Człowiek żyje i działa w środowisku geograficznym
Człowiek żyje i działa w środowisku geograficznym, czyli w określonych warunkach na danym obszarze.Na środowisko geograficzne składają się:
1.Środowisko przyrodnicze (naturalne): -Przyroda nieożywiona; +budowa geologiczna
+ rzeźba terenu
+ klimat
+ wody
+ gleby
-Przyroda ożywiona; + szata roślinna
+ świat zwierząt
2.Efekty wielokrotnej działalności człowieka: - budynki, osiedla, drogi, lotniska, porty,
sztuczne zbiorniki wodne, pola uprawne, itp.
3.Położenie geograficzne: określane m.in. długością i szerokością geograficzną.
Środowisko geograficzne stanowi więc środowisko życia człowieka i jego najbliższe otoczenie.
Wykorzystując zasoby środowiska przyrodniczego człowiek zmienia jego charakter. Oddziaływanie pierwszych ludzi na naturę było znikome, z czasem ludzie przystosowali się do panujących warunków naturalnych. Wraz z rozwojem rolnictwa, miast i przemysłu człowiek zaczął coraz silniej zamieniać i kształtować środowisko przyrodnicze. Dziewicze puszcze, stepy i sawanny ustąpiły miejsca terenom przemysłowym. Dziś trudno mówić o istnieniu naturalnego środowiska. Wpływ człowieka ma zasięg globalny. Badania wskazują że przekształceniom uległo 40% powierzchni lądów. Doprowadziło to do zmian w atmosferze, glebie i oceanach. Właściwie żaden zakątek Ziemi nie pozostał nietknięty - jedynie okolice podbiegunowe, wysokie partie gór, pustynie, dolne stopnie oceanów.
Antropogenizacja- przekształcenie środowiska naturalnego w następstwie działalności człowieka. Im więcej pojawia się elementów stworzonych i przekształconych przez człowieka, tym wyższy stopień antropogenizacji środowiska geograficznego.
Wyróżnia się trzy Podstawowe źródła zagrożeń środowiska przyrodniczego związane z życiem i działalnością człowieka:
· Zagrożenia o charakterze Geograficzno-demograficzne są związane z gwałtownym wzrostem liczby ludności na świecie, koncentracją przestrzenną ludzi i działalność gospodarcza. Człowiek jest jedynym z najbardziej rozprzestrzenionych gatunków dziś populacja liczy 6,3 miliardy osób i rośnie 75 milionów rocznie. Wiąże się z tym rozwój miast i przemysłu. Zagrożenie dla środowiska stwarza także wysokie zużycie zasobów i surowców naturalnych w krajach rozwiniętych Mieszkańcy stanowią około 25% ludności świata zużywają 75% energii i 80% surowców a produkują 80% odpadów. Środowisko asfaltowo-betonowe w miastach silnie zanieczyszcza przez pyły, dymi i gazy.
· Techniczno-ekonomiczne spowodowane:
-stosowaniem przestarzałych technologii
0nieuwzględnianiem wymogów środowiska przy opracowywaniu i wdrażanie nowych technologii
· Społeczno-kulturowe zaliczamy do niego świadomość ekologiczną kształtującą potrzebę racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych. Sposób składowania odpadów i formy ochrony przyrody.
Niszczenie środowiska naturalnego i wynikające stąd szkody i koszty społeczne stanowią jeden z najtrudniejszych problemów współczesnego świata, zagrażają naszej przyszłości na ziemi.
Dlatego ONZ organizowało od 1972 roku trzy konferencje zwane „szczytem ziemi” poświęcone ochronie środowiska.
Eksploatacja zasobów naturalnych nasiliła się w skutek wzrostu liczby ludności na świecie i rozwoju gospodarki. Każdego roku wykorzystujemy 20% zdolności naszej planety do regeneracji. Nadmierne eksploatowanie zasobów ma miejsce w krajach rozwijających się.
Zasoby naturalne –elementy środowiska geograficznego, które są uznawane przez człowieka za użyteczne w danych warunkach, czasie i miejscu. Obejmują one: surowce mineralne, źródła energii, klimat, gleby, roślinność naturalną, świat zwierząt, wody, krajobraz, formy terenu, a także samą przestrzeń i jej położenie geograficzne. Dzielimy je na:
· Odnawialne: zasoby przyrody ożywionej (szata roślinna i świat zwierząt) Człowiek odnawia je poprzez gospodarkę rolną, leśną i rybną.
· Nieodnawialne: (surowce mineralne) nie mogą być odtworzone w ludzkim horyzoncie czasowym. Powstają jako rezultat długotrwałych procesów przyrodniczych.
Zmiany klimatyczne:
Spalanie ropy, gazu i węgla zwiększa w atmosferze stężenie dwutlenku węgle oraz innych gazów wywołując Efekt cieplarniany (wykres strona 162)Temperatura przy powierzchni ziemi wzrosła w XX wieku o 0.6* C Skutkiem ocieplenia się klimatu są: susze, pustynnienie(strona 160 książka), powodzie , cyklony, a wraz z nimi klęski nieurodzaju i głodu. Ocieplenie powoduje topnienie się lodowców na Antarktydzie i Grenlandii, obumieranie raf koralowych i wyginięcie wielu roślin lądowych. Powoduje także wzrost średniego poziomu mórz i oceanów. Komisja do spraw zmian klimaty twierdzi ze poziom wód podniósł się o 14 cm.
Poważne zakłócenia klimatu spowodował ciepły prąd morski El Nino. Wywołuje on różne anomalna pogodowe (strona 163 ksiązka) skutki tego w Peru obrazek strona 164
Niebezpiecznym zjawiskiem jest także proces niszczenia warstwy ozonowej chroniącej ziemię przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym Słońca. Warstwa ozonowa kurczy się pod wpływem : wybuchów jądrowych, sztucznych satelitów, przelotów samolotów ponaddźwiękowych, produkcji freonów i środków chemicznych, Freon jest stosowany m.in. w produkcji aerozoli (perfumy, dezodoranty) materiałów izolacyjnych, urządzeniach chłodzących (lodówki) rozpuszczalniki, opakowania poliestrowe (nie jeść w mc Donaldach opakowania formowe) W 2001 roku dziura w powłoce ozonowej urosła do rozmiarów Ameryki Północnej.