Odkrycia naukowe XIX wieku i ich wpływ na I wojnę światową

W XIX wieku nastąpił gwałtowny rozwój całej myśli naukowej. Dzięki rozkwitowi nauki ludzkość dokonała w ciągu XIX wieku największego w swoich dziejach skoku cywilizacyjnego. Właśnie wtedy powstało słowo “naukowiec”, a kiedy chciano coś pochwalić mówiono, iż jest to “naukowe”. Rola, zwłaszcza nauk ścisłych znacznie wzrosła. Podniósł się także prestiż uczonych i naukowców. Wyrazem uznania społeczeństwa dla ich osiągnięć było m.in. rozpoczęcie przyznawania nagród za wybitne osiągnięcia w dążeniu do odkrywania tajemnic świata. W wielu krajach zakładano akademie, nowe uczelnie oraz towarzystwa naukowe, które pomagały nawiązywać kontakty pomiędzy naukowcami z poszczególnych krajów oraz ułatwiały im wymianę informacji, doświadczeń oraz sprzętu do badań.
Najbardziej charakterystyczną cechą wieku XIX jest chyba wynalazek kolei. Linie kolejowe w Europie najwcześniej powstały w Anglii w 1828r. a w latach 1833-35 we Francji, Rosji i Niemczech. W Polsce w latach 1942-45 pociągi kursowały na dwóch trasach: Wrocław - Oława oraz Warszawa - Częstochowa.
Obok kolei rozwinęła się również morska droga podróżowania, a to za sprawą statków parowych. Jakkolwiek wydać się to może zaskakującym to właśnie one były pierwszymi środkami transportu poruszanymi parą. Doświadczenie, którego podjął się w 1783 roku Claude Francois Jouffroy d’Abbans na Saonie, nie powiodło się, ale próby przeprowadzone nieco później przez Amerykanina Johna Fultona zakończyły się sukcesem. Stał się on stwórcą pierwszego parowca „Clermont”. Statek ten był napędzany kołami łopatkowymi i mógł pływać na wielkich rzekach Ameryki Północnej.
Wiek XIX obfitował w wielkie osiągnięcia z dziedziny inżynierii i budownictwa. Do największych osiągnięć tamtego okresu możemy zaliczyć oddanie do użytku Kanału Sueskiego, łączącego Może Śródziemne z Morzem Czerwonym. . Twórcą projektu był francuski inżynier Ferdinand Lesseps. Kanał ten od długości 161 km skrócił drogę morską z Europy do Azji, w stosunku do dotychczasowej trasy wokół Przylądka Dobrej Nadziei o ponad 4500 mil morskich. Mimo, iż początkowo kanał nie spełniał oczekiwań, szybko jednak zamortyzował się i stał się jednym z najważniejszych szlaków morskich.
Wśród potężnych maszyn parowych dużą popularnością cieszyły się również rowery. Pierwsze dwukołowce były niewygodne i nieporęczne. Pomimo to w latach siedemdziesiątych XIX w. wielu ludzi jeździło na wycieczki bicyklami, w których średnica przedniego koła wynosiła do 1,5 m. Szybko wyparły je bezpieczniejsze, wygodniejsze i szybsze rowery, w których obydwa koła miały takie same wymiary.
Rozwój komunikacji i ułatwienie wymiany informacji przyczyniły się do wielu nowych odkryć geograficznych. Dotarto do serca Afryki i odkryto źródła Nilu, rozpoczęły się badania Syberii i obszarów okołobiegunowych. Polski geograf, geolog i podróżnik Edmund Strzelecki zdobył najwyższy szczyt Australii, który nazwał Górą Kościuszki. Odkrył również pokaźne złoża złota na kontynencie australijskim.
Największy rozkwit przeżywały chemia oraz fizyka. Wiek XIX a właściwie jego koniec obfitował w wiele niezmiernie ważnych osiągnięć i odkryć, które wpłynęły na dalsze losy ludzkości.
John Dalton wysunął teorię materii zbudowanej z cząsteczek i atomów. Był autorem pojęcia wzoru chemicznego. Humphry Davy odkrył nowe pierwiastki – sód, potas i uzyskał światło łuku elektrycznego. Jan Berzelius nadał symbole pierwiastkom chemicznym i rozbudował teorię atomowej budowy materii. Z pośród największych badaczy zajmujących się chemią, należałoby wymienić Dymitra Mendelejewa. Jego badania pozwoliły sklasyfikowanie pierwiastków i wprowadzenie w 1869 roku układu okresowego.
Właśnie wiek XIX zapoczątkował badania nad dotychczasowo nieznanym zjawiskiem promieniotwórczości. Odkryte w 1897 roku przez Antoine Henri Becquerela, francuskiego fizyka, promieniowanie radioaktywne i późniejsze badanie tego zjawiska przez Marię Skłodowska-Curie i jej męża Pierre’a Curie, doprowadza m.in. do odkrycia dwóch nowych pierwiastków chemicznych, radu i polonu, za których to odkrycie wybitna polska uczona otrzymuje nagrodę Nobla z dziedziny chemii. Wcześniej otrzymuje też nagrodę z dziedziny fizyki, za wybitne osiągnięcia w badaniu promieniotwórczości.
