Warsztat pracy umysłowej- jego wystrój, wyposażenie, estetyka, komfort czyli skuteczne czenie się

Coraz częściej mówi się, że aby osiągnąć sukces w nauce trzeba mieć oliwę w głowie i pupę z żelaza. Kilka godzin na uczelni i jeszcze kilka przy domowym biurku to ogromny wysiłek nie tylko dla umysłu, ale i także dla kręgosłupa. Gdy student późnym wieczorem siada do nauki, już po dwudziestu minutach zaczyna się wiercić, bolą go plecy łzawią oczy. Zamiast skupić się nad książką, myśli o spacerze z psem. Dlaczego? Specjaliści dowiedli, że zdolność zapamiętywania i koncentracji w dużej mierze zależy od warunków pracy, czyli w przypadku studenta od miejsca, gdzie uczy się i odrabia lekcje. Warto więc dowiedzieć się, jak urządzić kąt do nauki, by spełniał on warunki ergonomicznego stanowiska pracy, ponieważ łatwiej jest się uczyć, kiedy stworzymy sobie ku temu odpowiednie warunki. Warto, aby w miejscu, w którym się uczysz, był ład i porządek, stonowany wystrój wnętrza, nierażąca w oczy i nierozpraszająca uwagi kolorystyka oraz Twoje ulubione przedmioty - po prostu przyjazne Ci otoczenie. Powinieneś dokładnie wiedzieć, gdzie znajdują się potrzebne materiały i nie tracić niepotrzebnie czasu na ich nerwowe szukanie. Rozłożenie całego warsztatu pracy (Np. podręczników, książek czy notatek) powinno Ci zająć zaledwie kilka minut.
Trzymajmy kąt prosty!
- Wygodny i dopasowany do budowy człowieka fotel jest warunkiem efektywnej pracy i nauki twierdzi magister rehabilitacji Zofia Gorczyca. - Kręgosłup jest skupiskiem nerwów. Jeśli więc nie zapewni mu się komfortowych warunków, cały organizm gorzej funkcjonuje: pogarsza się samopoczucie oraz obniżają kreatywność i możliwości zapamiętywania. Nie ma przesady w stwierdzeniu, że odpowiednio dobrany fotel jest tak samo ważny, jak komplet podręczników. Powinien umożliwić uczniowi siadającemu przy biurku automatyczne przyjęcie pozycji najmniej obciążającej kręgosłup:
- wyprostowane plecy (niezgarbione czy nachylone) przylegają do oparcia fotela,
- przedramiona położone na blacie biurka tworzą z ramionami kąt prosty,
- stopy są oparte na podłodze albo na niewysokim podnóżku, ale nie zwisają (uda tworzą z podudziami kąt prosty).
Wszystko pod ręką!
- Ergonomiczne biurko nie powinno wymuszać zbędnych ruchów - mówi dr hab. Ewa Górska, zajmująca się ergonomią na Politechnice Warszawskiej. Długopisy, kartki do notowania, linijki itp., czyli wszystkie przedmioty, z których na bieżąco korzysta się podczas nauki, powinny znajdować się jak najbliżej, najlepiej w zasięgu ręki.
Drugi ważny obszar biurka to tzw. obszar preferowany, znajdujący się na wysokości między łokciem a ramieniem, (gdy siedzi się przy biurku z rękami położonymi na blacie). W tym obszarze można umieścić podręczne półki z zeszytami i podręcznikami. Biurko z tak ustawionymi półkami wygląda trochę jak kredens. Pozostałe pomoce naukowe, z których korzysta się sporadycznie, nie częściej niż 20 razy w roku, najlepiej ustawić na takiej wysokości, żeby - stojąc na palcach - można było sięgnąć do nich wyciągniętą ręką, i nie niżej niż w miejscu, do którego sięga zwisająca ręka stojącego lub siedzącego człowieka.
Więcej światła!
Komfort nauki, zwłaszcza nocą, zależy w dużej mierze od oświetlenia. Ogólna zasada przyjęta w ergonomii brzmi: im widniej, tym lepiej. Wyliczono jednak, że optymalne natężenie światła mieści się w granicach 300 - 700 lx (przy górnej wartości czasami odczuwane jest szczypanie oczu). Powszechne doświetlanie biurka lampkami punktowymi nie jest dobrym pomysłem. Lepsze od punktowego jest światło rozproszone i pośrednie, bo nie powoduje odblasków (zwłaszcza od białych kartek zeszytów). Lampka szybciej męczy oczy.
W polu widzenia nie powinny znajdować się jaśniejsze i ciemniejsze punkty. Jeśli światło, przy którym czyta się w nocy, jest dwa razy silniejsze od jasności tła, to oczy szybciej się męczą, spostrzegawczość zmniejsza, a widzenie barw obniża. Ważna jest nie tylko intensywność oświetlenia, ale także jego ustawienie. Źródło światła powinno być ustawione pod kątem 40 stopni od poziomej linii widzenia. Im mniejszy jest ten kąt, tym światło bardziej oślepia, i tym bardziej obniża sprawność wzroku. Na komfort w pracy i samopoczucie wpływa także temperatura otoczenia. Najlepiej pracuje się w temperaturze 20-24 stopni C. Podnoszą ją włączone do prądu urządzenia elektroniczne. Aby zapanować nad mikroklimatem, wystarczy jednak często wietrzyć pomieszczenie pracy. Przeciąg i świeże powietrze dodatkowo usuwają szkodliwe jony oraz zagrażający drogom oddechowym kurz. Jeśli pokój ma południowe okno i w ciągu dnia szybko się nagrzewa, można ograniczyć dopływ słonecznego ciepła, zakładając rolety albo żaluzje.
Właściwa wysokość mebli!

