Motyw wsi w literaturze polskiej

Spis Treści

I. Wstęp
Wieś jako arkadyjska kraina szczęścia.
II. Rozwiniecie
a) Przedstawienie wsi w literaturze starożytnej.
b) Przedstawienie średniowiecznych stosunków jakie istniały między chłopstwem, a szlachtą w utworze „Satyra na leniwych chłopów”.
c) „Krótka rozprawa...” jako życie obyczajowe polskiej wsi.
d) Zachwyt nad życiem wiejskim z punktu widzenia gospodarza szlachcica w „Żywocie człowieka poczciwego”.
e) Pochwała stylu życia na wsi w twórczości Jana Kochanowskiego.
f) Przedstawienie ciężkiej pracy chłopstwa w „Żeńcy”.
g) Oświecenie jako symbol zdobytej i okiełzanej natury.
h) „Ballady i romanse” zwrócenie wielkiej uwagi na sprawy ludowości.
i) Bajkowy opis wsi w „Pan Tadeusz”.
j) Tradycje ludowe opisane w „Dziadach cz. II”.
k) A. Fredro i jego przedstawienie wsi jako miejsca spokoju i radości.
l) Całkowita zmiana wsi przedstawiona w pozytywiźmie w powieści „Nad Niemnem”.
m) „Janko muzykant” jako kraina zacofania.
n) „Z Chałupy” obraz wsi pełnej skrajnej nędzy.
o) Chłopomania Stanisława Wyspiańskiego.
p) Epopeja chłopska „Chłopi”.
q) Żeromski i jego refleksje na temat wsi.
III. Podsumowanie
Dlaczego wieś jest ważnym miejscem w literaturze polskiej?
IV. Bibliografia

Wieś jest to osada zamieszkała przez ludność, która w większości trudni się pracą na roli; osada rolnicza. Są to tereny pozamiejskie, rolnicze i letniskowe. W literaturze wieś obrosła wieloma różnymi asocjacjami jako miejsce szczęśliwego i beztroskiego życia albo rażących nierówności społecznych. Wieś budzi u ludzi mieszkających w mieście jednoznaczne skojarzenie- z ciszą, spokojem, smacznym i zdrowym jedzeniem, jak również odpoczynkiem. Dla mieszkańców wsi wieś jest domem i miejscem pracy. Wieś jest częstym motywem literackim, bywa miejscem akcji, jest miejscem szczęścia, arkadią, jak też miejscem spokoju i ukojenia.

Człowiek zrodził się z natury i na jej łonie spędził większość swego istnienia. Najpierw ludzie zasiedlali wsie, osady i grody. Miasta powstały wiele lat później i stały się zagrożeniem dla nieskażonej dotąd natury. Wieś jest zatem kolebką naszej cywilizacji i kultury. Jest spichlerzem całego kraju, bo tam jest rolnictwo, tam rozwija się hodowla. W literaturze wieś była bardzo często przedstawiana jako oaza spokoju i harmonii z naturą. Pomimo, że świat ludu pozostawał na uboczu oficjalnej kultury, stanowił i wciąż stanowi jej bardzo cenne ogniwo. Wieś miała swój odrębny język (gwarę), tradycję, obyczaje i z tego względu stanowiła świetny temat dla artystów. Niezwykle interesującym motywem okazał się być ludowy świat moralności. Wiara ludu sięgająca tam, "gdzie wzrok nie sięga", dotyczyła tajemnicy istnienia, której nie można dotknąć, ani zrozumieć. W historii Polski natomiast zawsze istniały waśnie i spory pomiędzy mieszkańcami wsi - chłopstwem a ludźmi z miast. Inteligencja, szlacht i arystokracja przypominała sobie o chłopach dopiero w sytuacjach konfliktów zbrojnych, natomiast problemu pańszczyzny nie chciała rozwiązać przez wiele lat. Wieś była zatem miejscem cierpienia, biedy, głodu i "ciemnoty". Twórcy pozytywizmu pragnęli dokonać reform na wsi za pomocą idei pracy u podstaw i pracy organicznej. Jednakże chłopstwo niezbyt chętnie przekonywało się do wszelakich nowinek, czasem nawet reagując ostrym gniewem. Dziś wieś jest zmechanizowana i unowocześniona, jednak nadal stanowi dla nas pewien symbol "arkadyjskości", spokoju i kontaktu z naturą.
