Wymień i uzasadnij jakie najważniejsze wartości i wytwory kultury składają się na centrum kultury polskiej.

Wymień i uzasadnij jakie najważniejsze wartości i wytwory kultury składają się na centrum kultury polskiej.


Kultura (z łac. cultura mentis = "uprawa ziemi") to termin wieloznaczny, interpretowany w różny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania). Kultura najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Kultura to również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone.
Z poszczególnych dóbr kultury ludzie korzystają z różną intensywnością i przez swoją aktywność w różnym stopniu je aktualizują. Dobrami kultury są te wytwory ludzkiej działalności, którym przypisuje się szczególną wartość powszechnego dobra duchowego i które są przekazywane z pokolenia na pokolenie, replikowane, chronione, pielęgnowane i otaczane instytucjonalną opieką.
Tworzenie dóbr kultury, uczestnictwo w kulturze i przekazywanie dziedzictwa kulturowego mają wielki wpływ na formę i treść życia społecznego, na wzajemne stosunki między ludźmi, a także na ogólne nastawienie do życia.
Żywotność wartości i całego dziedzictwa kulturowego wyraża się w tym, że należące do niego wytwory, dzieła i symbole są ciągle aktualizowane poprzez ich społeczną recepcję („konsumpcję”), ciągle ponawiane interpretacje i próby modyfikacji. Tylko to bowiem, co odgrywa doniosłą rolę w osobistych i zbiorowych doświadczeniach ludzi, co jest nie tylko przeżywane, lecz także uwzględniane w budżecie czasu, wydatków i aspiracji, ma motywujący wpływ na zachowanie. W kulturze bowiem to jest żywe, co opiera się niszczącemu działaniu czasu i pozostaje pożądanym przez ludzi przeżyciem czegoś niecodziennego, odświętnego a nawet sakralnego.
Dzieje kultury na Ziemiach polskich sięgają cztery i pół tysiąca lat. Najstarsze pomniki jakie zachowały się na terenach polskich to chociażby gród w Biskupinie – siedziba zamożnych rodów.
W naszym kraju znajduje się też wiele ważnych i godnych obejrzenia obiektów. Każde miasto, każdy budynek ma swoją historię.
Stolicą Polski jest Warszawa leżąca w centralnej części kraju nad Wisłą. Poza tym liczne zabytkowe pałace i zamki pochodzą z czasów renesansu (Baranów, Niepołomice, Brzeg, Krasiczyn).
Barok w sztuce polskiej reprezentują m.in.: Królewska Rezydencja w Wilanowie, magnackie pałace w Łańcucie i Ujeździe, a także Zamek Królewski w Warszawie. Z budowli sakralnych na uwagę zasługują: Kościół Mariacki w Krakowie i w Gdańsku oraz Kościół Świętego Piotra i Pawła i Świętej Anny w Krakowie.
Zabytkowa architektura Warszawy pochodzi z okresu tzw. klasycyzmu stanisławowskiego. Wśród obiektów z tego okresu można wymienić budynek Belwederu oraz zespół pałacowo – parkowy w Łazienkach. Dzisiejsza stolica Polski równie serdecznie zachęca nas do odwiedzenia i obejrzenia obiektów historycznych jak i współczesnych. Stare Miasto, Zamek Królewski – to budowle, w których kryje się wiele historii. O współczesnym wyglądzie Warszawy zdecydowały nowoczesne, przeszkolone „drapacze chmur”, metro, które znacznie ułatwiło życie mieszkańcom a także szybkie ciągi komunikacyjne.
Na północy Polski warto odwiedzić Szczecin, by zobaczyć Zamek Książąt Pomorskich, a w Gdańsku – Stare Miasto z dworem Artusa, fontannę Neptuna, Kościół Mariacki, Zbrojownię i Wielki Młyn nad Motławą. Niezwykłą osobliwością są koncerty organowe w Katedrze Oliwskiej.
Wrocław, Opole, Lublin, Częstochowa, Licheń, Kielce i wiele innych mniejszych i większych miejscowości naszego kraju warte są obejrzenia. Każde z nich ma swoją historię, każde z nich jest na swój sposób ciekawe i piękne.