Po pewnym czasie pracy nad książką każdy przeciętny człowiek odczuwa zmęczenie. Jest to wynik wysiłku naszych mięśni i to nie tylko mięsni oczu. Aby móc dość długo wytrzymać w pozycji siedzącej potrzebny jest wysiłek fizyczny. Krzesło i biurko powinno być dostosowane do budowy i wymiarów naszego ciała. Powszechnie wiadomo, że niedopasowane meble ( Np. zbyt niski stół, nad którym trzeba się pochylać) powodują szybsze zmęczenie. Najbardziej dogodną pozycją jest lekkie pochylenie nad książką. Siedzenie w całkiem wyprostowanej pozycji nie jest wskazane ze względu na zbyt duże napięcie mięśni grzbietu. Według wymagań higieny pracy wysokość krzesła, na którym siadamy powinna być ściśle dostosowana do długości podudzia. Prawidłowe siedzenie powinno wyglądać tak, aby podudzia tworzyły kąt prosty z udami, a stopy spoczywały na podłodze. Jeśli stopy zwisają w powietrzu i przedni brzeg siedziska wywiera na uda ucisk, utrudniony jest obieg krwi.

Prawidłowe ułożenie książki!

Do zmniejszenia zmęczenia przy czytaniu przyczynia się także odpowiednie ułożenie książki i unikanie nadmiernego pochylenia głowy, które powoduje zmęczenie mięśni karku. Odległość oczu od książki powinna wynosić 30-40 cm. Mniejsza odległość sprzyja rozwojowi krótkowzroczności. Najdogodniejsze jest nie poziome, lecz pochyłe położenie książki, które zapewnia specjalna podkładka.

Właściwe odżywianie się!

Każdy gotów jest przyznać, że zdrowe i zrównoważone odżywianie sprzyja pracy umysłowej i przyswajaniu wiedzy. Odpowiednio dobrany posiłek również może przyczynić się do zmniejszenia stresu związanego ze zbliżającymi się egzaminami podczas sesji. Ważne, aby był on bogaty w niezbędne witaminy i minerały (ze szczególnym uwzględnieniem cynku, magnezu, fosforu oraz witaminy A i B). Warto, więc jeść zdrowo, tzn. dużo owoców i warzyw, nabiału, ryb i produktów zbożowych oraz pić naturalne soki i nektary, a także niegazowaną wodę mineralną. Unikaj przy tym zbyt mocnej kawy i herbaty, dużej ilości napojów gazowanych, ciężkostrawnego jedzenia (Np. tłustych potraw mięsnych), a zwłaszcza nikotyny i alkoholu. Absolutnie nie zażywaj również żadnych preparatów silnie pobudzających lub uspokajających! To Ci nie pomoże, a wręcz może zaszkodzić.
Przed egzaminem koniecznie spożyj posiłek; nie wychodź z domu o pustym żołądku, bo może się to źle dla Ciebie skończyć!
Walka ze stresem!
Niezależnie od formy egzaminu, stres zawsze będzie Ci towarzyszył w takich okolicznościach. Ważne, abyś zrobił wszystko, co możliwe, by go oswoić i w odpowiedni sposób wykorzystać. Gdy poziom adrenaliny w organizmie wzrasta, mózg pracuje lepiej. Ale do pewnej granicy. Po jej przekroczeniu mamy do czynienia z paniką, która z kolei paraliżuje. Ważne jest zatem, by postarać się skoncentrować na zadaniu, myśleć pozytywnie i w porę zadbać o właściwą motywację do pracy! To są podstawowe warunki umożliwiające powodzenie w nauce, a w konsekwencji sukces na egzaminach. Aby zminimalizować nadmierny strach i lęk przed egzaminem, nie powinieneś zostawiać wszystkiego na ostatnią chwilę. Uczenie się non stop - zwłaszcza przez całą ostatnią noc - jest bez sensu; więcej bowiem ryzykujesz, będąc niewyspanym i zmęczonym na sprawdzianie, niż zyskujesz przyswajanej w ten sposób wiedzy. Zresztą, podczas maratonu uczenia się i tak nie dasz rady uporać się z całością, a jedynie z pewnym wycinkiem wymaganego do egzaminu materiału. Ogromnie ważne jest to, abyś się wysypiał (minimum 8 godzin na dobę), ponieważ sen najlepiej regeneruje organizm, przygotowując go do ponownego, intensywnego wysiłku zarówno fizycznego, jak i umysłowego w dniu następnym. Pamiętaj też o wygodnym ubraniu, które nie będzie krępowało Twoich ruchów podczas nauki. Duże znaczenie ma to, abyś czuł się w miarę możliwości jak najbardziej swobodnie i komfortowo, przyswajając znaczne ilości informacji.
Trening pamięci!
Powinieneś też mieć świadomość, że im więcej i częściej będziesz się uczył, tym szybciej i łatwiej będziesz przyswajał wiedzę. Trenuj, więc zawczasu swój umysł i zdolność zapamiętywania informacji! Dzięki pamięci, jednemu z podstawowych procesów psychicznych, mamy zdolność gromadzenia informacji i zdobywania doświadczenia, co wpływa na nasze aktualne zachowania. Do zasadniczych funkcji pamięci należą: zapamiętywanie, a następnie przechowywanie tego, co zostało zapamiętane oraz przypominanie.
Przygotowanie do egzaminu!
Przygotowując się do egzaminów pamiętaj, aby wcześniej zadbać o dobre notatki, ponieważ ułatwiają one szybkie uczenie się, a następnie powtarzanie materiału i w konsekwencji jego zapamiętywanie. Notatki powinny być czytelne i stanowić podsumowanie całości przerobionych zagadnień. Warto, więc zwrócić uwagę na to, by miały przejrzystą formę, najlepiej żeby były spisane w akapitach i punktach, logicznie zhierarchizowanych, z kolorowo podkreślonymi i wyróżnionymi wybranymi hasłami czy słowami kluczowymi. Wiedz bowiem, że to, co wyraźnie różni się od reszty zapisanego tekstu, jest dużo lepiej i szybciej przez nas zapamiętywane. Ale uważaj: robiąc notatki, nie wpadaj w szał podkreślania. Za dużo wyróżnień to, to samo, co ich brak. Nie zapomnij także o marginesach, które bardzo pomagają w nauce. Możemy na nich zapisywać swoje skojarzenia i przemyślenia na dany temat, różnego rodzaju objaśnienia (Np. definicje trudniejszych pojęć), czy robić niezbędne odnośniki (Np. do dodatkowych lektur, które omawiają poruszone w tekście zagadnienia).
Pamiętaj jednak, że same notatki to za mało. Jeśli chcesz gruntownie przygotować się do egzaminu, musisz sięgnąć do źródeł, czyli do książek. Notatki bowiem są skrótem, który wymaga uzupełnień i pogłębienia zdobytej wiedzy przy pomocy podręczników.
Ważne, abyś po lekcjach szkolnych czy innych zajęciach możliwie szybko przeczytał notatki z nich i, jeśli będzie taka potrzeba, uzupełnił je lub poprawił. Zrozumienie omawianego materiału jest sprawą kluczową. Im lepiej go zrozumiesz, tym szybciej przyswoisz potrzebną wiedzę.