W 1895 roku Wilhelm Konrad Roentgen, niemiecki fizyk, odkrywa niewidoczne, elektromagnetyczne promieniowanie posiadające zdolność przenikania przez ciała stałe. Nazywa je promieniami X (obecnie zwane promieniowaniem rentgenowskim). Roentgen wskazał sposób wykorzystania promieni X w medycynie. Skonstruował również pierwszą lampę rentgenowską. Za swoje wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki otrzymuje Nagrodę Nobla.
Wiek XIX jest również początkiem antyseptyki i troski podjętej w celu zapobiegania chorobom. Zaczęto zwracać większą uwagę na higienę i czystość, zaczęto używać sterylnie czystych opatrunków i narzędzi chirurgicznych.
Do największych uczonych tamtego okresu możemy zaliczyć Louis Pasteura, francuskiego chemika i mikrobiologa, profesora Sorbony członka francuskiej Akademii Nauk, francuskiej Akademii Medycyny oraz Akademii Francuskiej. Był on twórcą podstaw mikrobiologii i immunologii, udowodnił wywoływanie chorób zakaźnych przez zarazki i opracował metody szczepień ochronnych. Roberta Kocha lekarza niemieckiego. Będącego współtwórcą nowoczesnej bakteriologii i epidemiologii, profesora uniwersytetu w Berlinie i dyrektora tamtejszego Instytutu Chorób Zakaźnych, odkrywcę w 1876 roku laseczki wąglika, prątka gruźlicy (1882), przecinkowca cholery (1883), który za swoje wybitne osiągnięcia otrzymał Nagrodę Nobla. Ich dokonania przyczyniły się do znacznego ograniczenia epidemii, które tak wiele razy atakowały Europę. Sprzyjał temu również znaczny wzrost liczby lekarzy i osób zajmujących się na co dzień medycyną. W 1864 roku utworzono międzynarodową organizację Czerwonego Krzyża opartą na konwencji genewskiej i mającą na celu niesienie pomocy ofiarom wojny, klęsk żywiołowych, prześladowań politycznych, szerzenie oświaty sanitarnej, szkolenie personelu pomocniczo-lekarskiego i organizowanie krwiodawstwa itp. Każde państwo miało autonomiczne władze Czerwonego Krzyża a siedzibą Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża została Genewa.
W XIX wieku nastąpiła rewolucyjna zmiana poglądów w przyrodoznawstwie a to za sprawą Karola Darwina, który to w swoich pracach pt. „O pochodzeniu gatunków” i późniejszej „O pochodzeniu człowieka” rzuca zupełnie nowe światło na tą dziedzinę nauki. Jego teoria ewolucji nieraz wzbudzała liczne kontrowersje i była przyczyną wielu ożywionych dyskusji w kręgach badaczy. W końcu jednak została powszechnie zaaprobowana, a kontynuatorzy Darwina próbowali dotrzeć do korzeni gatunku ludzkiego i ułożyć drzewo genealogiczne człowieka.
Rozwój przyrodoznawstwa znacznie wpłynął i przyspieszył rozwój medycyny. Z pośród jej największych osiągnięć warto tu wymienić odkrycie bakterii jako czynników chorobotwórczych, witamin jako ważnych biologicznie związków umożliwiających sprawne przeprowadzanie reakcji biochemicznych w organizmach żywych.
W astronomii dzięki wykorzystaniu obliczeń matematycznych udało się ustalić położenie Neptuna, a następnie odkryć tę planetę w 1846 r. Coraz lepsze i dokładniejsze teleskopy pozwalały na dokonywanie kolejnych odkryć astronomicznych.
Fizyka weszła na nowe tory. Hans Oersted w 1820 r. odkrył pole magnetyczne wytwarzane przez prąd – zbudował teorię elektromagnetyczną, rozwiniętą później przez Andre Ampere’a. Konsekwencją badań nad polem elektromagnetycznym było zbudowanie elektromagnesu przez Williama Sturgeona i zastosowanie go w 1831 roku na szeroką skalę. Elektrycznością zajmował się Jerzy Ohm i stworzył on prawo wyjaśniające stosunek między napięciem prądu a jego siłą motoryczną i oporem. Podstawę dla elektrotechniki stworzył Michał Faraday, zajmujący się również skraplaniem gazów.
Wczesne prace Faradaya nad indukcją elektromagnetyczną stworzyły podstawę naukową dla skonstruowania 3 urządzeń elektrycznych: prądnicy prądu stałego lub generatora, silnika elektrycznego i transformatora.
W rok po dokonanym przez Faradaya odkryciu, w 1832 r., paryski fabrykant narzędzi Hippolyte Pixii opracował pierwszą prądnicę – urządzenie z ręczną korbą, która obracała magnes w kształcie podkowy wokół ferromagnetycznego rdzenia owiniętego przewodem. Urządzenie to wytwarzało prąd zmienny, który naukowcy uznali za bezużyteczny. Za namową Ampere’a, Pixii opracował komutator – system odwracania kierunku przepływu prądu co pół obrotu. Po raz pierwszy zastosowano to urządzenie w 1844 r. w galwanotechnice.
Pierwotnie silniki elektryczne oparte były na koncepcji Faradaya zaprezentowanej w 1821 r. Silnik ten nie wytwarzał żadnej użytecznej energii, lecz w latach trzydziestych XIX w poczyniono pierwsze próby zbudowania silnika mającego zastosowanie praktyczne. Zależność od baterii czyniła je niewydajnymi i drogimi. Dopiero w latach siedemdziesiątych, po pojawieniu się potężnych generatorów, zaczęły powstawać wydajne silniki.
