Choroby i higiena układu moczowego

Układ moczowy składa się z dwóch nerek , pęcherza moczowego , dwóch długich rur (moczowodów) , łączących nerki z pęcherzem, oraz z cewki moczowej , przez którą mocz opuszcza ciało. Nerki filtrują krew i wytwarzają mocz. Mocz płynie moczowodami do pęcherza , gdzie gromadzi się . Po wypełnieniu pęcherz wydala mocz poprzez cewkę moczową na zewnątrz.
Układ moczowy spełnia dwa główne zadania: wydala z ustroju niepotrzebne produkty przemiany materii i substancje szkodliwe oraz utrzymuje stałość składu płynów ustrojowych. Nerki są niezbędne do utrzymania organizmu przy życiu, ale dla jego prawidłowego funkcjonowania wystarczy już jedna dobrze działająca nerka.
Nerki to dwa narządy o kształcie ziarna fasoli , znajdujące się w tylnej części jamy brzusznej , poniżej płuc. Każda nerka ma 10 cm długości i 5 cm szerokości. Nerki usuwają z krwi zbędne substancje oraz nadmiar wody i soli , żeby krew miała stały skład . Krew dociera do nerki dużymi naczyniami , zwanymi tętnicami nerkowymi . Do każdej nerki prowadzi jedna tętnica. Zbędne substancje , woda i sole tworzą mocz , który gromadzi się w pęcherzu moczowym , a potem jest usuwany na zewnątrz . Ludzkie nerki codziennie przesączają z krwi ok. 180 litrów płynu , z którego następnie wytwarzają 1,5 litra moczu .Potrzebne substancje są ponownie wchłaniane do krwi przez miliony kanalików (nefronów) , znajdujących się w wewnętrznej i zewnętrznej części nerki , czyli w korze i rdzenie.
Rdzeń układa się w postaci trójkątnych pól- piramid nerkowych. Pomiędzy piramidy wnika kora tworząc słupy nerkowe. Naczynia nerkowe i moczowód wchodzą do nerki przez wnękę. We wnętrzu nerki bliżej wnęki znajduje się miedniczka nerkowa, która na zewnątrz przechodzi w moczowód, a do wnętrza nerki rozgałęzia się na 2-3 kielichy nerkowe większe. Z kolei one dzielą się na ok.10 kielichów nerkowych mniejszych, które kończą się na brodawkach nerkowych na końcach piramid.
Drogi wyprowadzające mocz stanowią kielichy, miedniczka nerkowa, moczowód, pęcherz moczowy oraz cewka moczowa.
Nefron stanowi podstawową jednostkę czynnościową nerki. Jedna ludzka nerka zawiera ich około miliona. Składa się on z kłębuszka nerkowego oraz cewki. Kłębuszki zbudowane są z sieci drobnych naczyń włosowatych otoczonych torebką,do której następuje przesączanie tzw. moczu pierwotnego (około 180 I na dobę). Skład przesączu kłębuszkowego w warunkach fizjologicznych jest zbliżony do składu osocza, pozbawiony jest jedynie białka (śladowe ilości białka mogą być obecne) i związanych z nimi składników drobnocząsteczkowych.
Nerki są narządami wydalniczymi. Usuwają z organizmu zbędne substancje wraz z moczem. Takimi niepotrzebnymi substancjami są produkty przemiany materii np. mocznik i niektóre kwasy nieorganiczne. Z moczem wydalane są także leki i substancje trujące, jeśli takie znalazły się we krwi. Poza wyżej wymienionymi czynnościami nerki pełnią jeszcze funkcję gruczołu dokrewnego. Produkują i wydzielają do krwi erytropoetynę (hormon regulujący powstawanie krwinek czerwonych w szpiku kostnym), reninę (enzym pobudzający korę nadnerczy do wydzielania aldosteronu oraz odgrywający rolę w powstawaniu angiotensyny II- hormonu kurczącego naczynia krwionośne) oraz prostaglandyny (substancje hormonalne o szerokim spektrum działania, między innymi rozszerzające naczynia krwionośne).
Zasadniczą funkcją nerek w ustroju jest utrzymanie prawidłowego składu płynów ustrojowych. Dzięki skomplikowanym mechanizmom regulowanym częściowo przez hormony oraz substancje produkowane bezpośrednio w nerce potrafi ona utrzymać równowagę środowiska wewnętrznego. Nerki odgrywają zasadniczą rolę w regulacji gospodarki wodnej, sodowej, potasowej, wapniowo-fosforanowej, kwasowo-zasadowej oraz w zapewnieniu właściwego ciśnienia tętniczego krwi.
CHOROBY NEREK

