Polacy na ziemiach pruskich
CELE WALKI
• liczyli na uzyskanie ustępstw i
• poprawę sytuacji narodu na drodze legalnej
• przywrócenie praw narodowych ludności polskiej ( w praktyce oznaczało przejęcie administracji przez Polaków)
• liczyli na konflikt zbrojny z Rosją u boku swego sojusznika – Prus
NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA
• 20 III 1848 r. spiskowcy poznańscy powołali Komitet Narodowy, w którym przewagę mieli jednak konserwatyści; rozwiązał się sam już pod koniec kwietnia
• 23 marca król pruski przyjął na audiencji polską delegację, wyrażając słownie zgodę na jej żądania
• 24 marca władze pruskie wydały dekret, na mocy którego miała zostać przywrócona w pełni polska administracja, utworzona gwardia narodowa, a wojska pruskie miały zostać wysłane do koszar
• w pierwszych dniach kwietnia 1848 roku zebrał się sejm prowincjonalny poznański, który miał przesądzić o tym, czy Wielkopolska przyłączy się do Związku niemieckiego; wygrała ostatecznie opcja niezależności
• 11 kwietnia doszło do zawarcia ugody w Jarosławiu
• wojska pruskie 29 IV 1848 rozbiły obóz polski pod Książem, rozproszenie powstańców
• 30 IV pod Miłosławem poniosły porażkę wojska pruskie
• 2 V wojska pruskie pokonały Polaków, a 9 V wojska polskie skapitulowały
• w trzeciej dekadzie kwietnia wojsko rozpoczęło likwidację polskich komitetów lokalnych i obozów
• prośba władz powstańczych o spolszczenie administracji i utworzenie korpusu wojska polskiego
• atak wojsk pruskich na polskie obozy- potyczki powstańców z wojskami pruskimi- Miłosław, Sokołów
• w 1848 roku powstała Liga Polska, na czele której stanął August Cieszkowski; rozwiązana przez władze pruskie w 1850 roku
• Koło Polskie w parlamencie pruskim, stwarzało pewną możliwość
• ruch chłopski przeciw regulacjom i ożywienie się ruchu narodowego (m.in. walka o język polski) na Śląsku,
• walka o szkołę polską na Pomorzu Gdańskim i Mazurach
• w zaborze austriackim wystąpienia zbrojne w Krakowie (Komitet Narodowy) i Lwowie (Centralna Rada Narodowa), stłumione przez wojska austriackie;
• w zaborze rosyjskim władze nie dopuściły do żadnych wystąpień
• obrony polskich interesów na drodze konstytucyjnej
SKUTKI
OSIĄGNIĘCIA
• popularność haseł „ograniczników”
• wzrost świadomości narodowej i patriotycznego zaangażowania ze strony ludności wiejskiej
• wybór kilku Polaków do pruskiego Zgromadzenia Narodowego
• niepowodzenie powstańców zachęciło patriotów do szukania innych dróg walki
• wkrótce rozwinął się silny ruch spółdzielczy zorganizowany w Lidze Polskiej, który stanowił poważną konkurencję w handlu i przemyśle z Niemcami
• tworzenie komitetów narodowych i oddziałów polskich
• powstawały lokalne komitety polskie oraz zrzucano orły pruskie
• zakończenie procesu uwłaszczenia chłopów
• tworzenie komitetów narodowych i oddziałów polskich
• pruskim rozbudziła uczucia patriotyczne ludności polskiej
• zaczęły powstawać pierwsze polskie gazety
• zakładano polskie czytelnie i biblioteki
NIEPOWODZENIA
• likwidacja autonomii Wielkiego Księstwa Poznańskiego
• ugoda podpisana w Jarosławcu; ograniczenia powstańczego wojska do 2 tys. żołnierzy
• przywrócenie w Księstwie Poznańskim starego porządku, czyli języka niemieckiego w szkołach i urzędach
• amnestia dla więźniów politycznych, w tym dla wielu Polaków aresztowanych w związku z ich działalnością niepodległościową
• Prusy wycofały się z obietnic dotyczących autonomii Poznańskiego
POLACY BIORĄCY UDZIAŁ W WALKACH
• Ludwik Mierosławski
• ks. Szafranek
• Jan Palacz
• Ignacy Prądzyński
• Karol Libelt