Sole wokół nas
Sole wokół nas
Sole to związki chemiczne pochodzące od kwasów, zbudowane z kationów metali lub kationów amonu oraz anionów reszt kwasowych.
Chlorki są substancjami krystalicznymi, z wyjątkiem chlorków niektórych metali ciężkich ( np. AgCl ) rozpuszczonych w wodzie. W stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża np. sodowy (NaCl) i potasowy (KCl). Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej ( np. magnezowy i sodowy ). Do najważniejszych należą oprócz NaCl i KCl również chlorki amonu, antymonu, cynku, cyny, rtęci, srebra, wapnia, żelaza; inny charakter i właściwości wykazują chlorki niemetali np.: fosforu, siarki, czterochlorek węgla, krzemu. Chlorek sodu jest używany bardzo często w kuchni, np. do przyprawiania potraw i konserwowania żywności, stąd nazwa - sól kuchenna. Zastosowanie znajduje również w przemyśle garbarskim i szklarskim, jako substrat do otrzymywania innych związków sodu. Chlorek sodu ma także szerokie zastosowanie w lecznictwie, np. jako środek przeciwko niedoborowi wapnia, do wytwarzania mieszanin chłodzących, do roztworów fizjologicznych, do zatrzymywania wody w organizmach. Chlorek amonu w lecznictwie stosowany jest jako środek moczopędny. Chlorek cynku także w lecznictwie stosowany zewnętrznie jako środek przeciwzapalny. Sól trzeźwiąca dawniej była stosowana jako substancja otrzeźwiająca w wypadku omdlenia lub zawrotów głowy.
Niektóre azotany znalazły szerokie zastosowanie jako cenne nawozy mineralne, niektóre jako materiały wybuchowe lub ich składniki, niektóre w lecznictwie, w fotografii. Azotany występują w przyrodzie jako minerały. Azotan (III) potasu ma niebagatelne znaczenie w konserwacji mięsa (oznaczenie EWG - E249), gdyż zapobiega tworzeniu się jadu kiełbasianego. Azotan sodu w gospodarstwie domowym używany jest do konserwacji mięsa i jako utleniacz, do produkcji barwników. W rolnictwie znajduje zastosowanie jako nawóz sztuczny, a w lecznictwie jako środek odkażający.
Siarczan (VI) glinu znajduje zastosowanie w kosmetyce. Bromek potasu znalazł zastosowanie w lecznictwie jako środek uspokajający. Jodek potasu używany jest w syntezach organicznych oraz w analizie chemicznej. Jego nie wielkie ilości dodaje się do soli kuchennej - stąd tzw. sól jodowana.
Siarczki są to substancje krystaliczne, często barwne, słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne ( z wyjątkiem siarczków litowców i wodorosiarczków ) w wodzie. Mają właściwości redukujące. Są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie w postaci minerałów ( np. piryt, galena, sfaleryt, cynober, antymonit, chalkopiryt, chalkozyn ), które stanowią surowiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farb i litoponów, w ceramice. Siarczek potasu jest odczynnikiem używanym w analizie chemicznej. Siarczek wapnia często jest stosowany do zwalczania szkodników, znalazł zastosowanie jako depilator, a także służy do wyrobu cieczy kalifornijskiej i farb świecowych.
Sole są to substancje dobrze rozpuszczalne w wodzie dlatego ich obecność można wykryć w wodzie pitnej a szczególnie w tak zwanych wodach mineralnych. Obecność mikroelementów w wodach mineralnych wykorzystywana jest w lecznictwie np. do regulacji elektrostatyki organizmu, w leczeniu chorób przewodu pokarmowego, nerek itp.