Siedem cudów świata

Swoją pracę zacznę dość nietypowo pytając: dlaczego akurat siedem a nie osiem, czy pięć? Otóż w starożytnej kulturze Bliskiego Wschodu siódemka jest uważana za liczbę świętą. Stąd też siedem planet, zdaniem ówczesnych astrologów decydowało o losach ludzkości. Bardzo chętnie grupowano w układzie siódemkowym. W „Biblii” np. opisano siedem lat chudych i siedem lat tłustych, w chrześcijaństwie funkcjonuje siedem grzechów głównych, natomiast w najstarszych bajkach europejskich występowały siedmiomilowe buty czy siedem kruków, oraz znany wszystkim początek bajek: „Za siedmioma górami, za siedmioma lasami...” Dlatego też występuje akurat „siedem cudów świata”

Mianem siedmiu cudów świata określa się siedem przykładów dzieł sztuki i szczytowych osiągnięć architektury, szczególnie cenionych przez starożytnych Greków. Najstarszy zachowany spis sporządził Antypater z Sydonu na przełomie IV i III wieku p.n.e. Na przełomie wieków spis zmieniał się, jednak najczęściej były to:
 Piramida Cheopsa
 Wiszące ogrody królowej Seramidy w Babilonie
 Kolos Rodyjski
 Mauzoleum w Halikarnasie
 Świątynia Artemidy w Efezie
 Posąg Zeusa olimpijskiego
 Latarnia morska na Faros

Cud Pierwszy:

Piramida Cheopsa

Jest to najsłynniejsza budowla świata starożytnego, będąca symbolem dawnego Egiptu. W Gizie, dziś wchodzącej w skład wielkiej aglomeracji Kairu, w okresie Starego Państwa wzniesiono niezwykłą nekropolię na faraonów z IV dynastii (XXVI w. p.n.e.). Władcy rezydowali wówczas w pobliskim Memfis. Za pierwsza piramidę uznaje się tę przeznaczoną dla Dżesera w Sakkarze (XXVII w.), budowę kolejny trzech podejmował Snofru. Jego następcy wybudowali w Gizie trzy najbardziej znane tego typu konstrukcje — piramidy Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa. Postawiona została na sztucznie wyrównanym terenie (zmierzone różnice poziomu wynoszą do 2,0 cm). Piramida zorientowana jest zgodnie z kierunkami świata. Boki jej są zwrócone dokładnie na północ, południe, wschód i zachód. Wielkie bloki kamienne, ważące po 2,5 tony (największe nawet około 15,0 t) zostały ustawione z wielką precyzją. Cała budowla składa się z ponad 23 mln takich bloków. Obłożona delikatnym wapieniem z Tury. Niestety z tej obudowy już nic nie zostało. Ścięty wierzchołek piramidy spowodował, że jej wysokość zmalała do około 137,0 m. Wejście do piramidy znajduje się w północnej ścianie. Przejście niskim korytarzem prowadzi do położnej na wysokości 42,0 m nad poziomem terenu komnaty królewskiej – komory grobowej. Wewnątrz piramidy wybudowano jeszcze dwie komory grobowe. Jedna poniżej poziomu terenu, druga powyżej poziomu podstawy. Według niektórych uczonych Wielka Piramida ukrywa nieodnalezione jeszcze systemy komnat i korytarzy. Obok piramidy znaleziono barkę pogrzebową. W komorze królowej znajduje się korytarz o długości około 60 m (a nie jak twierdzono o długości 8 m), na którego końcu znajdują się małe drzwiczki, a za nimi prawdopodobnie znajduje się pustą przestrzeń. Naukowcy twierdzą że nie mogą ich otworzyć bo gdyby dostał się tam tlen to wszystko co tam się znajduje mogło by ulec zniszczeniu, jednak jest to nieprawdą ponieważ w rogu drzwiczek znajduje się niewielka dziura przez którą bez przerwy dostaje się tlen.