Wieś od zawsze przyciągała ku sobie licznych twórców rozmaitych sztuk, którzy odnajdywali w niej inspirację do tworzenia swych dzieł, tak plastycznych. Nawet we współczesnej polskiej literaturze jest nurt, który krytyka określa mianem "nurtu wiejskiego". Obraz wsi, jaki wyłania się z dzieł literackich, jest dwojaki. Z jednej strony, jest to sielankowa, harmonijna kraina, zamieszkana przez prostych, ale i uczciwych ludzi, z drugiej jest to miejsce bezwzględnej walki o przetrwanie, obszar ujawniania się w ludziach nieskrępowanej cywilizacyjnymi ramami zwierzęcości, miejsce odrażające, prymitywne. Każda kolejna epoka literacka kreowała zupełnie inny wizerunek wsi, skupiając się na opisywaniu wiejskiego, prostego, podlegającego rytmowi natury stylowi życia, obrazach licznych krzywd, jakich ludność wiejska doznawała w konfrontacji z zawsze bardziej uprzywilejowanymi mieszczanami i arystokracją, a także na specyfice, pewnej egzotyce życia wiejskiego.
Już w literaturze starożytnej zaczęto dostrzegać uroki życia na wsi. W „Mitologii” możemy doszukać się pierwszych opisów wsi. Bóg Apollo, który kochał naturę, sylen Marsjasz grający na aulosie na łonie przyrody, bogini Demeter dbająca o rozwój roślin i warzyw to tylko niektóre elementy zapoczątkowujące motyw wsi w literaturze. „Mitologia” wytworzyła również archetyp raju, tak zwaną arkadię, która była symbolem krainy wiecznej szczęśliwości i którą to chciano widzieć w ziemskiej wsi.
W liryce starożytnej Grecji wykształcił się gatunek sielanki. Utwory te, inaczej nazywane idyllami przedstawiały sceny z życia pasterzy, rolników i rybaków. Najsłynniejszym greckim sielankopisarzem był Teokryt. Ale również w Rzymie interesowano się tematyką rustykalną. Georgiki i Bukoliki (lub Eklogi) autorstwa Wergiliusza, sławiące życie i pracę rolnika i urodę życia na wsi to arcydzieła literatury antycznej. Bukoliki przenoszą czytelnika do świata Arkadii, krainy wiecznej wiosny i szczęśliwej miłości.. Krainę tą zaludniają rozpoetyzowani pasterze i pasterki, którzy żyją w zgodzie z cyklem pór roku.
Wieś stanowiła również element literatury parenetycznej. Hezjod, grecki pisarz i historyk, w dziele „Prace i dnie” zawarł pochwałę życia na wsi. Uważał, że najcenniejszym skarbem człowieka jest możliwość i zdobywanie pokarmu za pomocą własnych rąk. Praca na roli jest, bowiem błogosławieństwem, które umożliwia człowiekowi życie zgodne z prawami natury.
O wsi pisała również Biblia. Pasterze i rolnicy byli bohaterami wielu opowieści biblijnych. Opis pracy w winnicy, pracy siewcy stanowił pochwałę wsi i natury zarazem. Natomiast praca rolnika była wyrazem miłości do Boga.
