Układ krwionośny człowieka
Do komórek dostarczana jest bardzo duża ilość O2, powoduje to bardzo "napięty" proces spalania i w efekcie wydzielanie dużej ilości ciepła. Jest to pierwszy z dwóch podstawowych warunków umożliwiających zachowanie stałocieplności. Drugim jest całkowite oddzielenie krwi zawierającej CO2 i O2 (czterodzielność serca). Pojemność wyrzutowa serca to 40 ml/ komorę (1 skurcz to 80 ml). 1 skurcz = 0,8 s 1 min = ok. 72 skurcze 72skurcze x 80 ml = 5600 ml (na minutę, czyli mniej więcej cała krew znajdująca się w organizmie ludzkim). Ciśnienie w KL jest ok. 5 razy większe w stosunku do ciśnienia w KP. Dlatego też różna jest ich budowa: - KP: grubość ściany ok. 5-7 mm (występuje tam małe ciśnienie) - KL: grubość ściany ok. 12-15 mm (występuje tam duże ciśnienie) Serce nie korzysta z krwi przepływającej przez nie (przepływa za szybko). Dlatego mięsień sercowy "pokryty" jest układem wieńcowym (czyli siecią naczyń krwionośnych), który ma za zadanie: - dożywić, oczyścić i dotlenić mięsień sercowy !!! zawał serca? zator, zablokowanie naczyń wieńcowych (np.: przez płytki cholesterolu) Typy naczyń w układzie krwionośnym: - żyły są zbudowane w ten sam sposób, 3 części: nabłonkowa, - tętnice mięśniowa i łącznotkankowa - naczynia włosowate tętnice: - gruba warstwa mięśni (muszą wytrzymać duże ciśnienie) - zmieniają swoją średnicę (w zależności od ciśnienia, małe ciśnienie- mała średnica i odwrotnie) - średnia średnica tętnic jest mniejsza niż średnia średnica żył - w tętnicach krew zawsze płynie z większym ciśnieniem niż w żyłach - tętnice wyprowadzają krew z O2, z komór (oprócz tętnicy płucnej) żyły: - występują w nich zastawki zapobiegające cofaniu się krwi - wprowadzają odtlenowaną krew do przedsionków (oprócz żył płucnych) naczynia włosowate: - zbudowane z jednej warstwy nabłonka (umożliwia to doskonałą filtrację) - typu naczyń włosowatych: 1) układ typowy; tętnica naczynia włosowate żyła (wymiana gazowa) 2) układ wrotny; naczynia włosowate jelit żyła wrotna?naczynia włosowate wątroby (zabieranie elementów strawionych do wątroby, a tam przekształcanie ich w związki potrzebne w organizmie) 3) układ dziwny; tętnica doprowadzająca, szeroka naczynia włosowate typu dziwnego tętnica odprowadzająca, wąska (filtracja, oczyszczanie krwi w mózgu i nerkach)
Układ krwionośny składa się z serca i naczyń czyli żył, tętnic i naczyń włosowatych. Ściany żył i tętnic zbudowane są z 3 warstw: zewnętrznej łącznotkankowej, środkowej zbudowanej z mięśni gładkich oraz wewnętrznej tkanki łącznej i śródbłonka. Ściany tętnic są grube, elastyczne, ponieważ wyrzucana do nich krew znajduje się pod dużym ciśnieniem, podlegającym cyklicznym zmianom. Żyły mają cieńsze ściany, są wiotkie ponieważ zawierają mało włókien sprężystych i mięśniowych. Płynie w nich krew pod małym ciśnieniem, prowadzą one krew do serca. W świetle żył znajdują się zastawki zapobiegające cofaniu się krwi. Narządy wewnętrzne wykazują charakterystyczne ukrwienie. Większość narządów posiada ukrwienie w postaci sieci zwykłej tzn. że do narządu wchodzi tętnica, która rozgałęzia się na sieć naczyń włosowatych. Włosowate naczynia tętnicze przechodzą w żylne i z narządu wychodzi żyła. Niektóre narządy np. wątroba posiadają ukrwienie wrotne tzn. że do narządu wchodzi