W Polsce mamy też obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wśród nich można wymienić Kraków. Przez ponad pięć i pół wieku, od 1040 do 1596 roku, stanowił siedzibę królów i stolicę państwa. Później zaś – gdy przestał już pełnić stołeczne funkcje – pozostawał ważnym dla całej Polski centrum nauki i kultury. A kolejne historyczne zawieruchy pozostawiały szczęśliwie w całości jego ogromne zasoby zabytkowe.
Wpisane przez UNESCO na Listę Światowego Dziedzictwa historyczne centrum Krakowa - Stare Miasto z Wawelem , Kazimierz, i Stradom – skupia najważniejsze pomniki polskiej historii, około 3 tys. zabytków architektury oraz muzea bez których nie sposób mówić o historii sztuki w Polsce. Następnie Wieliczka położona w pobliżu Krakowa, była znana jako miejsce eksploatacji solanek już w X-XI wiekach. Atrakcją turystyczną kopalnia w Wieliczce stała się dawno temu, gdy o turystyce we współczesnym tego słowa rozumieniu nie było jeszcze mowy. Schody dla gości prowadzące w głąb kopalni zbudowano już w 1744 roku. Obecnie podziemna Trasa Turystyczna prowadzi przez trzy poziomy, z głębokości 64 m do 135 m. Następnie Warszawa-Stare Miasto. Warszawska dzielnica staromiejska, przez rodaków zwana pieszczotliwie Starówką, jest miejscem do którego kieruje się niemal każdy gość nadwiślańskiej stolicy. Ma intensywny koloryt lokalny. Jak powiadają, ma duszę. I jest dla przybyszów otwarta, życzliwa. Poza tym Malbork – stolica zakonnego państwa. Krzyżacy pozostawili na ziemiach polskich cały łańcuch warownych zespołów zamkowych, z których pierwszym i najświetniejszym był Malbork, wzniesiony i rozbudowany w XIII-XV wiekach, od roku 1309 pełniący funkcję stolicy państwa zakonnego. Obecnie stanowi jeden z najznakomitszych w Europie przykładów średniowiecznej architektury obronno - rezydencjonalnej. Otwarty dla turystów zamek w części pomieszczeń eksponuje zbiory archeologiczne oraz historyczne, dotyczące Malborskiej stolicy, broń i zbroje rycerskie, a także bogatą kolekcję bursztynów. Na zamku odbywa się widowisko światło i dźwięk.
Do obiektów UNESCO należy też Zamość – renesansowe miasto twierdza a także Toruń – miasto Kopernika. Ponad dwustutysięczny dzisiaj Toruń może stanowić niezapomnianą wycieczkę w dawne wieki. W średniowiecznym układzie przestrzennym Starego i Nowego Miasta zachował się bowiem jeden z najwspanialszych w Polsce zespołów architektury gotyku i baroku. Następnie Oświęcim – Brzezinka – Pomnik Pamięci. Ludzie ludziom zgotowali ten los – napisała polska pisarka. Aby utrwalić to jako wieczne ostrzeżenie, na miejscu hitlerowskiego obozu zagłady utworzone zostało Państwowe Muzeum w Oświęcimiu-Brzezince. Następnie Jawor i Świdnica – świątynie pokoju, kościół z drewna w południowej Małopolsce, w Kalwarii Zebrzydowskiej. W czasie Wielkiego Tygodnia mieszkańcy okolicznych wsi odgrywają misterium Męki Pańskiej. Przyjeżdżają na nie dziesiątki tysięcy pielgrzymów i turystów z odległych miejsc w Polsce, a także z wielu krajów Europy. Zbierają się na dziedzińcu przed bazyliką, zwanym placem Rajskim. To misterium powtarza się co roku od czterystu lat. Białowieski Park Narodowy – nim UNESCO wpisało go na Listę Światowego Dziedzictwa - zyskał też status Światowego Rezerwatu Biosfery.