W średniowieczu problem wsi nie był tak rozpowszechniony i opiewany jak w antyku. Z nastaniem systemu feudalnego sytuacja chłopstwa uległa totalnej odmianie. Byli całkowicie uzależnieni od swoich panów - lenników, pracowali bowiem na ich ziemi i dla ich dobra. Nie posiadali własnego majątku, a tylko dzięki łaskawości swych nadzorców mogli korzystać z dobrodziejstw ziemi. „Satyra na leniwych chłopów” jest gorzkim obrazem średniowiecznych stosunków, jakie istniały pomiędzy chłopstwem, a szlachtą. Podmiotem lirycznym wiersza jest Pan -szlachcic, który wylewa swoje żale na lenistwo i nieróbstwo chłopów. Niecni "kmiecie" zamiast uczciwie pracować na pańskiej ziemi, "chytrze bydlą", czyli źle postępują. Nie pracują i zacierają ręce, że "się panu źle urodzi". Średniowieczna literatura często przedstawiała taki portret leniwego chłopa. Jednak nie ulega wątpliwości, że chłopstwo ciężko znosiło ciężką, przymusową pracę na roli. Świadczą o tym chociażby liczne rewolty, bunty i powstania chłopskie, które co jakiś czas wybuchały w średniowiecznych państwach. Zdaniem autora jest to występek przeciwko Bogu, naruszenie ustalonego przez Niego ładu świata.
Na gruncie polskim do najważniejszych tekstów na temat wsi z pewnością zaliczają się te napisane przez Mikołaja Reja. Jednym z nich jest "Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem, a Plebanem". Pomyślana jako dialog tych trzech postaci, przedstawiających trzy różne, podstawowe stany ówczesnego społeczeństwa, chłopstwa, duchowieństwa i szlachty. Tekst porusza kwestie społeczne, głównie zaś problem, jakim było wówczas ciemiężenie chłopstwa przez dwie, stojące wyżej w hierarchii warstwy. Krytyce podlegają szlachta i duchowieństwo, które dyskryminują, lekceważą i wyzyskują rolniczo - rzemieślniczą ludność. Tym samym autor pokazuje swoje współczucie dla tej pogardzanej, a przecież potrzebnej warstwy. Jednocześnie wyraża także dla nich pewien podziw. Zamieszkujący wieś ludzie mają same obowiązki, a prawie żadnych praw. Muszą odrabiać pańszczyznę, muszą regularnie odejmować sobie od ust, aby móc zapłacić olbrzymie, zdecydowanie wygórowane podatki i czynsze. W zamian nie dostają nic. "Krótka rozprawa między panem, wójtem a plebanem" zwraca uwagę na problem samowoli szlachty, a także na chciwość duchowieństwa, żerującego na wiernych, pobożnych mieszkańcach wsi.
Do kwestii wiejskich odnosi się także inny utwór autorstwa Mikołaja Reja, zatytułowany "Żywot człowieka poczciwego". Jest to wielka apoteoza wiejskiego życia, które pozwala żyć w zgodzie z naturą i jednocześnie pielęgnować cnoty, takie jak pracowitość, uczciwość, czy patriotyzm. Zaprezentowany w "Żywocie…" zostaje model życia szlachcica, który poznawszy smak salonowego, dworskiego życia, decyduje się osiąść na wsi i wieść spokojny żywot dobrego gospodarza - ziemianina. Pragnie spędzić swoje życie w bliskim kontakcie z naturą, a to właśnie gwarantuje zamieszkanie na wsi. Bardzo ważne dla Reja jest uwypuklenie silnego, nierozerwalnego związku, łączącego człowieka ze światem przyrody. Świadczy o tym związku choćby to, że rytm ludzkiego życia wyznaczają pory roku, to one pokazują, kiedy w ludzkim życiu jest czas na zabawę, kiedy czas na pracę, a kiedy czas na spoczynek. Według Reja, tylko taki tryb życia gwarantuje osiągnięcie całkowitego szczęścia, spokoju i spełnienia.
Pochwałę stylu życia na wsi odnajdziemy także w wierszu pierwszego wielkiego polskiego poety - Jana Kochanowskiego "Pieśni świętojańskiej o sobótce". "Pieśń …" składa się z dwunastu pomniejszych pieśni, zaś w ich treści autor opisuje uroki sielankowego, zdrowego życia wiejskiego. Utwór jest wielką pochwałą wiejskiego, zaś w każdej z pieśni dominuje tematyka miłości, ujmowana wieloaspektowo. Kochanowski pokazuje w tym utworze, że życie na wsi, choć wiąże się z wysiłkiem i ciężką, codzienną pracą i poświęceniem, daje też życiowe spełnienie, jest źródłem szczęścia i zadowolenia.
