Czym są i jaką rolę pełnią centra logistyczne w procesach dystrybucyjnych ?
Czym są i jaką rolę pełnią centra logistyczne w procesach dystrybucyjnych ?
Mówiąc o centrach logistycznych, łączymy je przede wszystkim z działalnością operatorów logistycznych. I w ten sposób próbujemy im pokazywać korzyści i namawiać do wspólnych inwestycji. W dzisiejszych czasach nie sztuka wyprodukować, tylko sprzedać. Ważne jest aby towar sprzedać, ale najpierw trzeba go mieć. Dlatego warto, abyśmy stworzyli producentom warunki do efektywnej budowy sieci oraz łańcuchów zaopatrzeniowych i kooperacyjnych, a dystrybutorom i handlowcom podobne warunki do budowania efektywnych i wydajnych sieci dostaw. Akces polski do Unii Europejskiej, po którym tak wiele sobie obiecujemy, zmienia także warunki do budowy centrów logistycznych. Otwiera się dostęp do funduszy ,które mogą zasilić kapitał inwestycyjny, zmniejszyć ryzyko inwestycji a także wspomóc rozwój infrastruktury
Centrum logistyczne to obiekt przestrzennie funkcjonalny wraz z infrastrukturą i organizacją w którym realizowane są usługi logistyczne związane z przyjmowaniem, magazynowaniem, rozdziałem i wydawaniem towarów oraz usługi towarzyszące, świadczone przez niezależne w stosunku do nadawcy lub odbiorcy podmioty gospodarcze.1
Dystrybucja – obok produkcji- jest jednym z najważniejszych ogniw, w łańcuchu logistycznym, gdyż ma za zadanie udostępnienie produktu w miejscu i czasie odpowiadającym potrzebą oraz oczekiwaniom nabywców. 2
Centra usług logistycznych
Jednym z warunków sprawnego przemieszczania produktów w systemie eurologistyki jest tworzenie węzłowych punktów modalnych sieci logistycznej, nazywanych Centrami Usług Logistycznych ( CUL ). Przejściową formą tworzenia centrów usług logistycznych były zintegrowane zespoły magazynów, zwane dzielnicami magazynowania. Centra usług logistycznych są to zatem międzyregionalne jednostki gospodarcze, w których koordynuje się usługi magazynowania i transportu na małe i wielkie odległości, wraz z przepływem informacji i systemem kontroli tej działalności. Podstawowe zadania CUL wynikają z konieczności zapewnienia:
• Standaryzacji systemów transportowych i magazynowych.
• Automatyzacji zadań w przepływie produktów logistycznych.
• Informatyzacja przy komputerowym wspomaganiu procesów podejmowania decyzji i integracji elektronicznych systemów przetwarzania danych.
• Koordynacja działań między przedsiębiorstwami produkcyjnymi i usługowymi.
Efekty działalności centrum usług logistycznych sprowadzają się do:
• Możliwości szybkiego reagowania na zmiany wielkości i struktury popytu , co wynika z wysokiej dyspozycyjności transportu i magazynowania.
• Znacznego obniżenia jednostkowych kosztów logistycznych przy dużych obrotach CUL.
• Zmniejszenie nakładów inwestycyjnych na CUL dzięki realizacji wspólnych przedsięwzięć , w których uczestniczy zarówno samorząd terytorialny jako przedstawiciel własności Skarbu Państwa, jak i grupa firm bezpośrednio zaangażowanych w budowę CUL.
Warunkiem utworzenia CUL jest uwzględnienie w jego budowie następujących przesłanek:
1. przestrzennej ,tzn. przeznaczenie pod zabudowę terenu od 70 ha do 100 ha, w miejscu przecięcia dróg i szlaków komunikacyjnych.
2. organizacyjnej ,tzn. wybudowanie na obszarze centrum bazy podstawowej, magazynów niskiego i wysokiego składowania, placów odkładczych dla kontenerów oraz miejsc obsługi produktu. Nadto utworzenie na terenie CUL bazy towarzyszącej, tzn. parkingów, hoteli ,restauracji, poczty, banków łączności satelitarnej, sklepów, usług medycznych, ubezpieczeń, urzędu celnego itp...