żyła i wychodzi również żyła. Inny typ ukrwienia mają nerki, przysadka mózgowa. Jest to tzw. sieć dziwna. Do narządu wchodzi: tętnica i wychodzi również tętnica. BUDOWA SERCA Serce człowieka jak wszystkich ssaków jest sercem czterodziałowym, umieszczone jest w worku osierdziowym wypełnionym niewielka ilością płynu. Ściana serca pokryta jest cienką błoną, na której leżą naczynia wieńcowe, tworzące sercowy układ krążenia. Układ wieńcowy odpowiedzialny jest za doprowadzanie i odprowadzanie różnych substancji do tkanki mięśniowej. Pod błoną nasierdzia znajduje się śródsierdzie zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Włókna tej tkanki charakteryzują się silnym rozgałęzieniem. Wnętrze komór i przedsionków wysłane jest błoną zbudowaną z tkanki łącznej pokrytej warstwą nabłonka płaskiego. Pomiędzy przedsionkami i komorami znajdują się zastawki. Pomiędzy prawym przedsionkiem i prawą komorą znajduje się zastawka trójdzielna, pomiędzy lewym przedsionkiem i lewą komorą zastawka dwudzielna. Serce działa na zasadzie pompy i unerwione jest przez układ nerwowy autonomiczny, jednocześnie serce posiada specjalny układ przewodzący odpowiedzialny za jego automatyczną pracę. Układ przewodzący składa się z włókien mięśniowych tworzących tzw. tkankę węzłową. Głównym rozrusznikiem serca jest węzeł zatokowo-przedsionkowy, który znajduje się u ujścia żyły głównej do prawego przedsionka. Na granicy przedsionków i komór leży drugi węzeł przedsionkowo-komorowy, od którego odchodzi pęczek włókien tzw. pęczek Hissa. Pęczek ten rozwidla się na włókna Purkiniego, przenikające mięśniówkę komór. Cykliczność pracy serca zaczyna się impulsem wysyłanym przez węzeł zatokowo-przedsionkowy. Powoduje on skurcz przedsionków oraz pobudza węzeł przedsionkowo-komorowy. Krew z przedsionków zostaje wyciśnięta do komór przez otwarte zastawki przedsionkowo-komorowe, które pod koniec skurczu zostają zamknięte. Po wykonaniu skurczu przedsionki rozkurczają się. Skurcz komór następuje pod wpływem impulsów wysyłanych z węzła przedsionkowo-komorowego. Podczas skurczu komór ciśnienie wzrasta, staje się znacznie wyższe niż w dużych naczyniach tętniczych. Wtedy zastawki półksiężycowate aorty i pnia płucnego zostają otwarte i krew wyrzucana jest do tętnic. Następuje rozkurcz komór, po którym następuje okres pauzy - mięsień sercowy odpoczywa. Skurcz przedsionków trwa 0,15 sek, skurcz komór 0,3 sek, a pauza 0,4 sek. Cykl pracy serca 0,85sek. Układ limfatyczny: U człowieka układ limfatyczny jest otwarty. Bierze swój początek w przestrzeniach międzykomórkowych skąd cienkościenne naczynia limfatyczne zbierają płyn. Drobne naczynia limfatyczne zbierają się w większe, ale doprowadzają limfę do pni chłonnych. Obydwa naczynia chłonne wpadają do dużych żył w pobliżu serca. Oprócz naczyń limfatycznych do ukł. Limfatycznego należą węzły chłonne, grasica (we wśródpiersiu, produkuje hormony) i grudki chłonne. EKG Obraz elektryczny pracy serca zapisywany jest za pomocą EKG. Załamek P: skurcz przedsionków (efekt depolaryzacji włókien mięśniowych w przedsionkach bezpośrednio przed ich skurczem). Załamek QRS: efekt depolaryzacji włókien mięśniowych w komorach w początkowym okresie skurczu komór. Załamek T: rozkurcz komór (repolaryzacja włókien mięśniowych w komorach).
