Wody i wody morskie(słone)
składnikiem organizmów roślinnych i zwierzęcych, a jej nadmierny ubytek lub niepożądane zanieczyszczenia prowadzą do śmierci roślin, zwierząt i ludzi.
Wody zajmują 71% powierzchni kuli ziemskiej . Samo jednak jej rozmieszczenie jest nierównomierne . Na półkuli północnej wynosi ono tylko 61%, a na półkuli południowej aż 81% powierzchni . Biorąc jednak pod uwagę fakt, iż z ogólnego zasobu wodnego ziemi prawie 98% stanowią wody słone, a tylko ok. 2% wody słodkie.
Woda morska (woda słona) ? woda występująca w morzach i oceanach. W wodzie tej jest rozpuszczone tysiące związków chemicznych i prawie wszystkie pierwiastki chemiczne obecne na kuli ziemskiej. Znajduje się w morzach, oceanach, wodach podziemnych, słonych jeziorach. Słona woda jest dla ludzi niezdatna do picia. Wydalenie soli w niej zawartych wymaga większej ilości wody niż dostarcza ona sama. A więc picie słonej wody powoduje utratę wody, lub naruszenie równowagi elektrolitowej organizmu.
Charakterystyka
Najbardziej charakterystyczną cechą wody morskiej, jest wysokie stężenie kationów sodu (Na ), potasu (K ), magnezu (Mg2 ) i glinu (Al3 ) oraz anionów chlorkowych, siarczanowych oraz węglanowych, które łącznie nadają wodzie morskiej intensywnie gorzki lub gorzko-słony smak i powodują, że nie nadaje się ona do picia.
Wody słone mogą zawierać prócz składnika podstawowego, tzn. chlorku sodowego, również chlorek wapniowy, chlorek magnezowy, bezwodnik kwasu węglowego, węglan sodowy, węglan wapniowy oraz siarczan sodowy. Stosowane w leczeniu pitnym wzmagają czynność wydzielniczą żołądka, polepszają ukrwienie błon śluzowych oraz rozrzedzają ich wydzielinę. Stosowane są one również w postaci kąpieli solankowych.
Stężenie jonów w wodzie morskiej przelicza się często na taką zawartość wagową chlorku sodu w 1 dm3 wody. Stężenie to w oceanach jest względnie stałe i zależy głównie od strefy klimatycznej w której dokonuje się pomiar. Wynosi ono 32-40 promila. W morzach stężenie to waha się w granicach od 3 do 50 ?.
Zasoby słonej wody morskiej
Wszystkie oceany i morza otwarte zawierają takie same sole będące w takim samym stosunku procentowym. Woda z poszczególnych zbiorników różni się między sobą jedynie stężeniem,
Porównanie z wodą słodką
Wody słodkie poza ilością rozpuszczonych soli różnią się od wody morskiej także składem chemicznym. W wodzie morskiej dominują chlorki, które w wodzie słodkiej występują w ilościach znikomych, a za to dominują węglany. Najważniejszym z nich, stanowiącym około 60% wszystkich rozpuszczonych ciał stałych jest węglan wapnia.
Zagrożenia
Poważnym zagrożeniem dla wód naturalnych jest rozwój rolnictwa a zwłaszcza stosowanie w nim substancji chemicznych. Największe szkody w tym zakresie wyrządzają nawozy sztuczne. Związki wapnia i azotu, fosforu i potasu spływają do akwenów śródlądowych wraz z wodami powierzchniowymi lub dostają się bezpośrednio przy rozpylaniu przez samoloty. Substancje te powodują eutrofizację wód śródlądowych, szczególnie jezior. Eutrofizacja wyraża się intensywnym rozwojem roślinności w wyniku nadmiaru substancji odżywczych. Nadmiernie rozwijające się rośliny wyłapują tlen z wody powodując deficyt tlenowy. Z działalnością rolniczą są związane środki ochrony roślin.
Stanowią one również duże zagrożenie dla wód . Niektóre z nich odznaczają się dużą toksycznością i dużą trwałością. Nie podlegają one rozkładowi przez duży okres czasu. Poważnym zagrożeniem dla wód jest również rozwój żeglugi. Ta ostatnia jest szczególnie groźna, niebezpieczna ponieważ wyrządza duże szkody nie tylko w środowisku wodnym ale również i na plażach morskich. Awarie i katastrofy tankowców, morskie szyby naftowe stwarzają duże zagrożenie dla podmorskiego świata.
