System filozoficzny i główne poglądy filozoficzno – etyczne Arystotelesa ( 384 – 322 p.n.e.).

Arystoteles, jeden z dwóch, obok Platona największych filozofów greckich. Stworzył opozycyjny do platonizmu i równie spójny idealistyczny system filozoficzny, który bardzo silnie oddziaływał na filozofię i naukę europejską, a jego chrześcijańska odmiana zwana tomizmem zaczęła funkcjonować od XIII wieku i jest po dziś dzień oficjalną filozofią Kościoła Katolickiego.
Filozofia Arystotelesa obejmowała całokształt ówczesnej wiedzy: filozofię pierwszą (metafizykę), logikę, estetykę, etykę, fizykę, biologię, psychologię, politykę. Twórca sylogistyki i systemu logiki modalnej. Prekursor teorii definicji i rozumowania. Autor m.in. koncepcji substancji złożonej z biernej materii i aktywnej formy, klasycznej definicji prawdy, praw sprzeczności i wyłączonego środka, zasady złotego środka w etyce. Stanowisko Arystotelesa jest próbą połączenia idealizmu i materializmu (hylemorfizm), realizmu
i empiryzmu, racjonalizmu i sensualizmu.
Arystoteles urodził się w roku 384 p.n.e. w greckiej kolonii Stagirus u wybrzeży Tracji. Jego ojciec był nadwornym lekarzem macedońskiego króla Amynasa. W 367r. przybył do Aten i wstąpił do Platońskiej Akademii. Spędził w niej 20 lat, będąc najpierw uczniem,
a potem nauczycielem i badaczem. Po śmierci Platona był naturalnym pretendentem do objęcia pozycji rektora Akademii - jednak inni członkowie Akademii zdecydowali się wybrać na to stanowisko siostrzeńca Platona, ze względu na dużą rozbieżność wypracowanego przez Arystotelesa systemu filozoficznego z systemem Platona.
Arystoteles następnie pracował jako nadworny lekarz i doradca Hermeasa - władcy kolonii Assos w Mezji - a po upadku Assos przeniósł się do Macedonii gdzie został osobistym nauczycielem Aleksandra III Macedońskiego. W służbie tej pozostawał przez 7 lat do przejęcia władzy przez Aleksandra, po czym wrócił do Aten. Aleksander do końca życia regularnie wymieniał listy z Arystotelesem, często słuchając jego rad.
Arystoteles w Atenach założył własną, konkurencyjną do Akademii szkołę filozoficzną zwaną Liceum (łac. Lyceum, gr. Lykeion), która była wspierana przez Aleksandra Macedońskiego i wkrótce przyćmiła Akademię. Szkoła ta była wzorowana na Akademii, ale miała ją prześcignąć wszechstronnością. Arystoteles zaszczepił w niej ducha empiryzmu i uczynił instytutem badań zarówno w dziedzinie humanistycznej, jak
i przyrodniczej- studiowano tam wszystkie ówczesne nauki. Po śmierci Aleksandra, w 323 roku, Arystotelesowi groziło oskarżenie o ateizm i skazanie na śmierć, wtedy też opuścił Ateny i przeniósł się do miasta Chalcis na wyspie Eboea, gdzie po dwóch latach zmarł. Pozostawił po sobie wiele pism. Prace między innymi o logice, etyce, poetyce, metafizyce, prace z zakresu nauk przyrodniczych. Świadczy to o tym, że Arystoteles był umysłem wszechstronnym. Arystoteles odrzucił Platoński podział na świat idei oraz świat cieni, materialnych tworów. Dla Arystotelesa materia stanowi składnik wszystkich rzeczy. Jest ona wieczna i nie ulega zniszczeniu. Stanowi ona podłoże wszystkich rzeczy. Materia egzystuje wraz z formą. Substancje, które nas otaczają, są jednością zarówno materii jak i formy.
System stworzony przez Arystotelesa unikał jednostronności i skrajności zarówno doktryn materialistycznych i sensualistycznych, jak idealistycznych i racjonalistycznych. Jego obraz świata był złożony, zawierał składniki zarówno idealne jak i materialne, a tak samo złożone było pojęcie poznania.. System ten był kompromisem, ale dokonanym na całkowicie oryginalnej postawie.
Jego dzieła można podzielić na trzy grupy. Pierwsza to pisma wydane przez niego samego i przeznaczone dla szerszego ogółu, pochodzące głównie z pierwszego okresu, gdy Arystoteles należał do Akademii. Najważniejsze z nich dialogi ? Eudemos, Sofista, Polityk, Protrepyk i O filozofii. Druga grupa to materiały naukowe treści historycznej, literackiej
i przyrodniczej będące wynikiem wspólnej pracy Arystotelesa i jego uczniów. Z tej grupy prawie żadne dzieło nie dotrwało naszych czasów. Trzecią grupę stanowią pisma zawierające opracowania naukowe, a przeznaczone do użytku szkoły ? logiczne, przyrodnicze, metafizyczne, praktyczne i poetyczne. W dziełach takich jak: Etyka Udajmejska, Etyka Nikomachejska i Polityka, gdzie zawarł swoje wszystkie poglądy etyczne i polityczne, czyli poglądy na temat cnót, dóbr, wspólnot państwowych.