Dla większości ludzi serce stanowi symbol miłości i uczucia . czy jednak wygląda ono tak jak przedstawiane jest na rysunkach na murach ? Jedną z możliwych odpowiedzi jest stwierdzenie , że serce jest pompą ssąco-tłoczącą , przepompowującą krew do wszystkich narządów i tkanek dzięki czemu utrzymuje cały organizm przy życiu . W układzie krążenia centralną rolę pełni serce . Jest mięśniem tworzącym dwie pompy . Każda z nich dzieli się na dwa segmenty połączone zastawkami . Głównymi elementami owych pomp są komory : prawa i lewa . Krew niosąca składniki odżywcze i tlen do wszystkich części ciała , a zabierająca stamtąd niepotrzebne produkty przemiany materii , przetaczana jest przez ciało za sprawą serca . Najpierw przez płuca , gzie pobierany jest tlen , a usuwany jest dwutlenek węgla . Stamtąd krew ponownie wraca do serca , przechodzi przez lewy przedsionek i lewą komorą do aorty i dalej do mózgu oraz wszystkich pozostałych narządów . Od serca krew przepływa tętnicami , natomiast wraca do niego żyłami . Powracająca do serca krew przechodzi najpierw przez prawy przedsionek , mija zastawkę trójdzielną i wpływa do prawej komory , skąd tłoczona jest do płuc , po świeży tlen . Serce u dorosłych jest również pompą mięśniową złożoną z czterech części podłączonych do głównych naczyń krwionośnych , transportując krew od i do pozostałych narządów ciała . Rytmiczne skurcze i rozkurcze wymuszają ruch krwi we właściwych kierunkach . Krew transportuje tlen i wszystkie składniki odżywcze do wszystkich okolic ciała , zabierając stamtąd zbędne produkty przemiany materii . Przepływ utlenionej krwi odbywa się za pośrednictwem tętnic , w żyłach natomiast płynie ku sercu krew zużyta` , to znaczy pozbawiona tlenu . Zdrowie każdego narządu wewnętrznego uwarunkowane jest prawidłowym krążeniem , a więc zależy zarówno od skuteczności funkcjonowania mięśnia sercowego , jak i łatwości przepływu krwi przez tętnice . Kondycja układu krążenia zależy od tego , na ile naczynia Krwionośne są wolne od rozmaitych przeszkód , np.: złogów tłuszczu lub skrzepów krwi . ważne też , aby ciśnienie krążącej krwi nie przekraczało pewnych wartości . Wysokie ciśnienie krwi - nadciśnienie może uszkodzić naczynia krwionośne lub zwiększyć ryzyko ich zablokowania . objawy niewydolności krążenia zależą od dotkniętego nią narządu lub obszaru . Choroba serca może pociągać za sobą ból w klatce piersiowej , palpitacje lub duszności ; niedostateczne krążenie mózgowe może powodować omdlenia , zawroty głowy roztargnienie (zaburzenia orientacji) , niewłaściwe krążenie w kończynach powoduje obrzęki i bóle . Serce jest wspaniałym narzędziem , ale też bardzo delikatnym i wymagającym dbałości o nie . Bez serca nie ma w ogóle życia ludzkiego , a upośledzenie jego pracy odbija się na całym organizmie i na jakości naszego życia . Chrońmy więc je już od urodzenia , a może nawet już od chwili powstania życia ludzkiego . Bowiem to my , naszym niewłaściwym stylem życia , doprowadzimy do jego ruiny` .