Trzecie odkrycie Faradaya – transformator – także miało wielkie znaczenie. Umożliwiło ono zwiększenie lub zmniejszenie napięcia. Transformatory weszły do użytku, gdy tylko stało się realne wytwarzanie na wielką skalę elektryczności oraz jej przekazywanie. Umożliwiały one przesyłanie energii pod wysokim napięciem i niskim natężeniem.
Rozwój i zastosowanie elektryczności miało duży wpływ na pracę, wypoczynek, komunikację i życie domowe. Pierwsze zastosowania związane były z galwanotechniką i oświetleniem łukowym, wprowadzonym do latarń morskich w latach pięćdziesiątych.
Znaczący postęp nastąpił w 1870 r. wraz z zaprojektowaniem przez belgijskiego wynalazcę Z.T. Gramme’a pierwszego potężnego generatora mocy. Generator ten wytwarzał prąd o mocy wystarczającej do oświetlenia Gare du Nord w Paryżu za pomocą lamp łukowych. Oświetlenie to służyło do oświetlania ulic i fabryk, lecz było zbyt ostre i rażące do mieszkań. Żarząca się żarówka wynaleziona ok.1880 r. równolegle przez Edisona w USA i Josepha Swana w Wielkiej Brytanii, dawała łagodniejsze i przyjemniejsze światło. W 1882 r. fabryka Edisona produkowała już 100 tys. żarówek rocznie. Żarówka jest prawdopodobnie najważniejszym wynalezionym przez człowieka urządzeniem elektrycznym.
W 1882 r. Thomas Alva Edison założył w Londynie i w Nowym Jorku elektrownie dostarczające elektryczność przewodami. Inżynier Sebastian de Ferranti zbudował wielką elektrownię pod Londynem, gdzie transporty paliwa miały łatwy dostęp, a prąd przesyłał do miasta przewodem pod wysokim napięciem. Był to okres walki o prymat między prądem stałym i zmiennym. Prąd stały, płynący tylko w jednym kierunku, był już używany i mógł być przechowywany w bateriach. Prądnice prądu zmiennego, którego kierunek zmieniał się w regularnych odstępach czasu, mogły produkować prąd o znacznie wyższym napięciu, który potem, przy zastosowaniu odkrycia Faradaya, mógł być transformowany na użyteczne niższe napięcia. Ostatecznie zatriumfował bardziej uniwersalny prąd zmienny.
W łączności pierwsze zastosowanie elektryczności stanowił telegraf elektryczny. W 1876 roku Alexander Graham Bell, udoskonala opatentowany wcześniej telefon. Jego słowa, które wypowiedział przez telefon do swojego współpracownika, „Watson, proszę przyjść tutaj, pilnie pana potrzebuję”, rozpoczęły nowy rozdział na kartach historii. Dziś nie potrafimy wyobrazić sobie życia bez telefonii. Telekomunikacja umożliwiła przesyłanie na odległość wiadomości między dwoma abonentami znosząc dotychczasowe ograniczenia stawiane przez telegraf.
W 1887 fizyk niemiecki Heinrich Rudolf Hertz odkrył fale elektromagnetyczne i zbadał ich własności. Zapoczątkowało to rozwój radiotechniki i w konsekwencji umożliwiło ludziom sprawnie komunikować się na znaczne odległości bez konieczności używania kosztownego okablowania.
Kolejnym ważnym osiągnięciem było położenie w 1858 roku pierwszego kabla podmorskiego o długości 3745 km łączącego Anglię z Ameryką. Pomimo, że połączenie to działało bardzo krótko – tylko do 1 września tego samego roku – pozwoliło na zebranie doświadczeń i umożliwiło w przyszłości utworzenie stałych połączeń pomiędzy Europą a „Nowym Światem”. Pierwszy telegram, jaki został nadany do Ameryki brzmiał: „Europa i Ameryka zostały połączone telegraficznie. Chwała Bogu na wysokościach; pokój na Ziemi ludziom dobrej woli”.
Wiek dziewiętnasty był również okresem, w którym narodziła się fotografia oraz kino. Pierwsze zdjęcie wykonał Joseph-Nicephore Niepce w 1827 r. Później rozpoczął się gwałtowny rozwój sztuki fotografii. Pierwsze zdjęcie żywej osoby wykonał ks. Joseph Read w 1839 r. A film, 28 grudnia 1895 roku bracia Louis Jean i Auguste Lumiere organizują w Paryżu pierwszy komercyjny pokaz filmowy. Ich wynalazek kinematografu przynosi wkrótce pokaźne zyski.
A nawet tak wydawałoby się trywialne, banalne i nawet śmieszne osiągnięcia jak drut kolczasty, wiertarka dentystyczna czy wprowadzenie mechanicznych kosiarek zbożowych konsekwentnie wpłynęły na życie ówczesnych ludzi. Wiek dziewiętnasty był okresem przełomowym w dziejach ludzkości. Była to era naukowców, wynalazców, inżynierów i wszystkich innych, którzy w znaczący sposób przyczynili się do ogromnego postępu technicznego. Wszyscy oni dzięki swoim wynalazkom i badaniom udowodnili, że człowiek ma otwarte drzwi do odkrywania nowych dróg na tym świecie. Szkoda tylko, że te nowe drogi nie zawsze prowadzą go w dobrym kierunku.


