Analiza obrazu
A. Chmielowski
Ecce Homo, 1879-81
Autor obrazu: A. Chmielowski
Tytuł dzieła: ?Ecce Homo? (?oto człowiek?)
Tematyką dzieła jest zarówno portret indywidualny jak i scena religijna. Obraz uchodzi za jeden z najlepszych obrazów religijnych w sztuce polskiej.
Adam Chmielowski był bardzo przywiązany do tego dzieła, które oprócz twarzy Chrystusa - nigdy nie zostało ostatecznie dopracowane. Woził je ze sobą wszędzie, często poprawiał. Rozstał się z nim ofiarowując go ostatecznie proszącemu go o to metropolicie greckokatolickiemu we Lwowie arcybiskupowi Andrzejowi Szeptyckiemu.
Obraz ukazuje umęczonego i wyszydzanego Jezusa prezentowanego tłumowi przez Piłata. Okryty jest czerwonym płaszczem (być może purpurowym czy szkarłatnym jak podają Ewangelie). Głowa okryta jest koroną cierniową. Wokół szyi splątany sznur. Na Jego ciele nie trudno dostrzec liczne ślady biczowania. W ręku trzyma trzcinę, która miała symbolizować berło królewskie. Twarz Chrystusa, z lekkim zarostem, brudna jest od krwi wypływającej od korony cierniowej. Jego powieki są przymknięte. Przyglądając się Jego odkrytej klatce piersiowej zauważamy olbrzymie serce. Światło wokół głowy Chrystusa przypomina aureolę.
Wszystkie przedmioty, którymi obdarzyli Jezusa oprawcy miały służyć wyszydzeniu. Korona i berło będące symbolem władzy, tu służyły zadaniu bólu. Ciernie wbijały się w czaszkę, a trzciną Jezus był bity przez żołnierzy namiestnika. Nie wierzono Jezusowi, że jest królem, więc chcąc go ośmieszyć założono Mu płaszcz purpurowy (purpura to kolor królewski). Do Chrystusa wołano: ?Witaj, Królu żydowski!?, opluwano Go i bito. Zasłaniano Mu oczy i po każdym uderzeniu mówiono: ?Zgadnij, kto Cię uderzył?. Każdy ich najmniejszy czyn miał na celu wyszydzenie i zadanie bólu (fizycznego i psychicznego).
Po biczowaniu i wyszydzeniu Piłat wyciągnął Jezusa przed lud i powiedział do nich: ?Ecce Homo?, czyli ?Oto człowiek?.
Obraz namalowany w kompozycji wertykalnej (przewaga pionów). Dominują odcienie szarości, postura Jezusa jest na pierwszym planie, dzięki Jego purpurowej szacie, namalowanej zdecydowanym kolorem. Umieszczony na tle antycznej architektury rozjaśnionej światłem wydobywającym się zza filara. Dzieło piękne w prostocie swych kolorów - jego gama barwna jest bardzo mała.