Struktura społeczna

STRUKTURA SPOŁECZNA

Struktura społeczna – to układ zależności, stosunków i dystansów społecznych między jednostkami i grupami
społecznymi

Struktura społeczna – rozumiana jako zorganizowany zespół społecznych zależności, w które uwikłani są w
różny sposób członkowie społeczeństwa lub konkretnych grup.
Zawiera w sobie zarówno aspekt relacji, jak i dystrybutywny (rozkład pewnych społecznie
Pożądanych, a ograniczanych wartości takich jak dobra materialne, przywileje, władza,
wykształcenie)

Można powiedzieć, że życie społeczne to kategoria czysto opisowa, konkretna, empiryczna odnosząca się do zjawisk powszechnie obserwowalnych.

Struktura społeczna zaś to kategorie wyjaśniające, teoretyczne, abstrakcyjne, porządkujące fakty społeczne a zarazem ujawniające ich ukryte głębsze treści i znaczenie społeczne.

STRATYFIKACJA SPOŁECZNA uwarstwienie społeczne, koncepcje podziału społecznego polegająca na
rozpatrywaniu pod kątem istnienia warstw (klas ,stanów, grup społeczno-zawodowych)
różniących się między sobą pod względem np. dochodu, prestiżu, wieku, kwalifikacji,
wykształcenia, pełnionych funkcji itd.

PODSTAWOWE TYPY STRUKTUR SPOŁECZNYCH
struktura klasowa
struktura warstwowo - stratyfikacyjna
struktura społeczno – zawodowa

STRUKTURA KLASOWA
Termin „klasa” wprowadził do nauki Ferguson
klasa społeczna – pojęcie funkcjonujące głównie na gruncie socjologii marksistowskiej oznaczające, wg
definicji grupy ludzi różnią się między sobą miejscem zajmowanym w historycznie
określonym systemie produkcji społecznej, stosunkiem (przeważnie
usankcjonowanym i ustalonym przez prawo) do środków produkcji, rolę w społecznej
organizacji pracy i co za tym idzie sposobem otrzymania i rozmiarami tej części
bogactwa społecznego, którą rozporządzają
stosunek do środków produkcji tzn. posiadanie lub nieposiadanie środków produkcji, miał zasadnicze
znaczenie dla wyznaczenia granicy dzielącej społeczeństwo na dwie antagonistyczne
klasy podstawowe w danej formacji ustawowej. W niewolnictwie takimi klasami
są właściciele niewolników i niewolnicy, w feudalizmie panowie feudalni i chłopi
ZAŁOŻENIA

Struktura klasowa to określony system zbiorowości społecznej, między którymi zachodzą różnorakie związki i zależności, zarówno bezpośrednie jak i pośrednie
Struktura społeczna rozpatrywana z perspektywy struktury klasowej to struktura, w której poszczególne pozycje, zarówno jednostkowe jak i grupowe związane są z przywilejami i upośledzeniami deprawacjami wyznaczonymi według kryteriów społecznych, a nie biologicznych

