Biebrzański park narodowy.

Powierzchnia: 59223 ha
Historia: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 września 1993r. powołano Biebrzański Pakr Narodowy.W granicach parku znalazł się dawny rezerwat "Czerwone Bagna" o powierzchni 11298 ha ochrony ścisłej. Park otacza strefa ochronna o powierzchni 66824 ha. Projekt utworzenia parku w dolinie Biebrzy został opracowany już w 1968 roku przez profesora Adama Pałczyńskiego.
Geologia: Dolinę Biebrzy otaczają wysoczyny morenowe. W jej obrębie wyróżniono trzy części określone jako baseny. Północny obejmuje dolinę na wschód od Sztabina, środkowy od Sztabina do Osowca i południowy od ujścia Biebrzy do Narwi.
Basen północny obejmuje 40 kilometrowy odcinek doliny szrokości 1,5-3 kilometra wypełniony torfem miąższości 3-6 metra. Torfowiska zajmują tu 20000 ha. Basen środkowy ma kształt zbliżony do trapezu o wymiarach 20*40 kilometrów. Większą część tego basenu zajmuje taras zalewowy. Jest on pokryty torfem miąższości 1-3 metra. Basen południowy ma kształt rynny od długości 30 kilometrów i szerokości 12-15 kilometrów. Również i tu największą powierzchnię zajmuje taras zalewowy. W jego obrębie torfowiska zajmują 21000 ha, a od strony koryta rzeki występuje strefa mułowa szerokości 1-2 kilometry.
Głowną oś hydrograficzną parku stanowi rzeka Biebrza. Jej długość wynosi 164 kilometry, a cała zalewnia zajmuje 7062 kilometrów kwadratowych.
Flora: Szata roślinna odznacza się ogromną różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu żadkich gatunków, wśród których jest szereg podlegających ochronie prawnej: brzoza niska, wierzba lapońska, widłak goździsty, goździk piaskowy, grążel żółty, wielosił błękitny, storczyk krwisty. Rosną tu także rzadkie w kraju rośliny naczyniowe: skalnica torfowiskowa, wełnianka delikatna, miesięcznica trwała. Występuje tu też kilka rzadkich reliktowych gatunków mchów: mokradłosz, prątnik, tujowiec. Znaczną wartość przyrodniczą przedstawia też grupa lasów olszowych, olszowo-brzozowych borów bagiennych i zarośli wierzbowo-brzozowych.
Fauna: Fauna w parku jest bogata, chociaż jeszcze nie w pełni zbadana, występują tu jelenie, łosie, sarny, dziki, zające szaraki, bobry, a z gatuków drapierznych wilki, lisy, jenoty, borsuki, tchórze zwyczajne, kuny leśne, wydry, łasice.
Kotlina Biebrzańska ma także duże znaczenie dla wielu gatunków ptaków, często bardzo rzadkich w Polsce, a także w Europie. Stwierdzono tu 262 gatunki ptaków zarówno lęgowych jak i żerujących.
Niezwykle bogata jest też fauna bezkręgowców. Dotyczy to przede wszystkim owadów. Stwierdzono tu występowanie 78 gatunków motyli dzinnych i 212 gatunków motyli nocnych. Określono też 175 gatunków pająków. Poza tym występuje tu 5 gatunków gadówi 14 gatunków płazów.
Turystyka: Biebrzański Park Narodowy jest ważnym obszarem dla turystyki przyrodniczej, wypoczynku sobotnio-niedzielnego, wędkarstwa, a także celów dydaktycznych. W południowym i środkowym basenie parku wytyczone są piesze szlaki o długości ponad 195 kilometrów, a przy nich wybudowano 8 wież widokowych, zagospodarowano 4pola biwakowe oraz przygotowano dwie trasy wodne. Głownym węzłem komunikacyjnym parku jest Osowiec położony w miejscu, gdzie park przecina linia kolejowa Białystok-Grajewo-Ełk.