3. technologicznej ,a w tym, bocznicy kolejowej ,drogi dojazdowej do płyty lotniska ,wyposażenia w sprzęt specjalistyczny, zakładów remontowych dla samochodów, punktów serwisowych, stacji benzynowych.
Do podstawowych zadań CUL , należą:
1. całodobowa ,wszechstronna obsługa produktu logistycznego wraz z zapewnieniem wszystkim kierowcom i pozostałym pracownikom wszelkich usług hotelowo-gastronomicznych i bytowych.
2. świadczenie wszechstronnych usług w zakresie magazynowania, z uwzględnieniem magazynów uniwersalnych i chłodni, a także udostępnieniem składów celnych. Nadto, umożliwienie w wydzielonych strefach czynności kompletacji i dekompletacji ładunków ,pakowania ,znakowania ,kontroli fitosanitarnych, a także przy szybko rotujących obrotach magazynowych ,zapewnienie zasady „ pierwsze przyszło ,pierwsze poszło ’’.
Poza tum, CUL zapewnia możliwość przeładunków towarów z jednego środka transportu na drugi, samochód-wagon, samochód-samolot itp. Następuje tutaj także podział pomiędzy różnymi nośnikami ruchu w zależności od prowadzonej polityki związanej z oszczędnością energii i ochroną środowiska. Pojedyncze ładunki mogą być kompletowane do całej ładowności, co pozwala uniknąć pustych przejazdów. W CUL znajdują się także zakłady remontowe, stacje paliw myjnie i specjalistyczne sklepy motoryzacyjne dostępne całą dobę. Należy podkreślić, że Centrum obsługi logistycznej umożliwia także małym i średnim firmom magazynowanie produktów w oczekiwaniu na wystąpienie na nie popytu oraz zmianę wymagań rynku. Jednocześnie CUL pełni rolę doradcy i konsultanta w zakresie form i metod obsługi ładunku, obsługi prawnej i celnej.3
Funkcjonalność centrum logistycznego zależy od kilku czynników, takich jak:
Typ centrum logistycznego i jego wielkość
Rodzaj obsługiwania środków transportu
Rodzaj obsługiwania ładunków
Otoczenie gospodarcze i popyt na obsługi logistyczne
W działalności centrów logistycznych można wyróżnić trzy rodzaje funkcji logistycznych :
- Funkcje logistyczne tj. transport, magazynowanie, zarządzanie zamówieniami
- Funkcje pomocnicze tj. spedycja, obsługa celna, ubezpieczenia
- Funkcje dodatkowe tj. techniczna obsługa pojazdów, usługi gastronomiczne, usługi bankowe
O ile funkcje logistyczne i pomocnicze nadają sens działalności centrum logistycznego jako specjalnego tworu organizacyjnego, a ich koncentracja jest dla klientów wartością samą w sobie, o tyle funkcje dodatkowe są jedynie uzupełnieniem funkcjonalności centrum logistycznego.
Europejskie centra logistyczne kształtowały się na przestrzeni wielu lat. Były one ukierunkowane na rozwiązanie lokalnych problemów związane z rozwojem gospodarczym lub realizacją planów kształtowania ładu przestrzennego poprzez koncentrowanie działalności gospodarczej w wydzielonych obszarach aglomeracji miejskich. W efekcie tej długotrwałej polityki władz lokalnych i administracji państwowej, zaistniały warunki do budowy centrum logistycznego. Stało się to wówczas, gdy wyznaczone obszary zostały zasiedlone przez inwestorów, nastąpił wzrost zapotrzebowania przedsiębiorstw produkcyjnych oraz dystrybucyjnych na obsługę logistyczną i dojrzały koncepcje łańcuchów dostaw i sieci logistycznych wraz z koncepcją węzłów sieci w postaci centrów logistycznych.4
Centra logistyczne mają duży wpływ na dystrybucje i produkcje na całym świecie. Są one bardzo znane i bardzo potrzebne, dlatego powstają nowe centra logistyczne, a te które już istnieją są bardziej unowocześniane żeby nie straciły na wartości swojego dorobku przez wiele lat.
