fala martwa ? fala niemal niedostrzegana na powierzchni ale odczuwalna na statku. Tworzy się przy bezwietrznej pogodzie.Fala samotna(tsunami)fala pojedyncza wywołana gwałtownymi wstrząsami trzęsieniem ziemi wybuchem wulkanu podmorskiego , gwałtownym podmorskim osuwiskiem pod wpływem wiatru. Pływy morskie są to rytmicznie powtarzające się ruchy co 12 godzin i 30 minut.
Są spowodowane grawitacyjnemu oddziaływaniu księżyca i słońca na ziemie.
Warstwa wodonośna- jest to warstwa skał która ma zdolność gromadzenia i przewodzenia wody.
Zwierciadło wód podziemnych- jest to górna granica warstwy wodonośnej. Rodzaje wód podziemnych:
1. Wody zaskórne- są to wody pierwszej warstwy wodonośnej znajdującej się blisko powierzchni ziemi podlegającą wpływy zmian atmosferycznych są one często zanieczyszczane.
2. Wody gruntowe- są to wody podziemne które nie podlegają bezpośrednim wpływom zmian atmosferycznych a przed zanieczyszczeniem chroni je filtrująca warstwa skał(woda w studniach)
3. Wody wgłębne- są bardzo czyste przefiltrowane np. woda oligoceńska
4. Wody głębinowe występuje na znacznych głębokościach np. wody artezyjskie Wody artezyjskie- są to wody głębinowe w nieckowatym zagłębieniu pomiędzy warstwami nieprzepuszczalnymi i znajdują się pod wpływem ciśnienia wód napływających z wyższych poziomów. Źródło ? jest naturalny wypływ wody podziemnej na powierzchnie ziemi. Rodzaje źródeł:
? źródło dolinne
? źródło warstwowe
? źródło uskokowe
? źródło szczelinowe (zstępujące i wstępujące)
? źródło krasowe- wyprowadzające pod ciśnieniem hydrostatycznym wody z kanałów i szczelin krasowych zwane są wywierzyskami.
Szczególne źródła to gejzery. Przyczyny wydobycia się wody podziemnej ku powierzchni
? siła ciężkości
? ciśnienie hydrostatyczne
Miejsce wypływu zależy od:
? od rzeźby
? budowy geologicznej
? forma jaka tworzy warstwa nieprzepuszczalna
? ciśnienie


Tekst do wklejenia w 4 kolumny (2 strony w sumie wychodzą A4) czcionka Times New Roman rozmiar 7
Powodzenia ! : )