Dysplazja nerki
Jest to wada wykrywana w czasie badania USG oraz innych badań przy okazji różnych problemów zdrowotnych. Nie jest ona odczuwalna, bo drugi, dobrze działający organ przejął jej funkcje. Zmiany mogą dotyczyć wielkości lub nieprawidłowej budowy miąższu nerkowego, ze znacznym upośledzeniem pracy nerki.
Dystopia nerki
Jest to utrwalone nieprawidłowe położenie nerek, zwykle w miednicy, często połączone z dysplazją. Towarzyszyć jej może przemieszczenie nerki na stronę przeciwną (tzw. nerka wędrująca). Rozpoznanie tej wady ma najczęściej miejsce, jeśli występują zaburzenia w odpływie moczu z towarzyszącymi im zakażeniami układu moczowego.
Torbielowatość nerek
Jest wadą uwarunkowaną genetycznie, czasem powtarzającą się w rodzinie. na szczęście zdarza się rzadko. w jednej lub obu nerkach występują cystowate twory, które z czasem mogą doprowadzić do ciężkiego uszkodzenia miąższu nerek i ich niewydolności. W około 7 procentach przypadków torbielowatość nerek to wada rozpoznawana tylko w jednej nerce, podczas gdy druga jest zupełnie prawidłowa.
Nowotwory nerek
Nowotwory złośliwe nerek stanowią 1,5 - 2 procent ogólnej liczby zachorowań. Ta statystyka wypada gorzej w stosunku do dzieci; nowotwory układu moczowego to około 16 procent wszystkich guzów złośliwych.
Objawy w nowotworach nerek nie są od razu ostre i jednoznaczne. Często dochodzi do rozpoznania, kiedy lekarz szuka przyczyny ogólnego osłabienia, niedokrwistości, stanów podgorączkowych albo też gdy pojawią się przerzuty w innych narządach. Leczenie chirurgiczne polega na usunięciu chorej nerki wraz z otaczającą ją tkanką tłuszczową, torebką włóknistą i zawartością wnęki nerkowej. Często postępowanie jest złożone, podejmuje się leczenie przez radioterapię i chemioterapię. W nowotworach nerek rokowania są zawsze poważne. Ze statystyk wynika, że uzyskuje się około 50 procent wyleczeń ponad 5-letnich, jeśli nie wystąpiły przerzuty, i o połowę miej, czyli tylko ok. 25 procent takich wyleczeń, jeśli przerzuty nastąpiły.
Wodonercze
Przyczyną wodonercza jest utrudniony odpływ moczu z miedniczki spowodowany różnego rodzaju przeszkodami: podmiedniczkowym zwężeniem moczowodu lub zwężeniem go w innym miejscu, upośledzoną drożnością z powodu obecności zastawek. Przewlekły zastój moczu w miedniczce doprowadza do jej balonowego rozszerzenia.
Innymi chorobami nerek są : choroby kłębków nerkowych (chorobę wywołuje zakażenie paciorkowcowe, np. angina, zapalenie: gardła, ucha, węzłów chłonnych, płonica, ropne zakażenie skóry) , nefropatia cukrzycowa ( występuje u osób chorujących na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze).

Co to jest dializa ?

DIALIZA jest to metoda rozdzielania substancji, w której wykorzystuje się różną zdolność cząstek do przenikania przez przegrody (błony) półprzepuszczalne; duże cząstki są przez takie błony zatrzymywane, małe (cząst. lub jony) — przepuszczane; stosowana do oczyszczania koloidów, leków, surowic, wykorzystywana w medycynie; przeprowadzana w stałym polu elektr. nosi nazwę elektrodializy.

Co to jest DIALIZA POZAUSTROJOWA?