Długość boków Piramidy Cheopsa wynosi:
 zachodni - 230,357 m
 wschodni - 230,391 m
 północny - 230,251 m
 południowy - 230,454 m

Nikt nie wie, dlaczego osiągnięcie takiej doskonałości było aż tak ważne, lecz oczywiste jest, że przywiązywano do tego wielką wagę. Nikt też nie wie na pewno, dlaczego w ogóle piramida została zbudowana. Ogólnie przyjęta teoria głosi, że był to grobowiec faraona. Może tak było, dziwne jednak wydaje się, że nigdy nie znaleziono żadnego ciała ani w tej piramidzie, ani w pozostałych. Kiedy w IX w. n.e. oficjalnie zorganizowana ekspedycja weszła do Wielkiej Piramidy i z trudem dotarła do komnaty królewskiej, okazało się, że ogromny kamienny sarkofag jest pusty, chociaż wyglądał na nienaruszony.


Cud Drugi:

Wiszące ogrody królowej Seramidy w Babilonie

Słynne ogrody w Babilonie zbudowano rzekomo dla królowej Seramidy na tarasie pałacu i doprowadzono do nich system rur nawadniających. Jest to zespół ogrodów dworskich, występujący na sztucznych tarasach, wspartych na przesklepionych kolebkowo fundamentach w ten sposób, że drzewa były widoczne z zewnątrz ponad murami miejskimi. Wiszące ogrody stanowiły część pałacu nowobabil. króla Nabuchodonozora II.
Ponoć krawędzie tarasów porośnięte były tysiącem pnączy, które wiły się ku niższym tarasom, tworząc z siedmiu ogrodów zieloną, stromą górę. Wyglądały tak, jakby wisiały lub unosiły się w powietrzu, stąd też nazwa – „wiszące ogrody”. Ze studni pompowano wodę do wielu małych kanałów, które przepływały przez wszystkie tarasy. Były tam małe źródełka i wodospady, po małych stawach pływały kaczki, rechotały żaby, latały pszczoły, motyle i ważki. Podczas gdy Babilon był wystawiony na żar palącego słońca, ogrody Semiramidy kwitły, nie dotknięte gorącem i suszą. Kwitnące rośliny robiły niesamowite wrażenie w ubogim w roślinność i skąpanym w piekącym słońcu Babilonie.

Cud Trzeci

Kolos Rodyjski

Jest to olbrzymi spiżowy posąg Heliosa . Ma wysokość ok. 32 m i waży ok. 70 ton. Wykonany był z 13 ton brązu, ponad 7 ton żelaza oraz był obciążony kamieniami. Koszt budowy wyniósł 300 talentów, czyli około 9 ton srebra. Była to wartość olbrzymia.
Kolos Rodyjski jest dziełem Charesa z Lindos. Został wzniesiony w latach 292–280 p.n.e. u wejścia do portu na Rodos w celu upamiętnienia zwycięstwa Seleukosa I Nikatora nad Demetriuszem Poliorketesem.
Niektóre wyobrażenia posągu Heliosa na Rodos ukazują go w rozkroku nad wejściem do portu - statki miałyby wtedy przepływać pod posągiem. Uważa się, że nie jest to własciwy obraz - według niektórych taka konstrukcja nie była możliwa ze względów technicznych.
Według Filona była to swobodnie stojąca postać mężczyzny, wznosząca się na podstawie z białego marmuru. W uniesionej dłoni trzymał pochodnię, którą można było zapalać, dzięki czemu służyła w dzień jako znak nawigacyjny, a w nocy był latarnią morską. Twarz przedstawiona prawdopodobnie na awersie rodyjskiej monety z połowy III w. p.n.e.
Niestety runął w 224 p.n.e. podczas trzęsienia ziemi. Leżał w wodzie aż do VII wieku, kiedy to został przez Arabów podzielony na części i wywieziony, według legendy, na wielbłądach. Podobno było ich 900.
Jego postawę naśladuje Statua Wolności w Nowym Jorku.


Cud Czwarty

Mauzoleum w Halikarnasie

Był to monumentalny grobowiec władcy Karii Mauzolosa (właśnie od niego wywodzi się nazwa) i jego żony Artemizji. Został wzniesiony w 350r.p.n.e. Niestety władca ale nie zdążył go wybudować. Dzieło męża zrealizowała jego wierna żona, Artemizja. W budowie uczestniczyli najwybitniejsi artyści i budowniczowie greccy owych czasów. O okolicznościach powstania mauzoleum tak pisał historyk rzymski, Pliniusz Starszy:

\"Powiadają, że Artemizja miłowała swojego męża Mauzolosa ponad wszystkie miłosne wiersze i ponad trwałość ludzkiej namiętności. Gdy wypełniły się dni Mauzolosa, pośród lamentów i załamywania rąk kazała pochować go wspaniale na stosie. Gorejąc smutkiem i tęsknotą za małżonkiem, roztarła następnie jego spopielałe kości na proch, zmieszała z wonnościami, dodała wody, po czym to wszystko wypiła. I wielu innym jeszcze dawała wyraz przejawom namiętnej miłości. Z niezmiernym wysiłkiem i rozmachem wzniosła dla utrwalenia jego pamięci ów najsłynniejszy grobowiec, tak wspaniały, że zalicza się go do siedmiu cudów świata. Poświęciła go duchowi Mauzolosa i zadbała, aby zaśpiewano o nim najwspanialsze peany\"

Budowla, która została wybudowana na planie prostokąta miała obwód ok. 125 m. Otoczona była 36 kolumnami. Na wysokim cokole został umieszczony joński peripteros zwieńczony schodkową piramidą z kwadrygą na szczycie. Ozdobiony został trzema reliefowymi fryzami dłuta Skopasa, Leocharesa, Bryaksisa z Karii i Timoteosa oraz posągami w interkolumnach
Niestety budowla Nie przetrwała do naszych czasów. Mauzoleum w Halikarnasie rozebrali joannici pod koniec XV wieku. Z tych kamiennych bloków zbudowali potężne mury, broniące siedziby ich zakonu, Zamku św. Jana. Część z zabytków mauzoleum, między innymi rzeźby, znajduje się w British Museum w Londynie.
Mauzoleum stało się wzorem dla monumentalnych grobowców.

Cud Piąty

Świątynia Artemidy w Efezie

Świątynia Artemidy znana pod nazwą Artemizjonu. Stanowiła największą ozdobę Efezuw Azji Mniejszej (obecnieTurcja). Ta olbrzymia świątynia miała wymiary: 110 m na 55 m. Zbudowana została przez króla Lidii Krezusa w połowie VI w.p.n.e. Świątynia zastała zaprojektowana przez Chersifrona i Metagenesa z Knossos.
Jońska budowla została zaprojektowana jako dipetros otoczony podwójną kolumnadą złożoną z ośmiu kolumn przed elewacją frontową i tylną (tzw. oktastylos) i dwudziestu kolumn wzdłuż boków świątyni. Pozostałe kolumny, a było ich w sumie 127, umieszczono w pronaosie i wewnątrz świątyni. Kolumny o wysokości ok. 18,0 m miały średnicę w dolnej części 2,5 m. Zdobiły je w dolnej części płaskorzeźby. W środku stał potężny posąg Artemidy, w 356 roku p.n.e. spalony przez szalonego, żądnego sławy szewca Herostrata. Do jej budowy użyto doskonałej jakości marmuru. Ukończenie budowli zajęło 120 lat, a Wśród rzeźbiarzy zaangażowanych do prac przy budowie należeli między innymi: Fidiasz, Poliklet i Kresilas.
Świątynia najprawdopodobniej stanęła na miejscu wcześniejszej budowli zniszczonej podczas najazdu Kimmerów. Zdaniem Plinusza świątynia była dziewięć razy budowana i burzona.
W roku 356 p.n.e. świątynię spalił szewc Herostrates, by zyskać rozgłos. Świątynię chciał odbudować Aleksander Wielki. Mieszkańcy Efezu nie przyjęli jego warunku, jakim było umieszczenie w świątyni inskrypcji sławiących jego imię. Propozycja została odrzucona, bowiem wyznawcy Artemidy nie widzieli możliwości oddawania w jednej świątyni hołdu dwom bogom. Aleksander, mimo iż nie przyjęto od niego pieniędzy na pokrycie kosztów odbudowy, zlecił swojemu architektowi, Dejnokratesowi, sporządzenie projektu świątyni. Koszt prac został sfinansowany ze składek mieszkańców Efezu i z kwot uzyskanych ze sprzedaży niektórych, niewykorzystanych przy odbudowie elementów spalonej świątyni. Odbudowa świątyni trwała od 334 p.n.e. do 260 p.n.e.. Budowla stanęła na fundamentach poprzedniej świątyni i miała identyczne z nią wymiary. Dodano nową krepidomę złożona z 13 stopni. Przy odbudowie pracowali Skopas, który wykonał płaskorzeźby w dolnej części kolumn, Praksykles i Apelles.
Świątynia z IV wieku została zniszczona podczas najazdu Gotów w 262 r. i już nigdy jej nie odbudowano.
Niektóre elementy wystroju efeskiego Artemizjonu można obecnie obejrzeć w tym muzeum w Londynie. . Posąg kultowy Artemidy Efejskiej znany jest z kopii rzymskich, oryginalna statua wykonana była ze złota, kości słoniowej, srebra i czarnego kamienia