Pod koniec XIX wieku na kontynencie europejskim dominowało sześć mocarstw: Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Austro-Węgry, Rosja i Włochy. Niemal wszystkie posiadały zamorskie kolonie i ciągle zabiegały o powiększenie obszary swoich wpływów tak w Europie jak i poza nią. Mocarstwami były także Stany Zjednoczone i Japonia, które jednak nie angażowały się w sprawy starego kontynentu.
Imperialistyczna polityka prowadziła do konfliktów w różnych rejonach świata. Częste konflikty przyczyniały się do wzrostu napięcia międzynarodowego oraz bezpośrednio przyczyniały się do wyścigu zbrojeń i wzrostu liczebności wojsk. W Rosji np. liczba żołnierzy wzrosła niemal dwukrotnie między 1880 a 1914 rokiem. W celu ograniczenia zbrojeń dwukrotnie zwoływano konferencje do Hagi, które jednak nie przyniosły rozwiązania.
Pod koniec XIX wieku dało się zauważyć znaczny wzrost znaczenia zjednoczonych w 1871 roku Niemiec, które dzięki szybkiemu rozwojowi przemysłu stały się główną potęgą gospodarczą Europy. Potęgę Niemiec wzmocnił sojusz polityczno-wojskowy z Austro-Węgrami, który w wyniku rozszerzenia trzy lata później o Italię znany był jako Trójprzymierze.
Zaniepokojona agresywną polityką Niemiec Francja dążyła do zawarcia sojuszy z innymi państwami europejskimi. Pierwsza do sojuszu przystąpiła 27 grudnia 1893 roku Rosja, później dołączyła Wielka Brytania. Utworzono konkurencyjny dla Trójprzymierza blok polityczno-wojskowy – Trójporozumienie.
Po zawarciu trójporozumienia stosunki brytyjsko-niemieckie znacznie się pogorszyły. Obawy Wielkiej Brytanii spowodowane były głównie planem znacznej rozbudowy niemieckiej floty wojennej oraz budowy linii kolejowej łączącej Stanbuł z Bagdadem i poparcie udzielone przez Niemcy Austro-Węgrom w ramach ich polityki ekspansji w tzw. „kotle bałkańskim”. Austro-Węgry rywalizowały o Bałkany z Rosją, Francja chciała odzyskać od Cesarstwa Niemieckiego Alzację i Lotaryngię, Królestwo Italii dążyło do odebrania Austrii włoskich terenów. Państwa europejskie były ponadto ze sobą w stałym konflikcie na terenie Afryki.
Mimo, że spory międzynarodowe wydawały się mieć charakter lokalny nie udało się powstrzymać wybuchu wojny światowej. Zabójstwo arcyksięcia Ferdynanda dało rządowi Austro-Węgier dogodny argument do ingerencji w wewnętrzne sprawy Serbii i stało się pretekstem do powstrzymania rozwoju ambicji mocarstwowych tego kraju. Okazało się jednak, że dotychczasowy sojusznik Serbii - Rosja zamierza bronić swego protegowanego i w tym celu ogłosiła mobilizację wojsk. Śmierć Ferdynanda została z kolei odczytana przez rząd niemiecki jako cios skierowany nie tylko przeciw Austro-Węgrom, lecz także przeciw państwu niemieckiemu. Wojna stała się faktem.


