Alkohole
Alkohole pochodne węglowodorów, zawierające w cząsteczkach grupę hydroksylową OH, która jest zwana grupą funkcyjną oraz grupę węglowodorową R. Nazwy alkoholi tworzymy od nazwy węglowodorów dodając końcówkę ol. Mają odczyn obojętny, dlatego nie ulegają dysocjacji jonowej, więc nie są elektrolitami. Ich cząsteczki są dipolami, więc alkohole rozpuszczają się w wodzie.
Są cieczami. Są słabo aktywne. Reagują z kwasami.
Wzór ogólny alkoholi: R-OH lub CnH2n 1-OH
Grupa funkcyjna określona grupa atomów, która przyłączona do grupy węglowodorowej (alkilu) nadaje jej charakterystyczne właściwości.
Metanol (alkohol metylowy) CH3OH pierwszy człon szeregu homologicznego alkoholi. Właściwości metanolu:
- bezbarwna, łatwopalna ciecz o charakterystycznym zapachu
- ulega reakcjom spalania, spala się bladoniebieskim płomieniem
- jest silną trucizną 8-10 g metanolu powoduje ślepotę, większa ilość śmierć
- służy do produkcji formaliny, tworzyw sztucznych, jako rozpuszczalnik farb
Etanol C2H5OH drugi człon szeregu homologicznego alkoholi. 95% roztwór etanolu to spirytus. 3% roztwór etanolu to jodyna. Powstaje w procesie fermentacji alkoholowej. Właściwości etanolu:
- bezbarwna, lotna ciecz o charakterystycznym zapachy i ostrym smaku
- spala się jasnoniebieskim płomieniem
- bardzo dobrze miesza się z wodą (następuje zmniejszenie objętości roztworu), papierek wskaźnikowy w wodnym roztworze etanolu nie zmienia swojego zabarwienia
- ścina białko jajka
- działa szkodliwie na organizm człowieka, ale nie jest trucizną
- służy do produkcji leków, zapachów do ciast, kosmetyków, środków odkażających
- reaguje z dichromianem (VI) potasu zmieniając jego zabarwienie z pomarańczowej na zieloną
Fermentacja alkoholowa reakcja biochemiczna, polegająca na powstawaniu etanolu z cukrów prostych (np. glukozy).
C6H12O6 2 C2H5OH 2 CO2
Glukoza (drożdże temp.) etanol dwutlenek węgla
Kontrakcja zmniejszenie objętości roztworu podczas mieszania się dwóch cieczy.
Enzym (biokatalizator) katalizator reakcji biochemicznych.
Alkohole wielowodorotlenowe związki organiczne zwierające więcej niż jedną grupę hydroksylową OH w cząsteczce.
Glicerol (gliceryna, propanotriol) C3H5(OH)3 alkohol trihydroksylowy.
Właściwości gliceryny:
- bezbarwna, gęsta, nietoksyczna ciecz o słodkim smaku
- bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie
- spala się jasnożółtym kopcącym płomieniem
- ma właściwości higroskopijne
- służy do produkcji leków, barwników, kosmetyków, materiałów wybuchowych
- ma odczyn obojętny
Reakcje spalania:
Spalanie całkowite powstaje tlenek węgla (IV) (dwutlenek węgla) oraz woda
Półspalanie powstaje tlenek węgla (II) (czad) oraz woda
Spalanie niecałkowite powstaje węgiel w postaci sadzy oraz woda