Epistolografia

Niektórzy teoretycy wyróżniają osobny rodzaj literatury użytkowej, do której zaliczają m.in. list. W romantyzmie zauważalna staje się swoista epistolomania, z którą wiąże się wzrost rangi owego gatunku, jak również jego związek z innymi gatunkami literackimi (liryką czy powieścią). Korespondencja romantyków powstawała pod wpływem sentymentalnej teorii listu-wyznania. Wpłynęły na nią tendencje autokreacyjne, dążenie autora listu do zaprezentowania swojego pożądanego wizerunku. Pojawiają się ówcześnie także listy o charakterze apostolskim, będące wykładem poglądów ich autorów. Szczególny wpływ na poetykę listu romantycznego wywarł L. Sterne – autor Podróży sentymentalnej. Epistolografia epoki przejęła od niego kult szczegółu, który stawał się swego rodzaju medium wrażliwości piszącego.
Tendencje autokreacyjne pojawiają się przede wszystkim w listach Krasińskiego i Słowackiego (stylizacje na wzór postaci bohaterów romantycznych czy wzorów osobowych epoki). Można je obserwować także w listach Norwida, choć występują tu inne wzorce osobowe (krąg ewangelijny czy filozoficzny). W listach Norwida oraz Słowackiego pisanych po przełomie mistycznym ujawniają się tendencje apostolskie, dążenie do przekazu nauk ich twórców (u Norwida także estetyki). Z kolei listy Mickiewicza cechuje przede wszystkim charakter użytkowy – są one związane bezpośrednio z wydarzeniami z jego życia. Wskazane wyżej tendencje autokreacyjne i apostolskie występują w nich marginalnie.