Budowa fizyczna kości
BUDOWA FIZYCZNA KOŚCI
Okostna- włóknista błona ochraniająca kość od
zewnątrz- jest silnie unaczyniona (odżywia kość)
i unerwiona. Znajdują się w niej tzw. komórki
kościotwórcze, od których zaczyna się
wytwarzanie tkanki kostnej w okresie
wzrastaniakości lub po ich złamaniu.
Nasady-są zbudowane z tkanki kostnej
gąbczastej, która składa się z różnej grubości
beleczek kostnych. Układ przestrzenny tych
beleczek zapewnia kościom maksymalną
sztywność oraz odporność na działanie sił
odkształcających.
Trzon-jest zbudowany z tkanki kostnej zbitej.
Ma ona postać zwartej substancji i dopiero
obserwacja mikroskopowa pozwala dostrzec
istniejące w niej przerwy.
Jama szpikowa-to przestrzeń wypełniona
szpikiem kostnym, znajdująca się wewnątrz
trzonu kości
Szpik kostny czerwony- tkanka kostna
krwiotwórcza- produkuje komórki krwi.
U noworodków cały szpik jest czerwony. Z
wiekiem szpik ten jest zastępowany przez żółty,
który nie ma właściwości krwiotwórczych, a jest
żółty bo są w nim kropelki tłuszczu.
POŁĄCZENIA KOŚCI
Ścisłe- nie ma możliwości przemieszczenia się
kości względem siebie(kości czaski- ich brzegi
dostosowane są do siebie kształtem. Taki typ
połączenia to szew).
Półścisłe- między dwoma zakończeniami
kostnymi znajdują się krążki chrzęstne lub
chrzęstno-włókniste (między kręgami). dzięki nim
kręgosłup wykazuje ruchomość.
Ruchome- połączenia kości zapewniają szeroki
zakres ruchów.
TKANKA ŁĄCZNA
Tkanka łączna nadaje ciału określony kształt i
zapewnia łączność między różnymi jego częściami.
W skład tkanki łącznej wchodzi wiele rodzajów
komórek. Ich wspólną cechą jest wydzielanie
różnorodnych substancji międzykomórkowych,
złożonych z włókien i istoty podstawowej.
Dzielimy ją na tkankę łączną właściwą,
tłuszczową, chrzęstną, kostną oraz krew i limfę.
TKANKA CHRZĘSTNA – wytwarza istotę
podstawową, którą wzmacniają włókna białkowe.
Buduje przegrodę nosową, małżowinę uszną i
krtań. Tworzy także powierzchnie stawowe kości.
TKANKA KOSTNA – tworzy szkielet człowieka,
podtrzymuje i usztywnia ciało oraz osłania
najważniejsze narządy. Komórki zanurzone w
istocie podstawowej, połączone ze sobą
wypustkami cytoplazmatycznymi. Przebiegają w
niej naczynia krwionośne.
(Rodzaje na innej ściądze)
Osseina- (sus. organiczna) jest aktywnym
składnikiem organicznym, zawierającym białka
niekolagenowe i kolagen. nadaje kości elastyczność,
a sole mineralne- twardość i kruchość. Z wiekiem
ilość soli mineralnych zwiększa się, a zmniejsza
zawartość zw org –jest to przyczyna większej
podatności kości na złamania.
Osteoporoza to choroba charakteryzująca się
postępującym ubytkiem masy kostnej i zmianą
struktury przestrzennej kości. Osteoporoza występuje
najczęściej u kobiet po menopauzie.
Dochodzi do zniekształceń kości, zwiększenia ich
łamliwości, pojawiają się silne bóle.
Badanie stosowane do rozpoznania- ostodesytometria
oraz tomografia komputerowa.
SZKIELET
KOŚCI
Kości wytwarzają następujące substancje:
-kolagen (długie, oplecione wokół siebie łańcuchy,
zbudowane z połączonych ze sobą aminokwasów) –
dzięki takiej budowie kości mogą wytrzymać znaczne
napięcia wywołane przez mięśnie
-cukry złożone – nadają kości twardość
-fosforan wapnia – związek nieorganiczny, nadaje
kościom twardość
-sole wapnia - nadają kości twardość, czynią ją odporną
na ściskanie i ścieranie.
