Artykuły henrykowskie
Artykuły henrykowskie, akt sformułowany w 1573 na sejmie elekcyjnym podczas wyboru Henryka Walezego, określający podstawowe zasady ustrojowe rzeczpospolitej szlacheckiej. Do przestrzegania artykułów henrykowskich musiał się zobowiązać każdy nowo obrany władca pol. Stanowiły prawo niezmienne, jednakowe dla każdego króla, i były zatwierdzane przez wszystkich kolejnych władców. Panujący zobowiązywał się w nich do przestrzegania zasady elekcji viritim, zwoływania sejmu co dwa lata, niewypowiadania wojny i niezawierania pokoju bez zgody senatu, nienakładania podatków i niepowoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmu oraz do utrzymywania wojska kwarcianego. Ponadto król uznawał prawo szlachty do wypowiedzenia mu posłuszeństwa, gdyby nie dotrzymał któregoś z postanowień artykułów henrykowskich. Nad ich realizacją czuwało 16 senatorów rezydentów. Pierwszym królem, któremu przedłożono do podpisania artykuły henrykowskie był Henryk Walezy (stąd nazwa), który odmówił zatwierdzenia ich. Uczynił to dopiero w 1576 Stefan Batory.