Na dorobek kulturalny naszego kraju zapracowało wielu wybitnych i słynnych Polaków w różnych dziedzinach nauki. Możemy się szczycić wybitnymi dowódcami wojskowymi, uczonymi, artystami i duchownymi, którzy odegrali wielką i ważną rolę w historii naszej ojczyzny a nawet Europy i świata.
Jan Matejko – wielki artysta malarz podziwiany i nagradzany w Polsce i za granicą. Na swych obrazach (Bitwa pod Grunwaldem, Hołd pruski) uwiecznił ważne wydarzenia z dziejów naszej ojczyzny. Dzieła te są nadal żywą kroniką. Tę formę sztuki w późniejszych latach utrzymywali uczniowie Jana Matejki – Stanisław Wyspiański i Jacek Malczewski. Artysta głosił jak że cenną i mądrą myśl, „Sztuka jest obecnie dla nas pewnego rodzaju orężem w ręku, oddzielić sztuki od miłości ojczyzny nie wolno”. Mówiąc o polskich artystach nie można nie wspomnieć o Wicie Stwoszu, autorze ołtarza w Kościele Mariackim w Krakowie. Wielu zagranicznych artystów pracujących w Polsce przyczyniło się do wzbogacenia naszej kultury, która stała się symbolem naszej państwowości. Mistrzowie sztuki to także pisarze i poeci. Dzieła wielu naszych słynnych twórców – Kochanowskiego, Mickiewicza, Słowackiego, Sienkiewicza, Prusa, Reymonta, Miłosza czy Szymborskiej były, są i będą skarbnicą polskiej tradycji i wartości narodowej.

„A niechaj narodowie, wżdy postronni znają,
iż Polacy nie gęsi i swój język mają”

To przesłanie określiło całą działalność pierwszego piszącego po polsku Mikołaja Reja. Twórczość literacka naszych pisarzy i poetów przez lata ożywiała ducha patriotycznego w sercach Polaków.
Muzyka polska ma również swoich wielkich przedstawicieli - Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski i Karol Szymanowski. Ich twórczość wykroczyła poza granice naszego kraju, świadczy o tym zainteresowanie ich kompozycjami.
O Fryderyku Chopinie – Cyprian Kamil Norwid powiedział: „Rodem – warszawianin, sercem – Polak, a talentem - świata obywatel”. Ta myśl może odnosić się również do papieża Polaka pochodzącego z Wadowic, który jest autorytetem moralnym nie tylko dla Polaków ale i dla ludzi świata.
Dużą wartość w kulturze polskiej ma folklor, który jest starannie kultywowany w niektórych rejonach wiejskich, a także tradycje, do których Polacy są bardzo przywiązani. Najdawniejsze obrzędy, zwłaszcza te sięgające jeszcze czasów pogańskich, dawno już zatraciły swój magiczny charakter, stając się barwnym reliktem przeszłości i elementem zabawy. Związek z tradycją odczuwa się najmocniej w czasie obchodów największych świąt kościelnych takich, jak Boże Narodzenie, Wielkanoc czy Boże Ciało, podczas którego organizowane są procesje, czy dzień Wszystkich Świętych. Sporą popularnością cieszą się wciąż pielgrzymki do miejsc otaczanych kultem religijnym; dla katolików jest to m.in. częstochowski klasztor na Jasnej Górze , dla Żydów grób cadyka w Leżajsku, dla prawosławnych Grabarka.
W kalendarzu uroczystości państwowych najważniejsze miejsce zajmuje rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., obchodzona 11 listopada, oraz rocznica uchwalenia w 1791 r. pierwszej polskiej konstytucji, świętowana 3 maja. W tych dniach, ustawowo wolnych od pracy, organizowane są uroczyste akademie, pochody, koncerty i festyny.
W Polsce obchodzi się także święta o nieco innym charakterze. Należą do nich: Dzień Kobiet (8 marca; obecnie znacznie mniej popularny niż za czasów Polski Ludowej), Dzień Matki (26 maja), dzień Babci (21 stycznia) czy Dzień Dziecka (1 czerwca), któremu towarzyszą liczne imprezy dla najmłodszych.
