Import (handel zagraniczny)
IMPORT
Jednym z ważniejszych działów gospodarki narodowej jest handel. Zadaniem jego jest przesunięcie wyrobów wytworzonych przez przemysł, rolnictwo i inne działy produkcji konsumpcyjnej za pomocą wymiany towarowej, realizowanej przez obrót towarowy czyli kupno-sprzedaż
Handel międzynarodowy jest ważnym czynnikiem dynamizującym ogólny rozwój gospodarczy, zapewnia stałe dostawy niezbędnych surowców, płodów rolnych, dóbr kooperacyjnych oraz technologii.
Handel dzielimy na: handel wewnetrzny i andel miedzynarodowy.
Handel miedzynarodowy – ( często to pojecie uzywane jest zamiennie z terminem handel zagraniczny ) – jest to zjawisko ekonomiczne polegajace na przekazywaniu towarow pomiedzy krajami – może mieć charakter bezposredni – towaru na towar , lub posredni – (pieniezny) towaru na pieniadz , pieniadze na towar.
Handel zagraniczny dzielimy na import i export.
Import - kupno towarów lub usług z zagranicy. Jest wynikiem międzynarodowego podziału pracy. Zaopatruje gospodarkę w towary (usługi), których wytworzenie w kraju uważa się w danych warunkach za niemożliwe lub mniej korzystne niż wykorzystanie dóbr realizowanych za granicą.
Handel towarami i usługami pomiędzy państwami ma zasadniczy wpływ na stan światowej gospodarki. To właśnie sytuacja na globalnym rynku decyduje o bogactwie lub ubóstwie wielku milionówludzi.
Historia handlu.
Historia międzynarodowego handlu ma już kilka tysięcy lat. Od zarania cywilizacji w miastach dorzeczy Tygrysu i Eufratu funkcjonowali kupcy którzy kupowali i sprzedawali różne towary, transporyjąc je na grzbietach wielbłądów i osłów, a także ststkami. Z czasem trakty handlowe zaczęły się wydłużać, na przykład słynny jedwabny szlak, wiodący z Chin do starożytnego Rzymu, liczył prawie 6500 km.
Rozwój handlu był jedą z pośrednich przyczyn odkryć geograficznych. Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę niejako przy okazji poszukiwania nowej, krótszej drogi do Indii. Indie były już wówczas poważnym partnerem handlowym Europejczyków. To właśnie z Indii sprowadzano jedwab, kamienie szlachetne i przyprway.
Handel był też jedną z przyczyn europejskich podbojów i kolonizacyjnych kontynentów. Obecnie około 70% transakcjii handlowych zawieranych jest pomiędzy rozwiniętymi krajami Ameryki Północnej, Europy, Japonią i Australią. Największymi potęgami handlowymi świata są USA, Niemcy, Japonia, Włochy, Wielka Brytania i Francja.
Handel międzynarowody pozwala krajom wyspecjalizować sie w produkcji takich dóbr, które można w danym kraju wytworzyc możliwie najtaniej co najczęściej wiąże sie z dostępem do surowców. Każdy kraj stara się nie produkować towarów które gdzie indziej można wyprodukować taniej. Lepiej jest takie towary sprowadzić z zagranicy, a krajowy przemysł skoncentrowac na tym co można będzie korzystniej sprzedać na międzynarodowym rynku.
Niektóre kraje mają tak bogate i różnorodne zasoby naturalne że są w stanie, korzystając z własnych surowców, wyprodukować praktycznie wszystkie towary, jakie są im potrzebne. Mimo to kraje te często koncentrują sie na produkcji tych towarów, które na międzynarodowym rynku zapewniają najwięszą zyskowność.
Dlatego jeśli dany kraj dysponuje wszystkimi niezbędnymi surowcami i technologią do produkcji ubrań, stali i wina, a jednocześnie okazuje się że produkcja stali jest najbardziej opłacalna to gospodarka tego kraju najprawdopodobniej nastawiona będzie na prdukcję stali. Zysk ze sprzedaży stali pozwoli wówczas na import pozostałych towarów. Z drugiej strony są też kraje niemal zupełnie pozbawione bogactw naturalnych, które nie mają wyboru i muszą te gałęzie przemysłu które przetważają ich ograniczone surowce.
Światowy rynek jest w większości kontrolowany przez prywatne przedsiębiorstwa. Udział firm państwowych jest niewielki. Od momentu upadku systemu komunistycznego, a dokładniej od czasu rozwiązania Rady Wzajemniej Pomocy Gospodarczej w 1991 r. udział ten stał sie jeszcze mniejszy.
Wpradzie rządy żadko uczestniczą w transakcjach handlu miedzynarodowego, jednak prowadzona przez nie polityka wywiera na rynek znaczny wpływ. Często rządy, w celach ochrony własnego rynku pracy bądź też w celu utrzymania kluczowych gałęzi przemysłu wprowadzaja bariery celne. Innym sposobem jest wprowadzenie limitów importowych. Takie sztuczne bariery,ograniczając swobodny przepływ towarów, zmniejszaja wartość obrotów w handlu międzynarodowym i powoduja że niektóre produkty stają sie nieproporcjonalnie drogie.