Składa się z układu krwionośnego i z układu chłonnego. U. krwionośny składa się z płynnego osocza i składników morfotycznych. Osocze składa się z surowicy i włóknika (jest to białko, które tworzy skrzep). Składniki morfatyczne to erytrocyty(krwinki czerwone) ok.4,5-5mil w mm3 , leukocyty(krw białe) 5-10 tyś w mm3,trąbocyty (płytki krwi) 300-600 tyś. Erytrocyty są to drobne komórki powstają w szpiku czerwonym , zawierają barwnik krwi czyli hemoglobinę. Hemoglobina z tlenem i z CO2 tworzy niestałe połączenia , bierze udział w ich transporcie. Leukocyty dzielimy na: 1. Granulocyty 2. Monocyty 3. Limfocyty Są to elementy odpornościowe , które biorą udział w zwalczaniu wszelkich zakażeń. Płytki krwi odgrywają dużą rolę w procesie krzepnięcia. Serce (COR) Jest to centralny narząd układu krwionośnego i jest narządem mięśniowym leży w śródpiersiu środkowym w jamie osierdzia. Otaczające serce osierdzie składa się z dwóch blaszek: 1. zewnętrznej - ściennej 2. wewnętrznej - trzewnej zwanej nasierdziem. Między blaszkami osierdzia znajduje się jama osierdzia zawiera trochę płynu surowicowego ,który zapobiega tarciu blaszek o siebie. Zasadniczą ścianę serca stanowi mięsień sercowy otoczony od wew. wsierdziem. Serce posiada 4 jamy wewnątrz jest przedzielony przegrodą na dwie połowy , między którymi nie ma połączenia. Każda połowa dzieli się na 2 jamy 1. jama górna - przedsionek 2. jama dolna - komora Pomiędzy przedsionkiem i komorą znajduje się połączenie jest to ujście przedsionkowo - komorowe-zamknięte zastawką. lewa - dwudzielna prawa - trójdzielna Zastawki otwierają się jedynie w stronę komór. Przy skurczu serca najpierw kurczą się przedsionki następnie komory ,umożliwia to przepchnięcie krwi do naczy
To wewnętrzny układ transportujący, mający za zadanie rozprowadzanie składników pokarmowych i tlenu do wszystkich tkanek organizmu, usuwanie zbędnych produktów przemiany materii i utrzymanie homeostazy w organizmie. U większości wyżej stojących w ewolucji kręgowców występuje otwarty układ krążenia, w skład którego wchodzi serce w postaci pojedynczego, umięśnionego worka, naczynia krwionośne, zatoki, komórki krwi i osocze. Układ krwionośny wszystkich kręgowców jest zamknięty, co oznacza, że krew nie wylewa się do jam ciała, ale krąży w systemie naczyń krwionośnych, zwanych tętnicami i żyłami. Tętnice - naczynia o grubych i wytrzymałych ścianach - rozprowadzają krew z serca do tkanek, a żyły mające ściany wiotkie i cienkie, odprowadzają krew z tkanek do serca (istnieją dwa wyjątki: sieć dziwna, czyli tętniczo-tętnicza w nerkach i krążenie wrotne, czyli żyła wrotna- żyły wątrobowe w wątrobie). Serce jest narządem nadającym ruch krwi, u kręgowców leży po brzusznej stronie ciała, w trakcie ewolucji podlegało licznym przemianom: u ryb serce jest dwudziałowe - zbudowane z jednej komory i jednego przedsionka, u płazów występuje jedna komora i dwa przedsionki, u gadów serce jest również trójdziałowe, ale w komorze pojawia się częściowa przegroda, u ptaków i ssaków serce podzielone jest na cztery części: dwa przedsionki i dwie komory. Czterodziałowa budowa serca uniemożliwia mieszanie się krwi utlenionej z nieutlenioną i warunkuje utrzymanie stałocieplności. Cały układ krwionośny podlegał przemianom ewolucyjnym: u ryb zbudowany jest tylko z jednego obiegu, natomiast począwszy od płazów przez gady i ptaki do ssaków istnieją dwa krwioobiegi - mały (płucny) i duży. Mały obieg krwi rozpoczyna się w prawej komorze, przechodzi przez tętnicę płucną do płuc, a wraca żyłą płucną do lewego przedsionka. W dużym krwioobiegu krew przechodzi z lewej komory aortą (tętnicą główną), tętnicami, naczyniami włosowatymi do wszystkich tkanek ciała, wraca żyłami do prawego przedsionka.