PRZYCZYNY WYBUCHU I WOJNY ŚWIATOWEJ
(w skrócie)
· walka o nowy podział świata poprzez uzależnienie od siebie państw i narodów słabszych. Utworzyły się 2 ugrupowania:

- trójprzymierze: Niemcy, Austo-Węgry i Italia, zwane też ugrupowaniem państw centralnych.

- trójporozumienie: Francja, Anglia, Rosja, a później Stany Zjednoczone Ameryki Północnej
i inne państwa nazwane ENTENTĄ

· wyścig zbrojeń. Wyraźnie wzrósł stan uzbrojenia Niemiec, Francji, Anglii; rozwijał się przemysł zbrojeniowy, stoczniowy.

v powszechnie wiadomo, że iskrą, która spowodowała wybuch I wojny światowej było zabójstwo arcyksięcia Ferdynanda i jego żony w Sarajewie, 28 czerwca 1914 roku. Mało kto jednak wie, że tego samego dnia miał miejsce jeszcze jeden zamach na książęcą parę. Otóż zaraz po przybyciu austriackiej pary do Sarajewa serbski nacjonalista wrzucił do ich samochodu bombę. Arcyksiążę jednak wykazał się znakomitym refleksem i wyrzucił ją przez okno na moment przed detonacją. Nie odwróciło to jednak zapisanego im losu. Nieco później Gavriła Princip wyłonił się z tłumu i oddał strzał do księżnej trafiając w brzuch- przerażony Ferdynand zdążył jedynie krzyknąć: Zofio, nie zostawiaj swoich dzieci! Druga kula trafiła księcia w tętnicę szyjną. Zmarli oboje.
Akt wypowiedzenia wojny doręczony Ministrowi Spraw Zagranicznych Rosji – Siergiejowi D. Sazonowowi, przez ambasadora Niemiec Friedricha Pourtalesa w Sankt Petersburgu, 1 sierpnia 1914 roku:
„Rząd cesarski czynił wysiłki od początków kryzysu, aby doprowadzić go do pokojowego rozwiązania. Idąc na spotkanie życzeniu, które wyraził Jego Cesarska Mość cesarz Rosji, Najjaśniejszy Pan cesarz Niemiec w porozumieniu z Anglią starał się pilnie odegrać rolę pośrednika pomiędzy gabinetami Wiednia i Petersburga, kiedy Rosja, nie czekając na wyniki, przystąpiła do mobilizacji całości swych sił zbrojnych lądowych i morskich. W konsekwencji tego zagrażającego przedsięwzięcia, nie uzasadnionego przez żadne posunięcie militarne ze strony Niemiec, Cesarstwo Niemieckie stanęło w obliczu poważnego, grożącego niebezpieczeństwa. Gdyby rząd cesarski zaniedbał środków dla odwrócenia tego niebezpieczeństwa, naraziłby bezpieczeństwo i nawet istnienie Niemiec. W rezultacie Rząd Niemiecki widział się zmuszonym zwrócić się do Rządu Jego Cesarskiej Mości cesarza Wszechrosji nalegając, aby zaniechano powyższych aktów militarnych. Wobec tego, że Rosja odmówiła zadośćuczynienia tej prośbie i zamanifestowała przez tę odmowę, że jej akcja militarna jest skierowana przeciwko Niemcom, mam zaszczyt na polecenie mojego rządu zakomunikować Waszej Ekscelencji, co następuje:
Jego Cesarska Mość Cesarz, mój dostojny władca, w imieniu Cesarstwa przyjmując wyzwanie uważa siebie w stanie wojny z Rosją.”

