Rynek turystyczny

Definicja rynku
1. Rynek turystyczny jest to zbiór aktualnych lub potencjalnych nabywców produktu turystycznego.
2. Rynek turystyczny jest to ogół stosunków wymiennych towarowo-pieniężnych między instytucjami i osobami sprzedającymi dobra oraz usługi turystom reprezentującymi podaż oraz osobami i instytucjami nabywającymi te dobra i sługi stanowiące przedmiot potrzeb turystycznych przedstawiającymi popyt turystyczny (ogólna)
3. Rynek turystyczny jest procesem w ramach którego sprzedawcy oraz nabywcy określają co mają zamiar sprzedać jak też kupić i na jakich warunkach ma być realizowana transakcja kupna sprzedaży(J.Altkorn)

Elementy rynku turyst
1. Podmioty rynku turyst po stronie popytowej i podażowej
2. Przedmioty rynku turystycznego czyli wszelkie dobra i usługi rynku turyst które podlegają wymianie. Będą tu również wchodziły dobra którym trudno ustalić wartość rynkową natomiast które stanowią bardzo ważny element produktu turyst., są to m.in. dobra w stanie wolnym
3. Wzajemne relacje które zachodzą między podmiotami rynku jak również między podmiotami a przedmiotami rynku turyst.

Podmioty rynku turystycznego są to sprzedający i kupujący na tym rynku, bez względu na to czy są oni turystami, jednostkami gosp. turystycznej czy też podmiotami których działalność jest związana z rynkiem turyst. Tylko w sposób pośredni. Do podmiotów zaliczamy również instytucje użyteczności publicznej, czyli takie które działają nie dla osiągnięcia zysku. Sprzedawcy oraz nabywcy na rynku turyst. Porozumiewają się za pomocą aktu kupna sprzedaży który to akt najczęściej poprzedzony jest procesem negocjacji.

Podstawowe czynniki wpływające na proces negocjacji na rynku turyst.
1. Ogólna sytuacja rynkowa, czyli relacje zachodzące między podażą a popytem w przypadku rynku na którym przeważa strona podażowa
2. Stopień swobody jaki firma turyst. Posiada w nawiązywaniu kontaktów poziomych innymi firmami
3. Techniczne i organizacyjne właściwości przedsiębiorstw czyli m.in. styl oraz forma działania przedsiębiorstw, tradycje, relacje panujące w zakresie wewnętrznej organizacji, ogólna zdolność dostosowania się do nowych sytuacji
4. Informacja o otoczeniu państwa i prowadzonej przez państwo polityce turystycznej
5. Umiejętności negocjacyjne personelu i kierownictwa wynikające ze specyfiki sprzedaży oraz specyfiki samego produktu turystycznego


Kryteria wyodrębniania rynku turyst. Czyli specyfika rynku turyst.
1. Rynek turyst. rozpatrujemy w aspekcie przestrzennym, przestrzeń stanowi podstawową determinantę wyodrębnienia tego ruchu. Wynika to z faktu że zarówno podmioty popytu jak i podaży wykazują bardzo wysoki stopień uzależnienia od warunków środowiska naturalnego danego obszaru. W znacznym stopniu determinują czynniki przyrodnicze jak również czynniki historyczne
2. Rynek turyst. W przeważającej mierze charakteryzuje się sezonowością co związane jest ze specyficznymi cechami obszarów recepcji turyst. wpływających na właściwości popytu turystycznego, skala sezonowości wyróżnia rynek turyst na całym rynku konsumpcyjnym
3. Branżowość-związane jest to z faktem że rynek turyst ma charakter bardzo złożony i składa się z wielu odrębnych rynków mających względem siebie relacje komplementarne