ZAŁOŻENIA
Ludzie należący do różnych klas są „wyżej” lub „niżej” względem siebie z punktu widzenia jakiejś istotnej cechy położenia społecznego (dochodu, wykształcenia, udziału we władzy, prestiżu społecznego)a więc zarazem z punktu widzenia określonych przywilejów społecznych
Podstawowe różnice między klasami polegają na tym iż skupiają one na ogół odrębne, a niekiedy nawet przeciwstawne interesy
Ludzie należący do różnych klas różnią się między sobą treściami świadomości a więc przede wszystkim przekonaniami na temat swojej przynależności grupowej ,klasowej, swoich interesów mają tym samym wyraźną skłonność do odczuwania solidarności z innymi członkami własnej grupy , a zarazem poczucie antagonizmu w stosunku do innych grup, traktowanych jako obce
Klasy stanowią przykład zbiorowości względnie izolowanych w stosunku do innych zbiorowości, szczególnie zaznacza się to na gruncie kontaktów towarzyskich, choć odnosi się do również do innych kontaktów społecznych
Struktura społeczna widziana z perspektywy struktury klasowej stanowi określony układ stratyfikacyjny, oparty na relacjach nadrzędności i podporządkowania
Zespół różnie względem siebie ułożonych warstw klas społecznych stanowi system stratyfikacyjny danego społeczeństwa
Dla społeczeństwa klasowego charakterystyczny jest także wysoki stopień ruchliwości społecznej. Oznacza to, że pozycje społeczne nie są ustalone raz na lepsze lub gorsze i że w konsekwencji żadna pozycja nie wydaje się całkowicie pewna
W rezultacie ruchliwości społecznej symboliczne atrybuty pozycji mają wielką wagę. To znaczy przez użycie rozmaitych symboli ( takich jak przedmioty materialne, style zachowania, upodobanie i język)
osoba demonstruje otoczeniu dokąd dotarł. Socjologowie nazywają to symbolizmem statusu i w badaniach nad stratyfikacją jest to ważny i ciekawy temat

STRUKTURA A RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA

Ruchliwość społeczna, zmiana pozycji społecznej jednostek lub grup w ramach tej samej lub innej zbiorowości. Ruchliwość społeczne może być:
pionowa (wertykalna) wyrażająca się w przechodzeniu z niższych pozycji społecznych na wyższe (awans społeczny) lub z wyższych na niższe (społeczna degradacja)
pozioma (horyzontalna) polegająca na przenoszeniu się z jednej grupy bez wyraźnej zmiany pozycji społecznej (bez awansu)
fluktuacja pracowników czyli przenoszenie się pracowników z zakładu do zakładu, ale bez zmiany zawodu, charakteru pracy


NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE

Nierówności społeczne, zróżnicowanie społeczne rozpatrywane w aspekcie wartościującym, normatywnym. Odwołujemy się do poczucia sprawiedliwości i niesprawiedliwości -> makrostruktury społeczne
->klasy społeczne

Rodzaje nierówności:
polityczne
ekonomiczne
społeczne – np. nierówne możliwości kształcenia się
Pojęcie nierówności jest odnoszone do wyobrażeń tego , co równe i sprawiedliwe, jest pojeciem wartościującym

Zróżnicowanie społeczne – wskazuje na różne źródła zróżnicowania, cechy biologiczno-fizyczne, psychiczne, demograficzne, społeczne (pojęcie opisowe)
A)cechy biologiczne, demograficzne i psychiczne prowadzą do powstania kategorii społecznych
B)różnice społeczne prowadzą do kształtowania się zbiorowości społecznych – są podstawą wyróżnienia struktury społecznej


Nierówność polityczna, która pojawia się wtedy gdy nie ma bezwzględnej równości ludzi wobec prawa tzn.
pewni ludzie lub grupy osób są ponad prawem oraz nie ma równości w statusie
obywatelskim
Nierówności ekonomiczne, które odnoszone są najczęściej do rozkładu dochodów w danym społeczeństwie
czy mówiąc inaczej do rozmiarów nierówności dochodowych
Nierówności społeczne , które dość często definiowane są jako nierówne możliwości kształcenia np.:
między młodzieżą wiejską i miejską , nierówną szansę na lepsze pozycje społeczne
czy też jako nierówne nagrody za podobny wkład jednostki na rzecz społeczeństwa
Nierówność społeczna – to taki sposób osiągania pozycji społecznych, który jest sprzeczny z potocznym
poczuciem sprawiedliwości lub ściślej który nie jest społecznie legitymizowany




Podział nierówności:

W historii ludzkości różne miary i ich konsekwencje uważano zresztą za sprawiedliwe. Należały do nich zasady:
każdemu według jego urodzenia, pozycji
każdemu według jego zasług
każdemu według jego dzieł
każdemu to samo (komunizm)