Kiedy rozpoczęła się wojna stosunek sił był niekorzystny dla Państw Centralnych. Ale o wyniku wojny nie decydowały jedynie liczba żołnierzy, czy ludności państw w ogóle. Istotnym czynnikiem wpływającym na przebieg wojny jest ekonomia - potencjał gospodarczy. Według opinii rządów obu stron walczących wojna miała potrwać nie dłużej niż pół roku i na mniej więcej taki czas strony walczące posiadały zapasów żywności i uzbrojenia. Już jesienią 1914 roku okazało się, że wojna potrwa o wiele dłużej niż się spodziewano, a zapasy wyczerpywały się szybciej niż planowano. Rozpoczął się wyścig gospodarczy, w którym Ententa zdobyła przewagę między innymi dzięki posiadanym licznym koloniom i wprowadzeniu blokady ekonomicznej wrogów. Ze względu na znaczną przewagę liczebną nawodnej floty brytyjskiej nad niemiecką wojskowi Niemiec zdecydowali się na szerokie zastosowanie niedocenianej dotychczas broni - okrętów podwodnych.
Pismo niemieckiego admirała Henninga von Holtzendorffa skierowane do do szefa Sztabu Generalnego, marszałka Paula von Hindenburga, w sprawie stosowania nieograniczonej wojny okrętami podwodnymi, z 22 XII 1916 r.
I
Wojnę trzeba rozstrzygnąć przed jesienią 1917 roku, jeśli nie ma się ona zakończyć ogólnym wyczerpaniem wszystkich jej uczestników, a tym samym dla nas fatalnie. Spośród naszych przeciwników Włochy i Francja są tak mocno wstrząśnięte w swych podstawach gospodarczych, że podtrzymuje je jedynie energia i żywotność Anglii. Jeśli się nam powiedzie skręcić kark Anglii, wówczas wojna będzie natychmiast rozstrzygnięta na naszą korzyść. Słabym punktem Anglii jest sprawa tonażu, który dowozi Wielkiej Brytanii środki niezbędne do życia i konieczne dla przemysłu wojennego, jako też zabezpiecza kredyty za granicą. [...]
V.
Nieograniczona wojna łodziami podwodnymi spowoduje dalej odpadnięcie zaopatrzenia z Danii i Holandii i co za tym idzie brak tłuszczów, gdyż 1/3 dowozu masła do Anglii pochodzi z Danii, cały zaś dowóz margaryny z Holandii. Ponadto nieograniczona wojna łodziami podwodnymi zaostrzy w Anglii brak rudy i drzewa przez zagrożenie ich wwozu ze Skandynawii i przez równoczesne ostre wystąpienie przeciw dowozowi rudy z Hiszpanii. Tym samym zmniejszy się bezpośrednio transport węgla, gdyż nie będzie potrzebnego do tego drzewa, poza tym zmaleje przemysł żelazny i stalowy, jako też zależny od nich wyrób amunicji. Wreszcie znajdziemy od tak dawna upragnioną sposobność skutecznego wystąpienia przeciw dowozowi amunicji z krajów neutralnych, przez co ułatwimy wojsku jego zadanie. [...]
VI.
Zapowiedź nieograniczonej wojny łodziami podwodnymi postawi ponownie rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki wobec pytania, czy ma wysnuć wnioski ze stanowiska zajętego wobec walki łodziami podwodnymi, czy też nie. Jestem zdania, że wojna z Ameryką jest doniosłym zdarzeniem, iż wszystko należy zrobić, aby jej uniknąć. Ale obawa przed zerwaniem nie może według mego przekonania doprowadzić do tego, byśmy mieli ulęknąć się w rozstrzygającej chwili użycia broni, która nam przyobiecuje zwycięstwo. [...]
VII.
Od tego czasu, kiedy w jesieni 1916 roku uznałem chwilę za odpowiednią do wystąpienia przeciw Anglii, położenie stało się dla nas korzystniejsze. Wynik zbiorów światowych w połączeniu z dotychczasowym oddziaływaniem wojny na Anglię nasuwa nam raz jeszcze sposobność przechylenia rozstrzygnięcia na naszą korzyść przed nowymi zbiorami światowymi. Jeśli nie wykorzystamy tej wedle ludzkich obliczeń ostatniej sposobności, wówczas nie ma innej ewentualności, jak tylko wojna na wzajemne wyczerpanie. Takiej wojny nie uda się nam zakończyć bez uszczerbku dla naszej przyszłości mocarstwowej.
Dla rozwinięcia we właściwym czasie potrzebnej działalności trzeba rozpocząć nieograniczoną wojnę łodziami podwodnymi najpóźniej 1 lutego.


