Recepta na życie Jana Kochanowskiego

Jan Kochanowski urodził się w Sycynie w 1530 r. Pochodził z zamożniej szlachty. Był najwybitniejszym poetą polskiego odrodzenia. Studiował w Akademii Krakowskiej, a następnie na uniwersytecie w Padwie. Poeta przez całe swoje życie pisał pieśni, fraszki, poematy i treny. W ciągu całej ponad dwudziestoletniej twórczości napisał ponad trzysta fraszek. W jego twórczym dorobku znajduje się wiele pieśni oraz cykl trenów, które powstały po tragicznej śmierci jego córeczki.

W dziełach Kochanowskiego można odnaleźć odpowiedź na pytanie:
Jak żyć?, czyli receptę na życie. Poparciem tej tezy jest fraszka „Na Dom w Czrnolesie”, w której znajduje się obraz sielankowego życia pochwała domu jako podstawowej wartości życia ludzkiego, arkadii spokoju i radości. Poeta prosi Boga, by pozwolił mu przeżyci godnie swoje życie. Programem szczęśliwego bytu jest zdrowie, sumienie czyste, „pożywienie ućciwe”, ludzka życzliwość, „obyczaje znośne”, „nie przykra starość”. Ważna jest skromność „gniazda ojczystego”, a nie zbytek „pałaców marmurowych”. Liczne wiersze Jana z Czarnolasu prezentują postawę stoicką. W „Pieśni IX” „nie porzucaj nadzieje” podmiot formułuje prawdę, że cokolwiek się dzieje i jak bardzo jest przytłaczające, zawsze los może się odmienić. Trzeba, więc traktować zdarzenia ze stoickim spokojem, godnie przyjmować szczęścia i nieszczęścia, zachować spokój i wiarę oraz nie pozwolić by chwilowe szczęście zanadto nas uskrzydliło Np. w cytacie:

„a nigdy nie zabłądzi, kto tak umysł narządzi, jakoby umiał szczęście
i nieszczęście znosić, temu mężnie wytrzymać w owym się nie wznosić.”,

można znaleźć receptę na życie, by nie dać się ponosić negatywnym emocjom, by w każdej chwili zachować rozum.Cytat z „Trenu XIX”
„Tego się, synu, trzymaj, a ludzkie przygody
Ludzkie noś; jeden jest Pan smutku i nagrody”

traktuje o ludzkiej słabości, wynikające z nieszczęścia, które dotyka ludzi i ich bliskich. Poeta nie pozwala nam się poddawać, ani załamywać w trudnych chwilach, nie wątpić w naszą religie i pamiętać, że jest tylko jeden Bóg, który wynagrodzi nas za trud i cierpliwość. Ta prawda życiowa sprawdza się we współczesnym świecie, ponieważ wielu ludzi nie pokłada nadziei w Bogu, wątpi w niego, gdyż przytrafiają im się nieszczęścia. Receptą na życie jest również to, że nie można przyjmować egoistycznej postawy, myśleć wyłącznie o sobie, ale mieć na uwadze dobro naszego kraju, bez którego Polacy by nie istnieli. Uświadamia nas o tym cytat z „Pieśni XIX”.

„Służymy poczciwej sprawie, a jako kto może, niech
ku pożytku dobra spólnego pomoże”.

Żeby móc żyć dobrze i w zgodzie z własnym sumieniem potrzebne nam jest zdrowie. We fraszce „Na Zdrowie” można uświadomić sobie, jak jest ono ważne. „Szlachetne zdrowie nikt się nie dowie jako smakujesz, aż się zepsujesz”. Jeśli nie ma zdrowia to wszelkie inne dobra nie mają wartości, dla tego też należy o nie dbać i szanować je, ponieważ jest ono największym skarbem, jaki posiada człowiek. Jan Kochanowski uważa, że dopełnieniem szczęśliwego życia jest rozrywka, wesołe spotkania towarzyskie, pieśni, tańce i biesiady. Daje temu wyraz we fraszce „Na Swoje Księgi” oraz we fraszce „O Doktorze Hiszpanie”. Twórczość Kochanowskiego jest ponad czasowa. Prawdy życiowe w niej zawarte odnajdzie człowiek każdego pokolenia. Nigdy ona nie starci na swojej wartości i na zawsze pozostanie receptą na życie.