By zajmować się poszczególnymi poglądami etycznymi Arystotelesa, należałoby wyjaśnić pierwotne pojęcia występujące w jego dziełach. A mianowicie: ?celem wszelkiego dążenia jest dobro?. Dobro wg. Arystotelesa to dobro, które stanowi cel działania powszechnego, jest celem realnym, czyli takim, które może osiągnąć człowiek. Takim dobrem jest jedynie eudajmonia, czyli doskonałość jednostki (gr. Eudajmon ? szczęśliwy). Prawie wszyscy Grecy byli eudajmonistami, ale każda szkoła filozoficzna pojmowała eudajmonię inaczej.
Dla Arystotelesa eudajmonia, osnowa szczęścia nie stanowi tylko o doznawaniu przyjemności, (co było wbrew hedonizmowi), ale także jest to działalność godna człowiekowi, rozumna i cnotliwa. Dlatego mówi się, że arystotelizm to ?przez cnotę dążyć do szczęścia?. Cnota jest rozumiana przez Arystotelesa jako nawyk umiejętnego działania, przy zachowaniu zasady złotego środka, czyli zasady wskazującej drogę etycznemu postępowaniu. Arystoteles twierdził, że aby móc osiągnąć szczęście, nie wolno popadać w skrajności. Najlepszym wyjściem jest właśnie znalezienie pewnego kompromisu między nimi. Zbyt skrajne czy rygorystyczne podejście do moralności oraz całkowite ignorowanie żądz cielesnych ma zwykle fatalne rezultaty, gdyż żądze te są sposobem, w jaki ciało komunikuje silnie zależnej od niego duszy swoje potrzeby.
Dobro i cnota wg. Arystotelesa to dążenie do udoskonalenia swojej formy, czyli duszy, która była dla niego energią ciała, i nierozerwalną całością. Arystoteles dzielił cnoty na: intelektualne i etyczne. Cnotami intelektualnymi były: sztuka, roztropność, inteligencja, umiejętność i mądrość. Najwyższą cnotą intelektualna zawierającą w sobie pełnię szczęśliwości jest mądrość. Z kolei cnoty etyczne dzieliły się na: męstwo, umiarkowanie, roztropność i sprawiedliwość. Tu najważniejsza była roztropność, która była wskaźnikiem
w wyborze drogi do największej szczęśliwości. I dzięki tej roztropności człowiek może odnaleźć środek. Przedmiotem etyki Arystotelesa było postępowanie człowieka. Postępowanie człowieka jest świadomie przez człowieka ukierunkowywane i jest ?sądzone? moralnie.
Arystoteles jest także twórcą systemu etycznego, który nazywa się etyką kontemplacyjną. System ten mówił, że najważniejszym składnikiem natury człowieka jest rozum, którego czynnością jest dochodzenie prawdy. Życie wg takiej zasady było życiem kontemplacyjnym, które dawało zadowolenie i spokój, co równało się szczęściu. Arystoteles mówił, że ?człowiek myślący, poszukujący jest najmilszy bogom ? a taki jest najprawdopodobniej najbardziej szczęśliwy?. W V księdze ?Etyki Nikomachejskiej? Arystoteles analizował rodzaje życia. Wykazał, że ani życie polegające na używaniu, które wiodą głównie prostacy szukający szczęścia w rozkoszy, ani poświęcone działalności obywatelskiej, którego celem są zaszczyty zależne nie od dostępujących ich, ale od udzielających tychże - nie prowadzą do szczęścia. Jednak Etyka Nikomachejska była zbyt doskonała, idealna, by mogła znaleźć odzwierciedlenie w rzeczywistości. Etyka Nikomachejska zawierała w sobie definicję szczęścia. Szczęście to najwyższe dobro, do którego dąży człowiek, a osiąga się je przez działanie duszy i życie w zgodzie z dzielnością etyczną. To nieustanne angażowanie się w jakieś czynności, gdyż ten, który nic nie robi, szczęścia nie osiągnie.
Etyka Arystotelesa to, więc etyka umiarkowana i etyka zdrowego rozsądku. Dlatego też Arystoteles został nazwany kiedyś człowiekiem ?Bez miary pełnym umiaru?. Etyka proponowana nam przez Arystotelesa, jest etyką umiarkowania. Ale nie sądzę, by można było osiągnąć szczęście kontrolując się w każdej sytuacji. Człowiek często kieruje się emocjami, ciężko jest się tego oduczyć, o ile jest to w ogóle możliwe. Czasami potrzebny jest płacz, za chwilę radość i śmiech.


bazowałem miedzy innymi na:
http://www.sciaga.pl/tekst/69615-70-scharakteryzuj_poglady_etyczne_oraz_politycz%20...