Składniki organiczne stanowią ok. 30% masy kości, a
składniki mineralne ok. 70%.
Substancja międzykomórkowa kości tworzy blaszki
kostne, które układają się w sposób charakterystyczny
dla dwóch różnych rodzajów tkanki kostnej:
-zbitej (blaszki koncentrycznie otaczają centralnie
położony kanał, w którym znajdują się włókna nerwowe
i naczynia krwionośne. W ten sposób powstają
walcowate struktury zwane osteonami, które stanowią
elementy budulcowe kości. Komórki tkanki kostnej leżą
w niewielkich jamkach i kontaktują się ze sobą
wypustkami cytoplazmatycznymi. W substancje
odżywcze i tlen są one zaopatrywane przez przebiegające
w kanałach naczynia krwionośne)
-gąbczastej (znajduje się w wewnętrznej części kości,
blaszki kostne ułożone są mniej regularnie i tworzą
strukturę podobną do gąbki.
Kość nie jest wytworem niezmiennym, lecz ulega
nieustannej przebudowie poprzez aktywność obu grup
komórek kostnych. Wewnątrz wielu kości znajduje się
jama szpikowa wypełniona szpikiem kostnym. Szpik
żółty – zapasy tłuszczu. Szpik czerwony – znajduje się
w tkance kostnej gąbczastej.
SZKIELET
Budowa szkieletu:
a)szkielet osiowy:
-czaszka (mózgoczaszka, trzewioczaszka)
-kręgosłup
-żebra
-mostek
b)szkielet kończyn
-kości kończyn (kość ramieniowa, promieniowa, łokciowa,
kości nadgarstka, śródręcza, palców oraz kość udowa,
strzałkowa, piszczelowa, kości śródstopia, palców, stępu)
-kości obręczy barkowej (obojczyk i łopatka)
-kości obręczy miedniczej
Połączenia kości:
a)szwy (połączenia nieruchome)
b)stawy (połączenia ruchome)
-stawy obrotowe (krążki międzykręgowe zbudowane z
tkanki chrzęstnej amortyzują siły działające wzdłuż osi kręgosłupa)
-staw nadgarstkowy (kości przesuwają się jedna w stosunku
do drugiej w jednej płaszczyźnie)
-stawy zawiasowy (kości zmieniają kąt wzajemnego położenia), np. kość przedramienia i ramieniowa
-stawy panewkowe (ruch kości odbywa się na wielu płaszczyznach), np. staw biodrowy
Stawy zbudowane są z:
-torebki stawowej (produkuje maź stawową)
-więzadeł (wzmacniają połączenia między kośćmi)
-łąkotki (zabezpiecza dodatkowo połączone kości)
-chrząstki stawowej
-mazi stawowej (pokrywa poruszające się względem siebie powierzchnie)
Zwichnięcie stawu to przemieszczenie względem siebie nasad kości tworzących staw. Rozrywa się wtedy torebka stawowa. Okolica stawu puchnie i boli. Leczy się (wiadomo)
Skręcenie stawu- to naciągnięcie lub naderwanie aparatu więzadłowo-torebkowego stawu. Skutek gwałtownego ruchu w stawie. Najczęściej w obrębie stawu skokowego. Silny ból, obrzęk i sinienie.
FUNKCJE SZKIELETU I KOŚCI
-stanowi podporę dla całego organizmu
-określna położenie poszczególnych narządów względem siebie
-stanowi miejsce przyczepu kości
-przenosi siłę mięśni, co pozwala na wykonywanie ruchów
-chroni narządy przed urazem mechanicznym
Trzon kręgu – pełni funkcje mechaniczne, przyjmuje na siebie dźwiganie masy całego ciała.
Łuk kręgowy – osłania rdzeń kręgowy.
Funkcje kości:
-w szpiku znajdują się komórki wytwarzające komórki krwi
-stanowią magazyn wapnia dla całego organizmu