Kolejnym utworem Kochanowskiego jest „ Na lipę”. We tej fraszce poeta próbuje ukazać wartości, jakie lipa- pospolite drzewo może dać człowiekowi. Są to między innymi: miód, szept liści, cień, śpiew ptaków.
„Żeńcy” Szymona Szymonowica stanowią nawiązanie do antycznej sielanki. Utwór Szymonowica jest jednak antysielanką, przedstawiają ciężką pracę chłopstwa na roli. Okrutny starosta zmusza Oleńkę i Pietruchę, ubogie chłopki, do ciężkiej pracy po zmroku. Chłopstwo jest wykorzystywane ponad miarę.
"A naszemu Staroście nie patrz w oczy śmiele,
Zawsze u niego chmura i kozieł na czele."
"Szczęście twoje, że odszedł starosta na stronę,
Wzięłabyś była pewnie na boty czerwone."
Szymonowic uważał, że nieszczęściem czasów, w których żył było odejście od ładu i harmonii, którą zapewniała przyroda. Robotnice nie winią Starosty za przymus pracy, uważają, że podstawową jego winą jest łamanie praw przyrody. Wbrew naturze jest również przemoc Starosty i przymuszanie do pracy chorej Maruszki. Pietrucha wyśpiewuje wzruszającą pieśń, w której wyraża nadzieję, że ład świata można ocalić. Śpiewa: "Słoneczko śliczne oko, dnia oko pięknego/ Nie jesteś ty zwyczajów starosty naszego".
W Oświeceniu wieś stanowi symbol zdobytej i okiełznanej natury. Jest raczej tłem do wydarzeń w utworach literackich niż jej rzeczywistym bohaterem.
„Niebezpieczne związki” - francuska powieść P. Ch. de Laclos to historia o intrygach, które prowadzą kochanków do tragedii. Valmont przybywa do wiejskiej posiadłości swojej ciotki, by uwieść piękną arystokratkę. Życie na wsi upływa w spokojnym tempie. Przyroda wiejska jest uroczym tłem dla rozgrywających się scen miłosnych. Wieś to przeciwieństwo Paryża, w którym ludzie są zakłamani i obłudni.
Żadna epoka do tej pory nie zwróciła takiej uwagi na sprawy ludowości jak romantyzm. Fascynowano się kulturą wiejską, ale przede wszystkim przedmiot zainteresowania stanowiła ludowa mentalność moralna i religijna, wyrażająca się w prostej prawdzie: " nie ma zbrodni bez kary". Według romantyków mieszkańcy wsi mieli dostęp do tajemnicy natury, lepiej bowiem rozumieli jej prawidła. Nie skażeni przez zdobycze cywilizacyjne posiadali głęboką wrażliwość umożliwiającą im kontakt z tajemniczym, pełnym grozy światem przyrody oraz ze sferą duchową.
Przykładem tego mogą być chociażby „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza. Widzimy w nich romantyczne zafascynowanie autora ludowością. Mickiewicz ukazuje świat wewnętrznych przeżyć bohaterów, a także związek człowieka z przyrodą. W programowej balladzie Romantyczność Mickiewicz wygłasza credo romantyków: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko".
Przykładem ballady utrzymanej w konwencji sielankowej może być „ Kurhanek Maryli”. Ukazuje ona historię miłości Maryli i Jasia. Autor osadził akcję utworu w nadniemeńskiej okolicy, co jest cechą charakterystyczną dla sielanki.