Maszyna parowa – choć znana od XVI wieku, powszechnie używana zaczęła być po ulepszeniu jej przez Szkota Jamesa Watta w 1769 roku. Watt wszedł później w spółkę z Matthew Boultonem. Znaczenie tego wynalazku może obrazować słynna przechwałka Boultona: ‘Sprzedaję to, czego pragnie cały świat – moc’.
Kolej – środek transportu osób i ładunków za pośrednictwem pojazdów poruszających się po wyznaczonym torze kolejowym. Po wielu eksperymentach Trevathicka w 1825 roku otwarta została pierwsza powszechnie dostępna brytyjska linia kolejowa (parowa), Stockton – Darlington; jej budowniczy, George Stephenson, zbudował także słynną „Rakietę”, którą uznano za najlepszą lokomotywę do obsługi linii Liverpool – Manchester. W roku 1850 w samej tylko Wielkiej Brytanii istanioło już 10000km liniii kolejowych.

· Zgodnie z opracowanym na przełomie stuleci planem generała Alfreda von Schlieffena Niemcy dążyły do błyskawicznego rozstrzygnięcia wojny na froncie zachodnim. Planowano wiele „rozstrzygających” bitew. Jedną z takich operacji był, rozpoczęty 21 lutego 1916 roku, atak V Armii Niemieckiej na francuskie okopy pod miejscowością Verdun nad Mozą. Otoczeni z trzech stron Francuzi przez miesiące bronili swoich pozycji mimo dotkliwych strat. Codziennie zabitych, rannych i zaginionych po obu stronach liczono w tysiącach. Wymagało to stałego dostarczania nowych oddziałów. Niemcy, którzy dysponowali transportem kolejowym, byli w o wiele lepszej sytuacji niż posiadająca jedną wolną od ostrzału drogę Francja. Po miesiącach walk Niemcy, mocno nadwerężeni, opuścili swe stanowiska.
· 230 metrowy pasażerski parowiec “Lusitania” należał do brytyjskich linii oceanicznych “Cunnard” i kursował pomiędzy Nowym Jorkiem a Liverpoolem. 1 maja 1915 roku kiedy wyruszył z USA do Anglii miał na swoim pokładzie 1918 pasażerów. Nie przejmowali się oni zbytnio zamieszczanymi ostatnio przez rząd niemiecki w prasie amerykańskiej ogłoszeniami przestrzegającymi przed korzystaniem z brytyjskich statków. Na pokładzie transatlantyka sprzedawano przed i w czasie rejsu pocztówki, które miały być żartobliwe. Napis umieszczony na pocztówkach brzmiał: “Ostatnia podróż Lusitanii”. 7 maja w rejonie Irlandii niemiecki okręt podwodny U-20 sprawił, że żart z pocztówki stał się makabryczną prawdą. Po storpedowaniu parowca zginęło 1198 pasażerów, w tym 124 Amerykanów.
Karabin maszynowy, wynaleziony w końcu XIX wieku, stał się najbardziej morderczą bronią I Wojny Światowej.

Samolot skonstruowany, co prawda już w XX wieku, w 1903 roku przez braci Wright, pozwalał na przeprowadzenie rozpoznania za liniami nieprzyjaciela i na toczenie powietrznych pojedynków.

· Pierwszego nalotu w historii wojen dokonały niemieckie sterowce, bombardując Antwerpię, na początku I Wojny Światowej, w czasie zajmowania Belgii. Rok później niemiecki zeppelin z wysokości 150m zbombardował Paryż pozostając poza zasięgiem ognia obrońców.
Pierwszego masowego nalotu samolotowego również dokonali Niemcy. Miał on miejsce 25 maja 1917 roku, a celem było portowe miasto brytyjskie Folkestone, leżące nieopodal Londynu. W ataku uczestniczyły niemieckie dwupłatowce Gotha. Nie zbombardowały one tego dnia Londynu, bo nad miastem zalegała gruba warstwa chmur. Udało im się to natomiast 13 czerwca 1917 roku. Było kilka tysięcy rannych i zabitych.

