Wielkie Odkrycia Geograficzne

Wielkie Odkrycia Geograficzne, które miały miejsce w XVI wieku na zawsze zmieniły poglądy europejczyków na temat Ziemi, jej wielkość, pozwoliły odkryć wiele nieznanych do tej pory wysp, kontynentów, krain geograficznych i świat mógł poznać takich żeglarzy jak Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Vasco da Gamma, Amerigo Vespucci i wielu innych.
Jedną z ważniejszych przyczyn, które zapoczątkowały „bum” na odkrywcze wyprawy morskie było zajęcie Konstantynopola przez Turków w 1453 roku co dało impuls, który zapoczątkował zainteresowanie światem ówczesnych ludzi żyjących w Europie, który z powodu długotrwałego pokój i wzrostu demograficznego powodował rosnące przeludnienie, dlatego należało poszukać nowych terenów do rozwoju osadnictwa (kolonie na nowo odkrytych terenach zakładane przez państwa odkrywcze). Konstantynopol to przez te miasto przepływały europejskie statki płynące do Indii, a Turcy zaczęli narzucać wysokie cła w zamian za przepływ przez Konstantynopol, później rabowali statki. To zmusiło europejskie kraje do poszukiwania nowej drogi do Indii, ale w XVI wieku statki nie odpływały daleko od lądu ponieważ nie miały takowego sprzętu na odważniejsze wypłynięcia w morzę i przyczyną, która pozwoliła na dalekie wyprawy było wynalezienie busoli (urządzenie służyło do wyznaczenia bieguna magnetycznego) oraz kompasu.
Zajęcie Konstantynopola to tylko wierzchołek góry lodowej jeśli chodzi o przyczyny Wielkich Odkryć Geograficznych . Kolejnym powodem odkryć był kończący się zapas złota w skarbcach Europejskich mocarstw, co zmuszało znalezienie nowych terenów bogatych w ten surowiec. Sprzyjającym aspektem dotyczącym wyprawom morskim był fakt że wojna między Hiszpanią, a Arabami dobiegła końca i to powodowało że wielu mężczyzn nie miało pracy i masowo zaciągali się na statki, lecz dopiero skonstruowanie nowoczesnego statku pod nazwą karawela umożliwiło dalsze wypływanie w ocean. W konstrukcji statków wprowadzono tzw. poszycie karawelowe (tzn. łączenie poszycia na styk nie jak do tej pory na zakładkę). Zwiększono ilość i wielkość żagli, tzn. pojawiły się żagle rejowe na maszcie i na grotmaszcie. W efekcie zmian statki były dobrze przygotowane do odbycia żeglugi dalekomorskiej.
Następną przyczyną była zwykła, rosnąca ciekawość wśród europejczyków bowiem po Europie krążyły opowieści o skarbach na dalekim wschodzie, znane m.in. z przekazów podróżnika średniowiecznego Marko Polo, który odbył w XIII wieku podróż do Chin.
Żeglarz, Krzysztof Kolumb był pierwszym, który zdecydował się na znalezienie nowej drogi do Indii. Uważał, że aby znaleźć nową morską drogę do Indii trzeba płynąć cały czas na zachód, lecz Kolumb musiał znaleźć poparcie, o które było trudno ponieważ głosił kontrowersyjne w tamtych czasach zdanie o kulistość Ziemi. Poparcie i co ważniejsze fundusze na wyprawę znalazł w Hiszpanii, gdzie para królewska udzieliła mu poparcia i zagwarantowała, że tereny, które odkryje będę pod jego władzą bo dają mu miano Wicekróla. Kolumb wypłyną z portu w Palos (nadmorska miejscowość położona w Hiszpanii) w 1492 roku – miał do dyspozycji 3 statki: Santa Maria oraz dwie karawele – Pinta i Nina. Kolumb dopłyną do nowego lądu 12 października 1492. Nie wiedział, że odkrył nowy kontynent, myślał że dopłyną do Indii Zachodnich (niestety umarł z przekonaniem że odkrył nową morską drogę do Indii). W ślad za Krzysztofem Kolumbem poszli inni żeglarze m.in. Ferdynand Magellan - portugalski żeglarz i odkrywca w służbie hiszpańskiej, który W 1519 zorganizował wyprawę do Wysp Korzennych drogą zachodnią. W styczniu 1520 dotarł do La Platy i rozpoczął poszukiwania cieśniny łączącej Ocean Atlantycki i Spokojny, badając przy tym całe południowe wybrzeże Ameryki Południowej. Kolumb jak wyżej napisałem nie odkrył nowej drogi do Indii, odkrył nowy kontynent, a nową drogę do Indii znalazł Vasco da Gamma (portugalski żeglarz). Z kolei Amerigo Vespucci (włoski żeglarz i podróżnik, kupiec pochodzący z Florencji, w służbie hiszpańskiej i portugalskiej) dotarł w 1500 roku nad jezioro Maracaibo.