Utworem, w którym wieś zostaje przedstawiona w wyjątkowo barwny, wręcz bajkowy sposób, jest narodowa epopeja, również autorstwa Adama Mickiewicza, czyli "Pan Tadeusz". Nie jest to wprawdzie tekst poświęcony wsi sensu stricte, przedstawia raczej życie szlachty, jednakże wyobrażenie sobie "Pana Tadeusza" bez tego całego wiejskiego, sielankowego niemal kolorytu, wydaje się niemal niemożliwe. Stąd też wszelkie tradycyjne obrzędy, rytuały i wierzenia, ukazane w epopei. W opisach Soplicowa pierwsze skrzypce grają obrazy dworku oraz przedstawienia licznych łąk, lasów i wzgórz. Przestrzeń oparta jest na ładzie i harmonii, jaka istnieje pomiędzy ludźmi a naturą. Wizerunek wsi, jaki dał w "Panu Tadeuszu" Mickiewicz wynikał z połączenia nostalgii za utraconym, ukochanym krajem, wspomnień o nim, z wyobrażeniami na temat tego, jak powinna w przyszłości wyglądać wieś idealna. Było to marzenie nie tylko o wsi, ale ogólnie o kraju, demokratycznym, spójnym ideą narodowej tradycji, zamieszkanym przez świadomych patriotów. Wiejskie chaty powinny mieć, według Mickiewicza, równorzędny status z dworkami szlacheckimi. Jak miały pokazać niewiele późniejsze wydarzenia roku 1846, nie doszło do takiego pojednania, wprost przeciwnie, antagonizm się powiększył, prowadząc do tragedii i utrwalenia podziału na szlachtę i chłopstwo.
Do tradycji ludowej nawiązuje również dramat romantyczny „Dziady cz. II”. Mickiewicz utrwalił w świadomości kulturowej obrzęd dziadów wywodzący się z czasów pogaństwa. Dziady to noc wywoływania duchów zmarłych osób. Lud chce pomóc tym duszom, które nie mogą zaznać wiecznego spokoju. Wypowiada przesłania, które stanowią swoisty "dekalog" prostego ludu.: "Kto nie dotknął ziemi ni razu,/ten nie będzie w niebie", "Kto nie zaznał goryczy ni razu,/ ten nie zazna słodyczy w niebie", "Bo kto nie był ni razu człowiekiem/ temu i człowiek nic nie pomoże"
Od nieco sztucznych obrazów wsi romantycznej odszedł A. Fredro. W komedii „Śluby panieńskie” przedstawił wieś jako miejsce spokoju, ładu moralnego i radości. W taki sposób odbierają wieś mieszkanki dworku- pani Dobrojska i jej wychowanki, Aniela i Klara. Gustawowi- młodzieńców „z miasta” wieś kojarzy się z monotonią, nudą. Dobrojska ceni sobie natomiast panujący tu spokój, który sprzyja refleksji, zastanowieniu się nad własną naturą, swoim postępowaniem i wartościami, które warto zdobyć. Motyw wsi został tu wykorzystany w sposób właściwy dla autora. Fredro nie idealizuje tego miejsca lecz stara się pokazać dobre strony życia w typowym szlacheckim dworku, w otoczeniu przyrody i w harmonii z naturą, która pozwala na wewnętrzne wyciszenie.
W epoce pozytywizmu obraz wsi zmienił się całkowicie. Wieś- majątek ziemski stał się ostoją polskości i warsztatem pracy. Zachowanie majątku w polskich rękach stało się patriotycznym obowiązkiem. Wieś stała się miejscem pracy organicznej i pracy u postaw. Takim miejscem jest w powieści Bolesława Prusa „Lalka” majątek prezesowej Zasławskiej. Prus wykorzystał motyw wsi jako miejsce, gdzie z powodzeniem realizuje się ideał szczęśliwego życia w zgodzie z najważniejszymi hasłami epoki pozytywizmu.