Spośród lubianych i kultywowanych tradycji warto także wymienić Andrzejki - ostatnią zabawę przed Adwentem, połączoną z rozmaitymi wróżbami na nadchodzący rok. Najpopularniejszą z nich jest odczytywanie przyszłych losów z kształtów, jakie przybiera gorący wosk wlewany do zimnej wody.
Widać więc, że Polska jest pięknym i bogatym kulturowo państwem, gdzie wartości, tradycje, obyczaje przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Wielkie dzieła literatury, sztuka, architektura, obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, to wszystko składa się na centrum kultury polskiej, która opiera się niszczącemu działaniu czasu.




Bibliografia:
1. Encyklopedia kultury polskiej. T.1.
2. M. Dziubińska-Michalewicz, Andrzej Kojder, Kancelaria Sejmu Biuro Studiów i Ekspertyz, Raport Nr 215, Uczestnictwo w kulturze mieszkańców Polski,
3. Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów (Warszawa 1995),



Edukacja kulturalna dzieci i młodzieży realizowana przez instytucje kulturalno – oświatowe i artystyczne, a także organizacje społeczne w regionie twojego zamieszkania bądź w pracy.



Edukacja kulturalna może być rozumiana jako bezpośredni i częsty kontakt dziecka z dziełem lub innym przekazem kultury, jako własną działalność twórczą ucznia oraz jako elementarną wiedzę o zjawiskach kultury.
Edukacja kulturalna dzieci i młodzieży w moim miejscu zamieszkania, w Toruniu realizowana jest przez rozmaite instytucje kulturalno-oświatowe i artystyczne. Należą do nich Centrum Kultury Dwór Artusa, „Baj Pomorski”, Teatr im. Wilama Horzycy, Dom Muz, Młodzieżowy Dom Kultury, Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury, biblioteki i inne.
Książnica Kopernikańska w Toruniu organizuje zajęcia kulturalno-edukacyjne dla sześciolatków w ramach projektu „ Mam 6 lat”.
Podstawowym celem projektu jest wsparcie działania szkół, przedszkoli i domów dziecka w zakresie edukacji kulturalnej: prezentacja starannie wyselekcjonowanej literatury dla dzieci w powiązaniu z innymi dziedzinami sztuki (teatr, plastyka, muzyka) oraz w powiązaniu ze spotkaniami z dorosłymi (konfrontacja fikcji literackiej z otaczającą rzeczywistością). Zajęcia kulturalno-edukacyjne są obecnie jednym z najskuteczniejszych sposobów wychowania czytelnika - człowieka samodzielnie myślącego, posiadającego wiedzę i umiejętność jej poszerzania, kulturalnego, etycznego, z wyobraźnią.
Zajęcia kulturalno-edukacyjne będą odbywać się w ośmiu filiach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, zlokalizowanych w różnych częściach Torunia. Projekt zakłada objęcie zajęciami do 960 dzieci w wieku 6 lat. W każdym miesiącu realizacji projektu odbędą się średnio trzy lekcje dla różnych grup. Ponadto w imprezach towarzyszących projektowi zakłada się, że udział w nich weźmie do 620 dzieci.
Wszystkie lekcje będą obejmować:
• głośne czytanie w ramach kampanii społecznej "Cała Polska czyta dzieciom"
• zabawy ruchowe
• rozmowę i/lub pogadankę
• pokaz i mini-wystawa książek i/lub czasopism
• pracę w grupach
• zabawy plastyczne
• zabawy muzyczne.
Poza tym Teatr Lalki i Aktora "Baj Pomorski" w Toruniu - jedyny zawodowy teatr dla dzieci w regionie, a także Teatr im. Wilama Horzycy, który od 1991 roku organizuje Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Kontakt". Również Teatr Lalek „Zaczarowany Świat”, który prowadzi edukację teatralną dzieci, młodzieży w ramach warsztatów teatralnych.
W stałym cyklu odbywają się warsztaty w ramach programu "Edukacja kulturalna dzieci i młodzieży" (organizowane przez WOAK w Toruniu), oraz zajęcia indywidualne dla grup szkolnych i przedszkolnych.
