Sprawa polska podczas I Wojny Światowej

Sprawa Polska podczas I Wojny Światowej

I Wojna Światowa wybuchła po zamordowaniu w 1914 r. austriackiego arycyksięcia Franciszka Ferdynada. Zakończyła się rozejmem z prośbą o przerwanie walk podpisanym 11 listopada 1918 r. we Francji, lecz to nie była ostateczna decyzja ententy, gdyż potem powstał traktat Wersalski (28 czerwaca 1919 r.). W czasie tej wojny zaborcami Polski były : Rosja, Niemcy i Austro-Węgry. Ziemie polskie były od początku terenem działań wojennych, więc państwa obiecując same korzyści oczekiewały w zamian od Polski poparcia w walce. Wybuch wojny doprowadził do powstania orientacji politycznych, które miały swoje plany, jak odzyskać niepodległość. W ten sposób powstały cztery obozy: orientacji prorosyjskiej, proaustryjackiej (niepodległościowej), proaustryjackiej (lojalnościowej) oraz orientacji rewolucyjnej. Za orientacją prorosyjską opowiedziała się m. in. Liga Norodów. Orientacja ta miała duże wpływy we wszystkich trzech zaborach. Jej przywódcą był Roman Dmowski, który w swej książce pt. "Niemcy, Rosja i kwestia polska" napisał, że Polacy powinni się przyłączyć do słabej Rosji w walce przeciw silnym Niemcom. Nieudane próby rusyfikacji w zaborze rosyjskim miały być gwarancją na zjednoczenie Królestwa Polskiego w razie zwycięstwa Rosji z zaborcami. W 1917r. w Szwajcarii Dmowski utworzył Komitet Narodowy Polski, który objął zwierzchnictwo nad powstającym we Francji wojskiem polskim, nazywanym też armią Hallera. Rządy zachodnie uważały Komitet za przedstawiciela polityki polskiej. Plan Dmowskiego wzbudził sprzeciw wielu członków endecji (Narodowej Demokracji) oraz spowodował odejście kilku organizacji z orientacji prorosyjskiej. Niepodległościowa orientacja proaustryjacka,, która zebrała w sobie wszystkie partie niepodległościowe m. in. PPS, PSL oraz inne legalne organizacje paramilitarne. Obóz niepodległościowy skupił się wokół Józefa Piłsudskiego. Według jego planu wsparcie Austo-Węgier miało wspomóc w utworzeniu polskiej siły zbrojnej. Był to najkorzystniejszy pomysł w drodze do wolności dla Polaków, gdyż jednoczył on siły niepodległościowe wszystkich zaborów Polski. Lojalistyczna orientacja proaustryjacka była najgorzej zorganizowana, ponieważ nie obrała żadnego planu niepodległościowego. Ostatnia orientacja rewolucyjna skupiła w sobie SDKPiL (Socialdemokracja Królestwa Polskiego i Litwy) oraz później też PPS-Lewicę. Ugrupowania te występowały przeciw wojnie. Dążyły do wybuchu rewolucji robotniczej, która objęłaby całą Europę i przez obalenie dotychczasowych rządów i ustrojów nie dopuściła do wybuchu następnej Wojny Światowej. Plan tej organizacji od początku skazany był na niepowodzenie, gdyż odrzucał walkę o niepodległość, a chciał wyzowlić proletariat. Wybuch I Wojny Światowej spowodował wzrost liczby jawnych organizacji wojskowych, które skupiały tysiące młodych ludzi, którzy chcieli walczyć o możliwość życia w wolnej i niepodległej Polsce. Już w 1910r. w Galicji powstały organizacje wojskowe- Drużyny Strzeleckie, Związki Strzeleckie, którymi kierował Piłsudzki. W ten sposób utworzył oddział nazwany Pierwszą Kompanią Kadrową. 6 sierpnia 1914r. Pierwsza Kompania Kadrowa wkroczyła do Królestwa Polskiego w celu sprowokowania wybuchu powstania przeciwko Rosji. Sześć dni po wkroczeniu oddziałów Kompanii do Polski starły się one w Kielcach z przeważającą siłą wojsk rosyjskich, więc plan Piłsudzkiego nie powiódł się. Władze Galicji, po nieudanej rewolucji, zażądały likwidacji Pierwszej Kompanii Kadrowej, lecz politycy pod wpływem nalegań Piłsudskiego utworzyli Naczelny Komitet Narodowy, który nakazał przejść ochotnikom do Legionów Polskich. Początkowo Legiony miały dzielić się na Wschodnie i Zachodnie, lecz żołnierze Legionu Wschodniego odmówili złożenia przysięgi wojskowej. Zmieniono plany i zbuntowanych żołnierzy wcielono do innych powstających organizacji wojskowych, a pozostałych z Zachodnich Legionów utworzono Legiony Polskie. Legiony Polskie dzieliły się na trzy brygady. Pierwszą dowodził Józef Piłsudski. Składała się ona, tak jak pozostałe brygady, piechoty i ułanów. Oddział ten walczył na froncie wschodnim, odnosił on wiele sukcesów w bitwach dzięki wybitnemu talentowi dowódcy- Piłsudskiego. Oddział przeniesiony z frontu wschodniego na Wołyń stoczył swoją ostatnią bitwę pod Kostiuchnówką w sierpniu 1916 r. Druga brygada Legionów Polskich powstała na początku 1915r. i była dowodzona przez generała Józefa Hallera. Walczyła ona we Wschodnich Karpatach. Pod koniec 1915 r. Połączono ją ze wszystkimi siłami i dalej toczyła walki nad Styrem. Trzecia brygada była dowodzona przez Stanisława Szczeptyckiego. Z polecenia Piłsudskiego w 1914r. utworzono oddziały, które miały podlegać Legionom, nazwane zostały Polską Organizacją Wojskową. Organizacja ta dowodzona była przez Tadeusza Żylińskiego i zajmowała się dywersją. Niszczyła wszelkie środki komunikacji, ale nie brała czynnego udziału zbrojnie w walkach. POW działała w konspiracji na terenie Polski, a potem w Rosji. W październiku 1914r. w Puławach utworzono Legion Puławski, jednostkę polską z polskim dowódcą i polskim charakterem brygady. Zapewniono, że Legiony nie będą walczyły z Legionami Polskimi w służbie austriackiej. Miały walczyć po stronie wojsk rosyjskich. Po mimo tych obietnic o polskim charakterze brygady w lutym 1915r. zmieniono oddział na rosyjski, a potem przekształcono go w Brygadę Strzelców Polskich. Polskie oddziały tworzono także za granicą. Na przykład korpus polski w Rosji, w Stanach Zjednoczonych utworzono Sokole Drużyny Polowe, we Francji utworzono oddział Bajończyków. Państwa biorące udział w I Wojnie Światowej chciały od początku jej trwania zyskać polskich zwierzchników, więc wygłaszano różne deklaracje, odezwy, akty. Uważm, że dla Polski I Wojna Światowa była pozytywnym zjawiskiem, po mimo tego, że wojna jest zjawiskiem negatywnym wytworzonym przez grupę ludzi i ponoszącym za sobą setki, a nawet tysiące ofiar. Wycofanie się Rosji i klęska w bitwach państw centralnych spowodowały, że nagłośniła się sprawa Polski i interweniowały państwa dotychczas niezważające na wołania o pomoc polaków.