Motywem, który częstokroć się pojawia w literaturze pozytywistycznej w związku z tematyką wiejską, jest zobrazowanie konfliktu pomiędzy wsią a dworem. Chłopi, którzy powoli zyskiwali świadomość swych praw, dostrzegając jednocześnie dotykającą ich niesprawiedliwość, usiłowali walczyć o swoje i bronić tego, co udało się im osiągnąć. Problem ten poruszyła i szczegółowo przedstawiła m. in. Eliza Orzeszkowa w powieści "Nad Niemnem". Akcja utworu ma miejsce w drugiej połowie XIX wieku, zaś toczy się na dworze rodu Korczyńskich i na sąsiadującym z nim zaścianku, należącym do zubożałej szlachty, Bohatyrewiczów. Te dwie rodziny, niegdyś zaprzyjaźnione, trawione są obecnie przez spór, który toczy się o ziemię pomiędzy nimi. "Nad Niemnem" przedstawia także sposób bycia, jaki kultywowała ówczesna zamożniejsza szlachta, spędzająca dość beztrosko czas na rozrywkach i grach towarzyskich. Wyjątki od tej reguły są bardzo nieliczne, zaś wyjątkami tymi są Benedykt Korczyński wraz ze swym synem, Witoldem, idealistą pragnącym reformować i unowocześniać gospodarstwo. Całkowicie inne życie prowadzą Bohatyrowicze - ludzie ubodzy, ale niezwykle dumni, a przy tym żywiący kult ciężkiej, uczciwej pracy. Praca przy ziemi, która ich karmi, jest dla nich niemalże świętością, z ziemią tą czują się niezwykle mocno związani. Kierują się jasnymi i przejrzystymi zasadami moralnymi, nie ma w nich ani cienia egoizmu, nie uznają hedonistyczno - próżniaczego stylu życia.
Wieś, która nie jest mitycznym rajem, lecz krainą zacofania i braku kultury pokazuje Henryk Sienkiewicz. Nowela „Janko Muzykant” to obraz wsi, w której ciężka i znojna praca zabiera cały czas chłopów, którzy nie mogą przez to poświęcić się jakiej kolwiek rozrywce, ani tym bardziej docenić piękno muzyki czy sztuki. Skupienie na harówce dnia codziennego nie pozwala dostrzec niezwykłego talentu, który rozkwitł na tak nieurodzajnym gruncie. Głupota i ciemnota chłopstwa wiejskiego tłamsi inność i muzykalność tytułowego bohatera.
Epoka modernizmu przyniosła umiłowanie kultury chłopskiej, które przeszło do tradycji literackiej pod pojęciem chłopomanii. W tym nurcie powstały dzieła Jana Kasprowicza, Stanisława Wyspiańskiego i Kazimierza Przerwy Tetmajera.
Cykl sonetów autorstwa Jana Kasprowicza pod tytułem „Z Chałupy” to obraz wsi pełnej skrajnej nędzy. Chłopstwo zmuszone do życia w takich warunkach ogromnie cierpi. Poeta opisywał niedolę chłopstwa ze współczuciem dlatego, że sam wywodził się z tej warstwy. Chłopstwo mieszkało w zniszczonych chatach. Przemęczenie ciężką pracą, niedożywienie, złe warunki życia przyczyniały się do częstych chorób, które prowadziły do śmierci. Kasprowicz tak pisał o niedoli chłopstwa:
"Pożegnała ze łzami swe pole,
W służbę poszły nieletnie dziewuchy,
I na plecach kawał starej pstruchy,
Tak na wiatr się puściła - na dolę."
"Rano, zimą, mróz czy zawierucha,
W surduciku do szkoły o milę,
A wieczorem w chacie późne chwile
Z książką, z piórem, chociaż w ręce chucha."
„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego jest ironicznym obrazem młodopolskiej chłopomanii. Poeta ukazuje wieś w dwóch perspektywach. Pierwsza to wyidealizowana arkadia, w której życie płynie wolnym, spokojnym tempem. Taki obraz wsi wynika z pobieżnego i wybiórczego jej postrzegania. Inteligencja pragnie bratać się z chłopstwem, nie z pobudek politycznych, lecz kierując się fascynacją kultury ludowej. Chłopi zaś są zbyt pewni siebie, za bardzo ufają w swoje możliwości. Ulegli mitowi wsi, jaki był tworzony przez setki lat w literaturze. ("Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna/ byle polska wieś spokojna"). W rzeczywistości okazują się niezdolni do żadnego czynu, a sami siebie upokarzając poprzez chciwość i lenistwo.