Zanieczyszczenie wód morskich
pochodzące z transportu spowodowane jest usuwaniem do wody wszelkich odpadków olejowych podczas pracy statków oraz myciem tankowców, które zwykle odbywa się na morzu. Obecne zanieczyszczenie ropą i olejami nie jest groźne. Oleje są usuwane z wody w wyniku różnych procesów naturalnych, których skuteczność zależy od następujących czynników: temperatury, światła słonecznego, szybkości wiatru, wysokości fali, rodzaju i ilości bakterii w wodzie.
W wodach znajdują się zanieczyszczenia radioaktywne i zanieczyszczenia biologiczne (bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty). Tymczasem woda to jedyny środek niezbędny do życia. Wszelkie zanieczyszczenia wód powodują najpierw choroby, a następnie śmierć organizmów żywych. W zanieczyszczonych oceanach giną rośliny i zwierzęta. Zanieczyszczone wody powodują choroby roślin lądowych. Związki szkodliwe zmagazynowane w roślinach dostają się do organizmów zwierząt i ludzi.
Tajemnicze bakterie i wirusy, które mnożą się w coraz cieplejszych ziemskich oceanach, powodują zamieranie życia w morzu i zagrażają zdrowiu ludzi. Poważnym źródłem zanieczyszczeń są ścieki komunalne i przemysłowe spływające z lądów rzekami. Szczególnie szkodliwe dla organizmów morskich są ścieki komunalne spływające rzekami z tych miast i osiedli, które nie mają sprawnych oczyszczalni ścieków. Zawierają one między innymi duży procent detergentów. Natomiast ścieki przemysłowe przynoszą między innymi metale takie, jak rtęć, ołów i kadm
Bezpośrednie przyczyny zanieczyszczenia wód to: doprowadzenie do nich (np.: wraz ze ściekami) substancji obcych środowisku naturalnemu. Przyczyny pośrednie to te, które powodując zakłócenia naturalnych czynników, decydują o obniżeniu ich jakości. Na przykład w wypadku wód podziemnych nadmierna eksploatacja może spowodować dopływ do studni wód sąsiedniej warstwy wodonośnej, wód gorszych jakościowo.
Przyczyną zanieczyszczenia wód są najczęściej odpady poprodukcyjne (ścieki i odpady stałe), oraz zanieczyszczenia lotne, które wraz z woda opadową dostają się do wód powierzchniowych i podziemnych.
Skutki zanieczyszczeń
Sytuacja przedstawia się inaczej, gdy zostaną zanieczyszczone wody przybrzeżne lub gdy kierunek przeważających w danym rejonie wiatrów znosi warstwy oleju na ląd. Wówczas mogą ulec uszkodzeniu instalacje przybrzeżne, zanieczyszczone zostają porty, plaże i miejscowości wypoczynkowe. W takich wypadkach ginie zwykle wiele ptaków i organizmów wodnych.
Istnieje wiele sposobów zmniejszenia szkód z powodu zalania olejem wód przybrzeżnych:
Mechaniczne zebranie oleju z? powierzchni wody. Sposób ten może dać dobre wyniki jedynie na spokojnych wodach. W przypadku wysokiej fali urządzenia zbierają zarówno wodę jak i olej.
? Unieruchomienie oleju na powierzchni przy pomocy stałych absorbentów. Metoda ta jest bardzo kosztowna i bywa stosowana, gdy nie wskazane jest zatopienie lub rozproszenie oleju.
Zatapianie oleju wydaje się być najpraktyczniejszym? sposobem jego usunięcia. W tym celu warstwę oleju posypuje się dobrze rozdrobnioną stałą substancją, mającą zarówno właściwości przyczepne w stosunku do oleju jak i dużą gęstość, tak aby mogła zatonąć wraz z olejem.
? Rozpuszczanie oleju. W celu przyspieszenia zemulgowania oleju w wodzie stosuje się mieszaniny emulgatorów w rozpuszczalnikach mieszających się z olejem. Obecnie produkowane emulgatory są toksyczne dla organizmów wodnych. Emulgatory te mają również działanie bakteriobójcze, w związku z tym opóźniają znacznie mikrobiologiczny rozkład oleju.
Ochrona mórz i oceanów to nic innego jak zapewnienie utrzymania równowagi biologicznej ekosystemów morskich oraz racjonalne wykorzystanie ich żywych zasobów.