Dokonane na przełomie XV i XVI wieku oraz w wieku XVI odkrycia geograficzne otworzyły nowe możliwości dla Europy i nie tylko. Warto rozdzielić skutki wypraw w kategoriach pozytywnych i negatywnych i taki podział zastosuję, zaczynając od tych pozytywnych. Największym pozytywnym skutkiem było oczywiście odkrycie nowych kontynentów (tj. Ameryka Północna i Południowa, Azja, Australia, Południowa i Środkowa Afryka), wysp i różnych krain geograficznych bogatych w nowe surowce np. fasolę kukurydzę, paprykę pomidory oraz kawy, kakao, indyki, pieprz, także szlachetnych minerałów, bawełny jedwabiu chińskiej porcelany, napływ dużej ilości kruszcu (złoto i srebro) do Europy, którego powoli brakowało. Kolejnym plusem dla państw, które prowadził odkrycia był wzrost ich rangi na arenie międzynarodowej: zakładały kolenie, stawały się bogatsze i rozwój ich miast nadmorskich był ogromny. Skutkiem pozytywnym jest również religia, gdzie rozwój chrześcijaństwa na wielu nowo odkrytych terenach był duży, poprzez prace misjonarzy (lecz ten skutek też można rozpatrzyć w sposób negatywny, który będzie opisany niżej). Odkrycia przyczyniły się też do powstania nowych, morskich szlaków handlowych, które ożywiły handel artykułami zamorskimi. Europejczycy emigrowali po za „stary” kontynent w celu znalezienia nowego dochodu – zmniejszenie liczby ludzi bezrobotnych.
Niestety Wielkie Odkrycia Geograficzne niosą ze sobą skutki negatywne. Do największych i najbardziej niszczących można zaliczyć nieznane dotąd choroby np. syfilis, ale również europejczycy przywieźli ze sobą choroby takie jak np. ospa, która spowodowała śmierć wielu Indian. Następnie niszczenie i degradacja kultury Majów, Inków i Azteków. W pozytywnych skutkach została poruszona kwestia religijna, która ma też negatywne skutki ponieważ w koloniach często narzucano chrześcijaństwo bo ludzie mieszkający tam nie chcieli wyprzeć się swoich wyznań i wierzeń. Kolejnym negatywem, widzianym szczególnie w koloniach hiszpańskich był system niewolniczego gospodarowania i kontroli nad ludnością indiańską na podbitych przez Hiszpanię terenach. Obszary skolonizowane, na których znajdowały się surowce mineralne np.: złoto i inne kruszce stały się obszarami nieludzkiego wyzysku ekonomicznego i społecznego.
Nie ulega jednak zmianie że pozytywne i negatywne skutki Wielkich Odkryć Geograficznych są odczuwalne do dnia dzisiejszego. Dzięki wyprawom morskim, zmieniło się diametralnie życie duchowe oraz kulturowe Europy. Poszerzono znacznie wiedze na temat świata, dowiedziano się o istnieniu nowych kultur, a przede wszystkim zdano sobie sprawę z wielkość świata.