Powieść Władysława Reymonta nazywana jest epopeją chłopską. „Chłopi” ukazują bowiem życie społeczności wiejskiej w pouwłaszczeniowej wsi. Życie mieszkańców wsi Lipce jest wyznaczane przez rytm pór roku oraz rytm świąt kościelnych i ludowych. Czas ma formę cyklicznie się powtarzającego koła. Mieszkańcy wsi to prości ludzie, dla których największą wartość stanowi ziemia. Najbogatszy gospodarz we wsi to ten, który ma najwięcej ziemi. Ona stanowi źródło bytu człowieka. Życie to harmonia z przyrodą oraz z ludzkimi prawami. Reymont opisuje zwyczaje i tradycje pielęgnowane przez chłopstwo, ukazuje ich mentalności i moralność. To dzieło jest wnikliwą analizą wsi końca XIX wieku.
Cisy- wieś Żeromskiego z "Ludzi Bezdomnych" jest rojowiskiem chorób, główną siedzibą straszliwej nędzy. Jest to miejsce brzydkie, nękane przez brud, gdyż mieszkańcy nie znają podstawowych nawet zasad higieny, które usiłuje wpoić im Judym. Doktor poświęca w tym celu miłość do ukochanej kobiety, nie zgadza się na taki obraz wsi, jako symbolu nędzy i rozpaczy.
Kolejny utwór Stefana Żeromskiego- "Przedwiośnie" ukazuje nam obraz ubogiego i zacofanego środowiska wiejskiego. Wieś Chłodek jest miejscem, w którym ponownie króluje znojna praca i bieda. Warunki, w których żyją chłopi są wręcz straszliwe, spotęgowane dodatkowo przez brak jakiejkolwiek nadziei na poprawę losu.
Jak widać, wieś fascynowała wielu autorów, wskutek czego mogła być opisana w wielu utworach. Wizerunek ten cały czas ulegał zmianom i przeobrażeniom. Wciąż jednak pozostaje zakodowany antagonizm pomiędzy wsią a miastem. Dziś już wiemy, że życie na wsi nie jest tak wspaniałe. Wieś to dziś częstokroć ciężkie warunki życia, bardzo ciężka praca i jednoczesne zacofanie kulturowe. Motyw wsi jest niezwykle ciekawy i niejednorodny. Porusza bowiem wiele problemów takich jak: arkadyjskość wsi, odrębność kulturowego świata wsi czy ludową moralność. Można rozpatrywać temat ten na wiele sposobów. Jawi się z jednej strony jako arkadia, kraina szczęścia i kontaktu z naturą, z drugiej przeraża swym okrucieństwem, biedą i zacofaniem. Co ciekawe sytuacja wsi w dzisiejszym świecie wygląda podobnie jak przed stu laty. Bogate "mieszczaństwo" szuka na wsiach spokoju i wyciszenia się, zaś rolnicy uskarżają się na biedę, i wykorzystywanie ich. Przenoszą się ze wsi do miast w poszukiwaniu lepszego bytu.


Bibliografia
1. Bogumiła Wojnar, Ściąga klasa 8, Kraków 1996 r.
2. Dariusz Pietrzyk, Ściąga Romantyzm, Kraków 1995 r.
3. Dariusz Pietrzyk, Ściąga Antyk, Sredniowiecze, Renesans, Kraków 1997 r.
4. Różne oblicza wsi w literaturze polskiej, http://www.sciaga.pl/tekst/49283-50-rozne_oblicza_wsi_w_literaturze_polskiej
5. „Wsi spokojna, wsi wesoła...” – Przedstaw funkcjonowanie motywu wsi w literaturze polskiej, http://www.bryk.pl/teksty/liceum/j%C4%99zyk_polski/motywy/6254-wsi_spokojna_wsi_weso%C5%82a_przedstaw_funkcjonowanie_motywu_wsi_w_literaturze_polskiej.html
6. Rózne oblicza wsi, http://www.esciagi.info/rozne-oblicza-wsi-w-literaturze-polskiej,4480