Bory Tucholskie Park Narodowy, park narodowy o powierzchni 4789 ha, utworzony 1996 w południowej części województwa pomorskiego przez wydzielenie fragmentu istniejącego tutaj Zaborskiego Parku Krajobrazowego (założony 1990), z którym park graniczy na północy. Siedziba dyrekcji znajduje się we wsi Charzykowy.
Obejmuje płaskie i faliste tereny w centrum Pojezierza Pomorskiego, w południowej części Równiny Charzykowskiej, na wschód od Jezior Karsińskiego i Charzykowskiego, w dorzeczu górnego biegu Brdy. Rzeźba obszaru została ukształtowana w wyniku działalności lądolodu plejstoceńskiego. Płaski, piaszysty stożek sandrowy urozmaicają liczne zagłębienia niecek deflacyjnych oraz jeziora polodowcowe (17 z nich przekracza powierzchnię 1 ha). Jeziora zajmują łącznie 11% powierzchni obszaru parku, do największych należą m.in.: Ostrowite, Zielone, Jeleń, Wielkie Krzywce, Płęsno, Wielkie Gacno i Małe Gacno.
Ciekawostkę hydrologiczną stanowi zlewnia zwana Strugą Siedmiu Jezior, którą tworzy 7 jezior (Zielone, Główka, Skrzynka, Bełczak, Mielnica, Płęsno, Jeleń), połączonych naturalnym ciekiem wodnym Ostrowickiej Strugi (Mielnicy), wypływajacej z jeziora Ostrowite. Interesujące są rzadko spotykane w Polsce jeziora lobeliowe (izolowane zbiorniki wodne o krystalicznie czystej wodzie), z charakterystyczna szata roślinną, m.in. Wielkie Gacno, Nierybno i Głuche. Szatę roślinną tworzą przede wszystkim zbiorowiska leśne (prawie 80% powierzchni parku) - przede wszystkim bory świeże lub bagienne, z dominacją sosny, stanowiące fragment wielkiego kompleksu leśnego Borów Tucholskich.
We florze występuje wiele gatunków reliktowych, np.: zimoziół północny, trzcinnik prosty, poryblin jeziorny, lobelia jeziorna, kłoć wiechowata, chamedafne północna, wyblin jednolistny, żurawina drobnoowockowa, elisma wodna i jeżogłówka pokrewna. Rośnie tu również wiele gatunków chronionych, w tym m.in.: rosiczka okrągłolistna, rosiczka pośrednia, sasanka wiosenna i kilka gatunków widłaków.
Bardzo bogata jest flora porostów - z ogólnej liczby prawie 300 gatunków, aż 62 gatunki znajdują się na Czerwonej Liście. W faunie na szczególną uwagę zasługują: rzadki, chroniny żółw błotny, wydra, bóbr europejski, rzęsorek mniejszy, jeleń, dzik, łoś oraz 7 gatunków nietoperzy, a z grupy 144 gatunków ptaków (w tym 108 lęgowych) - orzeł bielik, żuraw, puchacz, gągoł, łabędź krzykliwy i tracz nurogęś. Stwierdzono ponadto występowanie 25 gatunków ryb, 13 gatunków płazów i 6 gatunków gadów.
W pobliżu parku, w Klonowie, znajduje się założona na początku XX w. wyłuszczarnia nasion, przerabiająca szyszki sosnowe z całego kraju. We wsi Jarcewo zespół pałacowo-parkowy (XIX w.) z pomnikowymi drzewami.


Wigierski Park Narodowy, utworzony w 1989, w województwie podlaskim. Powierzchnia 14 956 ha. Siedziba dyrekcji w miejscowości Krzywe.
Zajmuje faliste i pagórkowate tereny w środkowej części Pojezierza Wschodniosuwalskiego, przechodzące na południu w obszary Równiny Augustowskiej. Typowy krajobraz polodowcowy - na północy liczne wzgórza moreny czołowej, na południu fragment rozległego sandru, urozmaicony licznymi jeziorami (m.in.: Wigry, Pierty, Mulaczysko, Krusznik), które tworzą tzw. Zespół Jezior Wigierskich. Przez centrum parku przepływa rzeka Czarna Hańcza.
Przeważającą część parku pokrywają lasy, tworzące tu mozaikę zbiorowisk. Dominują bory sosnowe i sosnowo-świerkowe, nadto bory i lasy mieszane leszczynowo-świerkowe, grądy i podmokłe olsy. Liczne torfowiska. Rzadkie gatunki roślin, m.in.: widłak jałowcowaty, bagnica torfowa, lilia złotogłów, orlik pospolity, wawrzynek wilczełyko, zimoziół północny, pełnik europejski, rosiczka okrągłolistna.
Bogaty świat ptaków, wśród których dominują gatunki drapieżne i wodne, m.in.: orzeł bielik, orlik krzykliwy, kania, myszołów, rybołów, bocian czarny, perkoz dwuczuby, łyska, a także liczne gatunki kaczek. Wśród ssaków najczęściej spotykane są: jelenie, sarny, dziki, łosie i kuny, a także wilki, jenoty, wydry i bobry. W jeziorach rzadkie gatunki ryb - sieja, sielawa i troć