Rządy krajów rozwiniętych często wprowadzaja bariery celne na produkty o wysokim stopniu przetworzenia sprowadzane z krajów rozwijających się, co powoduje znaczny wzrost ich cen końcowych, a zatem zmniejsza konkurencyjność. Kraje rozwijające się zmuszone są więc eksportowac swoje bogactwa naturalne, które wprawdze nie przynosza takich zysków, ale nie są obciążone cłem, dzięki czemu mogą byc tańsze, a więc bardziej konkurencyjne. Mimo tych utrudnień kraje rozwijające się musza cos eksportować, by zdobyć środki na zakup i import tych towarów których same z róznych przyczyn nie sa w stanie wyprodukować. Taka polityka bogatych państw uprzemysłowionych hamuje rozwój przemysłu i ogólnie rzecz biorąc, calych gospodarek państw rozwijających się.
Zdarza się że restrykcje celne dotykają także tej drugiej, silniejszej gospodarczo strony. Kraje rozwijające się również wprowadzają ograniczenia na import towarów z krajów rozwiniętych. Działania te mają na celu wsparcie krajowego przemysłu i zapewnienie większego wewnętrznego popytu na krajowe surowce. Ograniczenie importu niektórych towarów pomaga rodzimym producentom sprzedać na rynku wewnetrznym swoje produkty, często gorsze jakościowo, jednak dzieki cłom znacznie tańsze od importowanych.
USA są bez wątpienia największa potęgą gospodarczą świata, jednak ich udział w międzynarodowym obrocie towarowym nie jest juz tak dominujący. Powodem takiego stanu rzeczy jest to iz lwia część produkcji amerykańskiego przemysłu trafia na rynek wewnętrzny. Poza tym w USA znajdują sie złoża niemal że wszystkich bogactw naturalnych, zatem nie śa one zmuszone do importowania wielu surowców. Inaczej jest w przypadku Eurpy, która jest znacznie uboższa w bogactwa, a oprócz tego podzielona na wiele państw. W związku z tym Europa stała się największym światowym rynkiem handlu miedzynarodowego.
W latach 1918-1945 Europa handlowała głównie ze swoimi koloniami. Z czasem jednal zaczął rosnąć obrót towarami pomiędzy krajami europejskimi, najwyraźniejszy wzrost nastąpił w handlu środkami produkcji. Po wojnie dotychczasowe kolonie odzyskiwały niepodległość, w związku z czym obroty w handlu między krajami jeszcze się zwiększały. Zacieśnianie więzi handlowych doprowadziło do zawarcia porozumień które przybrały instytucjonalne formy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (obecnie Unia Europejska) i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA).
Początkowo swój akces do EWG zgłosiło 6 państw - Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg. Obecnie do grona członków Uni zalicza się 15 państw, wkrótce dołączą do niej kolejne.Obroty w handlu wewnątrz Unii europejskiej rosną znacznie szybciej niż obroty na całym świecie. Zaciesnianie stosunków hanlowych poemiędzy rozwinietymi krajami europejskimiwywiera niekorzystny wpływ na gospodarki krajów rozwijających się, dla których rynek europejski staje się coraz bardziej niedostępny.
Handel międzynarodowy Polski –podsumowanie pierwszych lat gospodarki kapitalistycznej.
Podstawowe znaczenie dla kształtowania się polskiego handlu zagranicznego miały lata 1989-1992 w których to wcześniej zmonopolizowany przez państwo handel i jego dwuwalutowość ( dolar i rubel transferowy) zostały radykalnie zreformowane. Od 1.01.1990 ustawowo ustalono, że obroty towarowe z zagranicą są dozwolone dla każdego na jednakowych prawach. Wprowadzenie w 1990 roku wymienialności złotego wyeliminowało dwuwalutowość i czarny rynek na rzecz obrotu kantorowego. Od 1990 podstawowym środkiem regulacji eksportu i importu jest poziom kursu walutowego oraz taryfa celna.
W latach 1991-1993 nastąpił krach polskiego handlu zagranicznego. Eksport obniżył się o 7% ( załamanie handlu ze wschodem na skutek rozwiązania RWPG oraz trudności płatniczych państw byłego ZSRR) z drugiej strony import nie zawsze skutecznie sterowany cłami wzrósł o 88%. W rezultacie obroty towarowe zamykają się dużym ujemn
ym saldem.
Stan obecny
Polska głównie importuje produkty przemysłu elektromaszynowego, chemicznego, lekkiego oraz paliwo i energię.