Iperyty – bojowe środki trujące o działaniu parzącym; w postaci par, kropel lub aerozolu, wywołują na skórze pęcherze i trudno gojące się rany, szczególnie wrażliwe są oczy. Do iperytów należą: iperyt siarkowy, zwany gazem musztardowym, używany w I Wojnie Światowej – na ogólną liczbę porażeń żołnierzy bojowymi środkami trującymi 80% stanowiło porażenie iperytem siarkowym; iperyt azotowy oraz iperyt o małym znaczeniu militarnym – i. tlenowy.

· Pierwszy raz użyli Niemcy gazów bojowych na polu walki w bitwie pod Ypres 25 kwietnia 1915 roku. Gazem, niesionym z wiatrem na okopy nieprzyjaciela, był zwykły chlor. W czasie jednego ataku zginęło 5tys żołnierzy a dwa razy tyle uległo zatruciu. W czasie wojny chemicy poszukiwali, zainspirowani odkryciami XIX wieku, bardziej śmiercionośnych od chloru gazów. Najstraszliwszy okazał się gaz musztardowy, który użyty został przez Niemców w drugiej bitwie pod Ypres 17 lipca 1917 roku. I tym razem zabił tysiące żołnierzy, po obu stronach. Na różne sposoby starano się osłabić zapach iperytu, tak, aby zaatakowani nie mogli wszcząć alarmu. Jeden ze sposobów polegał na wymieszaniu go z gazem łzawiącym o zapachu bzu. Jeszcze wiele lat po wojnie mieszkańcy francuskich terenów uciekali w popłochu, gdy wiatr przynosił zapach kwitnącego bzu.


Wynalazki XIX wieku wyparły z fabryk robotników, którzy jako bezrobotny, sfrustrowany tłum mógł zagrozić niejednemu rządowi. Do najsłynniejszego i najbardziej brzemiennego w skutki zrywu robotniczego w czasie I Wojny Światowej dokonali rosyjscy robotnicy i chłopi.
W wyniku Rewolucji Lutowej i Październikowej znaczne siły Armii Rosyjskiej nie mogły w pełni uczestniczyć w działaniach na frontach I Wojny Światowej, ale na szczęście, mimo to, Trójporozumienie, w którego ramach działało podczas Wojny 25 państw, odniosło zwycięstwo.

Konfederacja Paryska i ustalenie traktatu wersalskiego w sprawie Niemiec.

11 listopada 1918r. w Compiegne we Francji Niemcy podpisały zawieszenie broni. Francuski marszałek Ferdynand Fach podyktował warunki:
· wojska niemieckie musiały wydać aliantom większość dział, karabinów, samochodów
· oddziały niemieckie musiały natychmiast wycofać się z Francji na wschodni brzeg Renu
· Marynarka niemiecka musiała wydać okręty podwodne i jednostki nawodne
· pozbawienie Niemców nabytych terytoriów Kolonii, Alzacji, Lotaryngii
· Niemcy musiały wypłacić odszkodowanie wojenne.

Traktat wersalski:

28 czerwca 1919r. zawroty w Pałacu Wersalskim na mocy którego Niemcy:
· oddały Francji Alzację i Lotaryngię
· Polska odzyskała Wielkopolskę
· Pomorze Wschodnie z dostępem do morza, lecz bez Gdańska, z którego utworzono Wolne Miasto Gdańsk pod protektoratem Ligi Narodów
· na Górnym Śląsku, Warmii i Mazurach miano przeprowadzić plebiscyty dotyczące przyszłej przynależności
· Niemcom pozwolono na posiadanie 100tys. armii i niewielkiej floty
· zakazano budowli i posiadania okrętów podwodnych, czołgów i samolotów bojowych
Traktat wszedł w życie 10 stycznia 1920r.

Pierwsza wojna światowa zmieniła oblicze Europy: znikły tysiącletnie imperia, w Rosji rozszalał się komunizm, a naukę na szeroką skalę wprzęgnięto w służbę zniszczenia, by przerażona ludność mogła stać się po raz pierwszy świadkiem okrutnych i zbrodniczych działań: samolotów, okrętów podwodnych, czołgów, karabinów maszynowych i gazów bojowych.