Funkcje rynku turystycznego
1. Funkcja informacyjna. Dostarcza informacji dla podmiotów działających w jego obrębie co należy sprzedać , jakiej jakości, po jakiej cenie, kto powinien być nabywcą, gdzie oraz kiedy ma być dokonana transakcja kupna sprzedaży. Podstawowym instrumentem służącym do realizacji tej funkcji będą ceny
2. Funkcja regulacyjna. Jest to takie postępowanie podmiotów gospodarki turystycznej oraz takie podejmowanie decyzji co do skierowania zasobów gospodarczych i społecznych tam gdzie końcowa efektywność ekonomiczna jak również korzyści społeczne są jak najwyższe. Funkcję te rozpatrujemy w dwóch aspektach
a. efektywność ekologiczna, która oznacza że dobra ekologiczne powinny być wytwarzane po jak najniższych kosztach
b. efektywność alokacyjna, zasoby gospod. Przedsiębiorstw turyst. powinny być kierowane na realizację takich celów gdzie produktywność wyrobów jest najwyższa


Podstawowe typy rynków turystycznych
1. Z punktu widzenia obszaru, np. lokalne, regionalny, krajowy, międzynarodowy
2. Wg kanałów ryku, czyli skali zawieranych transakcji, np. hurtowy, detaliczny
3. Wg przedmiotu obrotu na rynku turyst. np. dobra konsumpcyjne, produkcyjne
4. Wg branży, np. hotelarstwo, przewoźnicy turystyczni, biura podróży, systemy komputerowe
5. Wg motywów uprawiania turystyki, np. wyspecjalizowana, pobytowa, etniczna itd.
6. Wg cech konsumentów występujących na tym rynku


Segmentacja rynku turystycznego
Jest to proces podziału rynku turyst. wg określonych kryteriów na jednorodne grupy konsumentów czyli segmenty rynku które wyznaczają dla przedsiębiorstw funkcjonujących na tym rynku obszar działania i stanowią jednocześnie punkt odniesienia przy formułowaniu programu tego działania. Segmentacja korzystna jest dla przedsiębiorstw ponieważ docierają one do konkretnych adresatów ze swoim produktem, łatwiej mogą zauważyć zmiany zachodzące na konkretnym rynku, łatwej mogą wydatkować środki na aktywizację tego rynku, oraz łatwiej ustalić moment konieczności tej aktywizacji. Jest to również proces korzystny dla odbiorców co związane jest z lepszym dopasowaniem określonego produktu do potrzeb konkretnego odbiorcy. Źródłem segmentacji rynku turystycznego są różnice podmiotowe, przedmiotowe, przestrzenne, rodzajowe oraz czasowe rozpatrywane zarówno od strony nabywców jak również producentów dóbr i usług turystycznych.

Etapy procesu segmentacji
1. Szerokie zdefiniowanie rynku turyst.
2. Sformułowanie liczby potrzeb występujących na tym rynku
3. Tworzenie segmentów drogą kombinacji poszczególnych potrzeb
4. Wyróżnienie oraz usunięcie cech wspólnych
5. Nazwanie możliwych do wyodrębnienia segmentów
6. Dokonanie szczegółowej charakterystyki każdego segmentu
7. Oszacowanie wielkości danego segmentu


Kryteria poprawnej segmentacji
1. Identyfikowalność, segment powinien być relatywnie łatwy do wyróżnienia czyli posiadać specyficzne cech które wyróżniają go na całym rynku
2. Komunikatywność, polega na łatwości dotarcia z określoną propozycją marketingową do konkretnego konsumenta
3. Pojemność, rozległość segmentów, czyli konsumenci wchodzący w skład danego segmentu powinni być na tyle liczni aby opłacało się zastosowanie konkretnej strategii
4. Opłacalność, czyli koszty wejścia na rynek i funkcjonowania na tym rynku powinny być znacznie niższe niż uzyskiwane na tym rynku dochody
5. Dostępność, związana z brakiem barier prawnych, organizacyjnych oaz technicznych przy wejściu przedsiębiorstwa na rynek
6. Wymierność, czyli możliwość uzyskania informacji o cechach konsumentów tworzących dany segment rynku

We współczesnych rykach turyst. Organizacje turystyczne funkcjonujące na tym rynku zapewniają turystom kompletny pakiet usług turyst. który obejmuje najczęściej wszystkie elementy danej imprezy. Pakiety sprzedawane są turystom po zryczałtowanej cenie znacznie niższej niż łączna cena poszczególnych usług które turysta musiałby nabyć oddzielnie.