Towary wartość w mln $
Podukty przemyaslu chemicznego 4786,2
Metaly i wyroby nieszlachetene 3790,7
Matrialy i wyroby wlokiennicze 3603,1
Produkty mineralne 3576,5
Tworzywa sztuczne i wyroby 3035,3
Ścier dzrewny , papier , tektura 1761,0
Przetwory spozywze 1525,7
Produkty pochodzenia roslinnego 1376,8
Głównymi partnerami handlowymi są:
Kraj Wartosc w mln zl
Niemcy 24036,7
Wlochy 15371,1
Rosja 8278,7
Hiszpania 4191
Chiny 4092,7
Holandia 6257,2
USA 6167,0
Czechy 5110,5
Szwecja 4748,3
Danuia 3207,9
Z danych statystycznych wynika, iż po wejściu w życie Układu Europejskiego nastąpiło ożywienie obrotów handlowych Polski z Unią Europejską, która stała się i wciąż pozostaje jej największym partnerem handlowym (ponad 65% udziału w całej wymianie Polski z zagranicą). Dzięki temu upadek handlu z byłym blokiem wschodnim na początku lat dziewięćdziesiątych nie był tak bardzo odczuwalny dla polskich podmiotów gospodarczych. Szybszy przyrost wartości importu niż wartości eksportu z/do UE spowodował nasilanie się od 1991 roku deficytu w obrotach zagranicznych Polski z tym ugrupowaniem (w 1999 roku według wstępnych szacunków GUS osiągnął on poziom ponad 10,5 mld USD). Deficyt nie jest zjawiskiem negatywnym, o ile nie nabierze charakteru strukturalnego. Znaczny wzrost importu był spowodowany m.in. importem dóbr inwestycyjnych służących modernizacji polskiej gospodarki na początku okresu transformacji systemowej oraz wysokim tempem wzrostu gospodarczego w Polsce, który pociąga za sobą wzrost zapotrzebowania na import inwestycyjny i zaopatrzeniowy. Pod koniec ubiegłej dekady powodem dużego deficytu handlowego stała się wysoka konsumpcja prywatna i publiczna. W latach dziewięćdziesiątych w strukturze towarowej polskiego handlu z UE zaobserwowano pewne zmiany, dosyć istotne w przypadku eksportu z Polski, w którym zwiększył się udział wyrobów przemysłowych kosztem produktów rolnych i mineralnych.
Ograniczenia w handlu międzynarodowym.
Handel miedzynarodowy jest czescia naszej codzninnej rzeczywistosci – Anglicy pija francuskei wina , Amerykanie jezdza japońskimi samochodzami , a Rosjanie spozywaja spozywaja produkty z amerykanskiej pszenicy. Pomimo korzyści, jakie niesie z sobą wymiana międzynarodowa, żaden kraj nie może pozwolić sobie na prowadzenie zupełnie wolnego handlu bez żadnych ograniczeń. Jest wiele przyczyn powodujących, ze rządy nakładają na handel zagraniczny rożne bariery. Jeśli kraj wydaje dużo na import, w porównaniu z przychodami z eksportu, to musi ograniczyć import. Niektóre gałęzie przemysłu zaliczane są do strategicznych i chronienie ich jest koniecznością. Kraj musi też chronić się przed nieuczciwa konkurencją na rynkach międzynarodowych, polegająca na dumpingu, czyli sprzedaży dobra poniżej kosztów jego produkcji. Rząd może ograniczyć import stosując rożne narzędzia. Jednym z nich są taryfy. Taryfy są to podatki nakładane na dobra importowane. Powodują one wzrost ceny produktu przy każdej wielkości importu. Innym sposobem ograniczenia wielkości importu jest wyznaczenie kwot importowanych, czyli określenie konkretnej ilości dobra, jakie może być sprzedawane na rynku. Np. rząd może dopuścić na swój rynek w ciągu roku 100000 samochodów wytworzonych przez eksportera. Rząd może ponadto wprowadzić reglamentacje dewiz, uniemożliwiając by import przekroczył wyznaczone wielkości. Innym jeszcze sposobem jest udzielenie subsydiów producentom krajowym w celu obniżenia ich kosztów produkcji i zwiększenia konkurencyjności wytwarzanych przez nich produktów w stosunku do analogicznych produktów pochodzenia zagranicznego. Są także towary, które można przywieźć do Polski bez cła. Większość z tych towarów można przewieźć przez granicę tylko w określonych ilościach, bardzo szczegółowo wyliczonych w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 18 listopada 1997 r. (Dz.U.97/142/949) oraz innych aktach wykonawczych. Cło to forma podatku nakładanego przez państwo na towary przywożone z zagranicy (cło importowe), wywożone za granicę (cło eksportowe) lub (do 1921, kiedy zostało zabronione przez Konwencję Brukselską) przewożone przez terytorium danego kraju (cło przewozowe). Stosowane już w starożytności, było początkowo wyłącznie elementem polityki fiskalnej państwa (zwiększenie dochodów skarbowych). Od XVII wieku zaczyna wzrastać jego rola jako instrumentu gospodarczego, pozwalającego poprzez ograniczenie wymiany z zagranicą realizować określone cele gospodarcze.
W zależności od celów polityki handlowej wyróżnia się cła:
- prohibicyjne - zahamowanie importu określonych towarów,
- protekcyjne - ochrona interesów rodzimych producentów,
- reglamentacyjne - regulujące kierunki i strukturę handlu zagranicznego.