Cud Szósty

Posąg Zeusa olimpijskiego

Był to kolosalny, chryzelefantynowy posąg kultowy Zeusa, będący dziełem Fidiasza z ok. 430 p.n.e. Posąg wykonany został przy udziale toreuty Kolotesa i malarza Panajnosa, dla świątyni w Olimpii. Wyobrażał boga siedzącego na tronie w płaszczu i wieńcu oliwnym, ze statuetką Nike na prawej dłoni i z berłem lewej - symbol jedności cywilizacji greckiej.
Miał wysokość ok. 12 m. Zbudowany został z drewnianych desek przymocowanych do wielkiego drewnianego rusztowania, pokryty kością słoniową (tors boga) i złotem (jego szata).
Zniszczono go w 426 lub 475 r. n.e. Jest znany głównie z wyobrażeń na monetach greckich. Istnieją dwie wersje, wyjaśniające jego zniszczenie. Pierwsza z nich mówi, że posąg spłonął w pożarze świątyni w Olimpii w 426 n.e. Zgodnie z drugą wcześniej trafił do pałacu cesarskiego w Konstantynopolu, gdzie spłonął w 475 n.e.
Podczas prac wykopaliskowych stwierdzono, że jego rozmiary odpowiadały rozmiarom świątyni. Z jej pomiarów można wyliczyć wielkość posągu Zeusa - był siedmiokrotnie większy od człowieka. Posąg ten zaginął bez śladu. Rzekomo rzeźba ta została zabrana przez Bizantyjczyków, ale w Bizancjum nic potem nie słyszano o tym dziele i jego losach.

Cud siódmy

Latarnia morska na Faros

Jest to latarnia morska znajdująca się na wschodnim cyplu małej wysepki o tej samej nazwie, u wejścia do Portus Magnus w Aleksandrii, w Egipcie. Zbudowana została w 279 p.n.e. na podstawie planów architekta Sostratosa z Knidos, i na polecenie Ptolemeusza I a, ukończona podczas rządów jego syna Ptolemeusza II. Możliwe, że pomysłodawcą budowy latarni był sam Aleksander Macedoński.
Latarnia znajdowała się na przybrzeżnej wysepce Faros, która mając sztuczne połączenie ze stałym lądem poprzez Heptastadion, stanowiła część wejścia do portu w Aleksandrii w Egipcie. Latarnia zwieńczona była kopułą wspartą na ośmiu kolumnach. Na niej ustawiony był posąg Posejdona o wysokości około 7 m. W tamtych czasach była to najwyższa budowla na ziemi o podstawie mniejszej od jej wysokości. Latarnię dość dokładnie opisał arabski geograf i podróżnik z XI wieku - Abu Abdallah Mohammed Edrisi. Jej wizerunek zachował się też na monetach i malowidłach. Nazwisko architekta jest znane dzięki zachowanej pod starożytnym tynkiem inskrypcji: \"Sostratus, syn Deksyfanesa, poświęcił tę budowlę bogom ocalenia, w imieniu wszystkich tych, którzy żeglują po morzach\", którą najprawdopodobniej zostawił sam budowniczy w tajemnicy przed królem.
Wieża ma wysokość ok. 120-135 m . Ma trzy kondygnacje: najniższą - kwadrat, następna - ośmiokąt, a ostatnia - cylinder. Szeroka, okrągła rampa wiodła na szczyt, gdzie zapalano ogień widoczny z odległości ok. 50 km. Prawdopodobnie już w II wieku runęła najwyższa część latarni. W IX wieku jej dolna część została zaadaptowana na meczet o nietypowej orientacji - wzdłuż osi północ-południe. Latarnia uległa uszkodzeniu przez trzęsienia ziemi w latach 1303 i 1323, wieża została ostatecznie zniszczona przez trzęsienie w 1375 roku. Od XV w. na jej ruinach powstał fort Kaitbaj. Obecnie na fundamentach latarni znajduje się Muzeum Morskie.