Instytucjami kulturalnymi mocno osadzonymi w środowiskach lokalnych są domy i ośrodki kultury (miejskie, gminne, osiedlowe, środowiskowe itp.). W województwie działa około 150 takich placówek. Zakres działalności tych instytucji bywa bardzo różny. Większość ogniskuje różnorodną aktywność kulturalną, najczęściej artystyczną, zwłaszcza dzieci i młodzieży. Zespoły teatralne funkcjonują najczęściej w strukturze domów kultury bądź jako stowarzyszenia. Należy tu wymienić:
• Scenę Młodych Studio P i Grupę Teatralną Młodyżywiec przy Młodzieżowym Domu Kultury w Toruniu,
• stowarzyszenie Teatr Mała Rewia w Toruniu,
Poza tym w ostatnim czasie na scenie Młodzieżowego Domu Kultury w Toruniu spotkali się najlepsi aktorzy od widowisk bożonarodzeniowych i zapustnych. Wybrano ich spośród 89 zespołów z całego województwa kujawsko-pomorskiego. Najlepiej zaprezentowały się dzieci z byłego województwa włocławskiego.
Centrum Kultury Dwór Artusa oferuje bardzo atrakcyjne imprezy kulturalne: koncerty, recitale, spotkania autorskie i spektakle. Odbywają się tu także sesje naukowe, zjazdy, rozmaite wystawy oraz dni różnych narodowości. Ogromnym powodzeniem cieszą się bale i studniówki.
Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu realizuje program edukacji kulturalnej, który adresowany jest do uczniów klas VI szkół podstawowych z gmin województwa kujawsko-pomorskiego, o utrudnionym dostępie do kultury.
Co roku około 150 młodych ludzi przeżywa artystyczną przygodę, poznaje dorobek kulturalny regionu i kraju, obcując z twórcami sztuki i ich dziełami, poznając aktywnie folklor i obyczaje, tworząc swe małe dziełka pod okiem dorosłych artystów.
W 2004 roku odbywa się 12 edycja programu. Współorganizatorami programu i realizatorami zajęć są: Muzeum Etnograficzne, Muzeum Okręgowe, Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka, Teatr "Zaczarowany Świat", Toruńska Orkiestra Kameralna i twórcy indywidualni.
Edukacją kulturalną zajmuje się również Dom Muz. Prowadzone są tam zajęcia stałe dla dzieci i młodzieży i nie tylko. Zajęcia dla gimnazjalistów, gdzie każdy może rozwijać swoje możliwości - w czterech różnych formach twórczości - literacko(opowiadania, utwory poetyckie, aforyzmy, proza poetycka itp.), plastycznie, ruchem teatralnym lub krótkim szkicem do etiudy filmowej. Dorobek całego roku będzie zaprezentowany na spotkaniu podsumowującym, a najlepsze prace plastyczne będą miały swój wernisaż i wystawę.
W Domu Muz organizowane są gry i zabawy plastyczne, teatralne, ruchowe, itp. oraz nauka gry na instrumentach. Poza tym warsztaty dziennikarskie dla młodzieży. Działa też klub modelarstwa lotniczego i kosmicznego oraz teatr „Bez nazwy”.
Instytucji kulturalno-oświatowych i artystycznych realizujących edukację kulturalną jest wiele i każda z nich oferuje bogaty program dla dzieci i młodzieży. Ważne jest by już od najmłodszych lat umożliwiać dzieciom kontakt z kulturą. Stwarzać takie sytuacje, które umożliwią dziecku bierne i czynne uczestnictwo w kulturze artystycznej i twórczości amatorskiej, a także chodzi o wyzwalanie pewnych potrzeb i nawyków kulturalnych, właściwy stosunek do bliższego i dalszego otoczenia. Mając kontakt z kulturą, uczestnicząc w niej człowiek staje się bardziej wartościowy, dlatego należy korzystać jej dóbr.


Bibliografia:
1. Biuletyny informacyjne
2. Prasa lokalna,
3. Źródła internetowe.