Podmioty wg kanałów rynku to:
1. Bezpośredni usługodawcy, inaczej dostawcy-mają oni podstawowe znaczenie w przygotowaniu oferty turyst., należą tutaj takie firmy które dostarczają dobra oraz usługi turyst. wchodzące w skład oferowanego pakietu, przykładem mogą być usługi transportowe żywieniowe, przewodnickie itd. A zatem dostawcami mogą być m.in. linie lotnicze, hotele, restauracje, przewodnicy itd.
2. Touroperatorzy czyli hurtownicy-są to przede wszystkim duże firmy które opierają swoją działalność na kontraktowaniu inaczej nabywaniu dużych ilości pojedynczych usług od bezpośrednich producentów oraz tworzeniu z nich pakietów które sprzedają po zryczałtowanej cenie Touroperatorzy to inaczej producenci pakietów
3. Agenci turystyczni czyli detaliści-jest to ogniwo pośrednie pomiędzy producentami a konsumentami, najczęściej zajmują się one sprzedażą produktów przygotowanych przez inne firmy. Agencja podróży może mieć charakter małej firmy bądź dużego przedsiębiorstwa. Podmioty te najczęściej sprzedają pakiety nabywane u touroperatorów ale mogą również sprzedawać produktu i usługi nabywane u bezpośrednich dostawców. Wiele agencji prowadzi również usługi dodatkowe, np. wymiana walut, ubezpieczenia, załatwianie paszportów wiz itp.


Zachowania oraz motywy zachowań potencjalnych turystów

Percepcja-jest to proces zapisywania w pamięci pewnych obrazów rzeczywistości który wynika z naszych dotychczasowych doświadczeń i zależy od cech jednostkowych oraz otoczenia geograficznego i kulturowego w którym człowiek żyje. Jest to zespół bodźców oraz zespół informacji dochodzących do mózgu i w nim przetwarzanych na określone wrażenia, wyobrażenia oraz skojarzenia. W decydującym stopniu na procesy percepcyjne będą wpływały czynniki somatyczne ale również procesy socjokulturowe, wśród uwarunkowań socjokulturowych wyróżniamy:
1. tradycje kulturowe z jakimi stykała się dana osoba od zarania swojego życia
2. miejsce i rola jaką pełnimy w strukturach społecznych
3. system edukacyjny, zarówno formalny jak i nieformalny
4. przyjmowany i akceptowany przez daną osobę system wartości
5. intymne dążenia poszczególnych osób

Potrzeba turystyczna

Potrzeba jest to stan braku czegoś i zarazem czynnik motywujący do zaspokojenia tego braku. Potrzeby istnieją w każdym wymiarze i na każdym etapie jego rozwoju. Są nie ograniczone co do czasu liczby oraz przestrzeni. Najczęstszym kryterium podziału potrzeb jest kryterium ich ważności wg którego dzielimy na:
1. Podstawowe, wynikające z fizjologii człowieka
2. Potrzeby wyższego rzędu, uzależnione również od fizjologii człowieka ale żwirku w zdecydowanie mniejszym zakresie (I love you i love you i love you ) tosia- chciałabym zjeść kostkęJ

Potrzeba jest to obiektywna niezbędność rzeczy, czynności oraz zjawisk których posiadanie lub udostępnienie do wykorzystania umożliwia człowiekowi osiągnięcie lub utrzymanie pożądanego stanu biologicznego, psychicznego bądź społecznego. Wszystkie potrzeby są wzajemnie uwarunkowane tzn. zaspokojenie jakiejkolwiek jednej potrzeby pociąga za sobą zaspokojenie innych potrzeb. Wszystkie potrzeby dzielimy na:
1. relatywnie trwałe
2. zmienne

Wszystkie potrzeby charakteryzują się bardzo dużym zróżnicowaniem jakościowym, potrzeby są w bardzo dużym stopniu indywidualnie uwarunkowane.