Ucz się zaczynając od zagadnień najistotniejszych, stopniowo przechodząc do przykładów je obrazujących lub potwierdzających, tzn. od ogółu do szczegółu. To pomaga zapamiętać i utrwalić materiał. Warto robić sobie także częste powtórki, a raz na jakiś czas (zależnie od tego, ile go zostało do egzaminu) powtórzyć większą część wymaganych do sprawdzianu zagadnień. Będziesz mógł wtedy ocenić zakres własnej wiedzy i łatwo wychwycisz tematy, którym powinieneś poświęcić trochę więcej czasu i pracy niż dotychczas. Ważne, abyś odpowiedzialnie i obiektywnie określił luki w powtarzanym przez Ciebie materiale i racjonalnie zaplanował czas na ich uzupełnienie. Jeśli zakres zagadnień do nauki jest bardzo szeroki, łatwiej go opanować dzieląc na mniejsze, przystępniejsze, systematycznie przyswajane części. W tym celu możesz sobie przygotować grafik nauki i konsekwentnie go realizować.
Podczas uczenia się koniecznie rób regularne przerwy; im bardziej skomplikowany materiał do opanowania, tym powinny być one częstsze. Istotne jest także to, że im dłużej się uczysz, tym przerwy powinny być odpowiednio dłuższe.
Warto wiedzieć, że brak przerw zmniejsza koncentrację uwagi oraz zwiększa liczbę popełnianych błędów. Przerwy w nauce nie są zatem stratą czasu w przedegzaminacyjnej gorączce, ale pozwalają na uzupełnienie cennej energii. Efekt regeneracyjny przerw można znacznie zwiększyć poprzez ruch i odpoczynek. Postaraj się więc Np. uprawiać ulubiony sport, wybrać się na spacer, iść z przyjaciółmi do kina. Gdy będziesz odprężony, zrelaksowany i wypoczęty, łatwiej przyswoisz nowe wiadomości.

Uwaga: stosując się do powyższych wskazówek i porad - jak się uczyć i zdawać egzaminy - masz ogromne szanse, aby odnieść sukces. Powodzenia!











Bibliografia:

1.Zbigniew Pietrasiński, Sztuka uczenia się, wyd. Wiedza Powszechna Warszawa 1961
2.Józef Orczyk, Zarys metodyki pracy umysłowej, wyd. PWN Warszawa 1984