W Polsce nie powstały jeszcze centra logistyczne odpowiadające wzorom europejskim. Od początku lat dziewięćdziesiątych pojawiają się natomiast różne lokalne inicjatywy, których celem jest zbudowanie centrów logistycznych, ale dotąd nie widać efektów tych działalności.
W ciągu ostatnich dziesięciu lat powstało kilkanaście mniej lub bardziej konkretnych inicjatyw budowy centrum logistycznego, z których cztery przybrały formę organizacyjną spółek prawa handlowego. Inicjatywy te obrały różne drogi.
W Polsce inicjatorami budowy centrów logistycznych są różne podmioty, o czym za każdym razem decyduje indywidualny charakter przedsięwzięcia.
Polskie centrum kompetencji w logistyce POLLOCO
- Polish Centre of Logistics Competence
POLLOCO jest jedynym z nie licznych tego typu centrów ,działających na szeroko rozumianym polu logistyki. Krajowa sieć POLLOCO jest porozumieniem współpracujących ze sobą przedsiębiorstw, instytucji i osób fizycznych ,którego celem jest dostarczenie i wymiana wiedzy wspomagającej rozwój logistyki w Polsce. Współpracuje ona z instytucjami zagranicznymi ,tworząc powiązania sieciowe, których celem jest transfer wiedzy i nawiązanie współpracy w zakresie rozwoju logistyki.5
Inicjatywy budowy centrów logistycznych muszą być realne ,oparte na oszczędnych kalkulacjach i planach modułowej ,etapowej realizacji z inwestowaniem kroczącym ,angażującym kapitały tylko w takim zakresie ,jaki jest niezbędny do budowy infrastruktury odpowiadającej rzeczywistym potrzebom .Dotychczasowe niepowodzenia ,jakie spotkały kilka podejmowanych w Polsce prób budowy centrów logistycznych ,kładą się cieniem na kolejne inicjatywy w tym zakresie. Operatorzy logistyczni sami poszukują korzystniejszej dla siebie lokalizacji i inwestują w infrastrukturę ,kierując się różnymi przesłankami. Centra logistyczne jeżeli powstaną ,mogą ułatwić realizację tych wymagań ,dostarczając przede wszystkim warunków do lepszego wykorzystania transportu , infrastruktury i potencjału operatorów. Potrzebny jest wielo letni program budowy centrów logistycznych o statusie programu rządowego ,który stworzy warunki do realizacji kluczowych inwestycji oraz zapewni środki na te działania. Program powinien być opracowany z udziałem wszystkich zainteresowanych ,aby nie marnować tego, co już jest dostępne oraz zidentyfikować wszystkie potrzeby. Patrząc na dotychczasowe działania kolejnych rządów w obszarze logistyki oraz stan zadłużenia budżetu państwa, możemy sobie jasno powiedzieć ,że taki skuteczny i zaopatrzony w środki do realizacji program rządowy w najbliższych latach nie powstanie. Jest to realne ale bardzo trudne ,a droga do celu dłuższa i bardziej wyboista.
Można powiedzieć, że centra logistyczne sprawdzają się wszędzie choć jest czasami bardzo trudne i sprawia to dużo kłopotu. Ale co byśmy zrobili gdyby ich nie było jak wyglądał by nasz a dystrybucja. Było by to bardzo trudne i na pewno bardzo kosztowne.
Przypisy
1. „Centra logistyczne – cel-realizacja –przyszłość” Ireneusz Fechner str.14
2. „Kompendium wiedzy o logistyce „ M. Ciesielski, E. Gołembska str. 207
3. „Zarządzanie logistyczne” S. Abt str. 270
4. „Centra logistyczne – cel-realizacja –przyszłość” Ireneusz Fechner str.55
5. „Centra logistyczne – cel-realizacja –przyszłość” Ireneusz Fechner str.196