DIALIZA POZAUSTROJOWA( ZEWNĄTRZUSTROJOWA), „sztuczna nerka”, jedna z najlepszych metod pozanerkowego oczyszczania krwi, stosowana w ostrej niewydolności nerek i w niektórych zatruciach. Krew z tętnicy lub żyły chorego kierowana jest przez rurkę z tworzywa sztucznego do dializatora, gdzie płynie cienką warstwą po pow. Półprzepuszczalnej błony dializacyjnej (celofanowej). Następuje dializa w stosunku do płynu posiadającego odpowiedni do potrzeb skład. Krew powraca do organizmu dożylnie przez rurkę z tworzywa sztucznego, oczyszczona z toksycznych substancji i wzbogacona w glukozę i elektrolity z płynu przepłukującego, a w razie potrzeby i po odciągnięciu wody. Krążenie ustrojowe i pozaustrojowe tworzą przez cały czas trwania dializy zamknięty układ. Specjalna pompa przesuwa krew tętniczą przez aparat. Dializa trwa zwykle 6-8 godzin i może być powtarzana co 1-3 dni w razie potrzeby. U chorych wymagających długotrwałej dializy z powodu przewlekłych chorób nerek ( zwłaszcza oczekujących na przeszczepienie nerek), zakłada się na stałe zespolenie tętniczo-żylne z tworzywa sztucznego( między tętnicą obwodową i leżącą w możliwie najbliższym jej sąsiedztwie żyłą), co pozwala na podłączenie chorego w każdej chwili do „ sztucznej nerki”.

PĘCHERZ MOCZOWY

Pęcherz moczowy to zbiornik, który gromadzi mocz płynący z nerek , a następnie wydala go na zewnątrz. Dzięki pofałdowanej i elastycznej ścianie pęcherz moczowy może się powiększać, co pozwala mu zgromadzić ponad 500 ml moczu. Kiedy pęcherz jest pełny , jego mięśniowa ściana kurczy się , powodując wypływ moczu przez cewkę moczową na zewnątrz .Wydalanie moczu regulują dwa mięśnie w kształcie pierścieni , które zaciskają cewkę moczową .
Mocz jest wytwarzany w nerkach w ilości około 1,5 litra na dobę. Z nerek przepływa moczowodami do pęcherza moczowego , skąd zostaje wydalony na zewnątrz . W miarę gromadzenia się moczu pęcherz rozciąga się , co powoduje zniknięcie fałdów z jego wewnętrznej powierzchni . Kiedy jest pełny dochodzące do ośrodkowego układu nerwowego sygnały wywołują potrzebę oddania moczu . Podczas oddawania moczu mięśnie ściany pęcherza kurczą się , a dwa mięśnie w kształcie pierścieni (zwieracze) zaciskające cewkę moczową , rozluźniają się . Wskutek skurczu nerki mocz wypływa wąską rurką ( cewką moczową) na zewnątrz . Po całkowitym opróżnienia pęcherza zwieracze zaciskają cewkę moczową i mocz znów zaczyna się gromadzić w pęcherzu .
CHOROBY PĘCHERZA MOCZOWEGO
Krwiomocz
Krwiomocz jest to zjawisko, w którym dochodzi do pojawienia się krwinek czerwonych w moczu. Jeżeli można je wykryć dopiero badaniem mikroskopowym, określa się to krwinkomoczem, jeśli natomiast obecność krwi w moczu stwierdzić można gołym okiem, to nazywa się to krwiomoczem. Należy pamiętać, że spożywanie niektórych pokarmów (np. buraków) może spowodować zmianę zabarwienia moczu przypominającą krwiomocz.

Białkomocz
Białkomocz jest to zjawisko, w którym dochodzi do pojawienia się białka w moczu. Najczęściej oznacza to, że doszło do rozwoju jednej z postaci kłębuszkowego zapalenia nerek. Niekiedy białkomocz może wystąpić przejściowo w takich stanach jak: gorączka, wysiłek fizyczny.

Zapalenie pęcherza moczowego
To najczęstszy przeważnie bakteryjny stan zapalny dróg moczowych . Polega na odczuciu silnego parcia .

CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

Wszystkie wyżej wymienione , czyli : zapalenie pęcherza moczowego, białkomocz, krwiomocz, nefropatia cukrzycowa, : choroby kłębków nerkowych, Wodonercze , nowotwory nerek, cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek, dysplazja nerki i inne.

Zapobieganie chorobom układu moczowego :
- przestrzeganie zasad higieny osobistej ;
- nieprzetrzymywanie moczu ;
- regularne wypróżnianie pęcherza ;
- niedoprowadzenie do stanów chorobowych .