Potrzeby turystyczne charakteryzuje się:
1. wyjazdem poza miejscem stałego zamieszkania
2. tymczasowością przejazdu oraz pobytu
3. określonym celem podróży z wyłączeniem celu zarobkowego jako celu głównego
4. wykorzystanie określonych elementów składających się na zagospodarowanie turystyczne danego obszaru

Potrzeby turystyczne zdeterminowane są czynnikami które mogą być zarówno stymulantami jak tez destymulantami ich rozwoju.
1. rozwój gospod danego kraju w tym wielkość jego zasobów produkcyjnych oraz demograficznych jak również rozmiary funduszu swobodnej konsumpcji społeczeństwa
2. walory turystyczne danego kraju wraz z odpowiednim dostosowaniem bazy i infrastruktury turystycznej jak też dostępność zagranicznych podróży turystycznych
3. sposób polityki turystycznej jaką prowadzi dane państwo
4. wzorce konsumpcji panujące w danym kraju oraz sposoby życia ich mieszkańców
5. aktywność ekonomiczna funkcjonowania gospodarki turystycznej

Motywy turystyczne
Potrzeby stanowią punkt wyjścia ludzkich zachowań natomiast motywy określają zachowania konsumentów oraz są przyczyną bezpośrednią przyczyną ludzkich działań. Każda czynność człowieka powodowana jest motywami którymi kierują oraz określają rodzaje działań i cele tych działań. Najczęściej motywy określane są jako czynnik psychiczny określający postępowanie w danej sytuacji, lub inaczej jest to mechanizm lub zespół mechanizmów wewnętrznych powodujących i organizujących działania człowieka ze względu na zaspokojenie tych potrzeb. Do najczęściej występujących motywów generujących zachowania turystyczne człowieka zaliczamy:
1. motyw wypoczynkowy i zdrowotny
2. poznawczy
3. religijny
4. zmian
5. służbowy

Wszystkie motywy dzielą się na dwie duże grupy:
1. motywy o charakterze emocjonalnym-jest to zespół czynników podstawą których jest określony impuls działania nie poparty najczęściej głębszymi przemyśleniami, będzie to np. moda, ambicja, marzenia itd.
2. motywy o charakterze racjonalnym-to czynniki związana przede wszystkim ze sposobem myślenia oraz konkretnymi potrzebami turystów

-cena nie odgrywa zasadniczej roli
-podróżują sami lub z przyjaciółmi
-spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu
-klient jest ważny
-spotykają nowych ludzi
-chcą żeby było wesoło
-lokalizacja jest ważna

Stosunkowo dużym problemem w procesie segmentacji rynku turystycznego jest znalezienie odpowiednich kryteriów podziału rynku pozwalających na wydzielenie w miarę homogenicznych obszarów tego rynku. Trudności te wynikają między innymi z następujących przyczyn:
-ten sam rynek turystyczny może być wielokrotnie segmentowany wg różnych zmiennych ale żadne kryterium podziału nie gwarantuje 100% sukcesu. Kryterium sprawdzone przy segmentacji rynku dla jednego produktu może okazać się zupełnie bezużyteczne w przypadku innego produktu. Często najlepsze z punktu widzenia firmy kryteria segmentacji są praktycznie niemożliwe do ilościowego opracowania statystycznego. Ten sam konsument w różnych okresach czasu może utożsamiać się z różnymi segmentami turystycznymi, rynek turystyczny nie jest zjawiskiem statycznym lecz dynamicznym. Wynikają stąd niekiedy znaczne zmiany atrakcyjności tego samego segmentu w różnym czasie. Atrakcyjność tego samego segmentu może być oceniana w zależności od kategorii producenta.

Popyt potencjalny, jest to zapotrzebowanie na dobra i usługi turystyczne jeżeli wyraża on wszystkie odczuwalne potrzeby które mogą być przez niego zaspokojone nazywa się popytem potencjalnym. Jeżeli natomiast wszystkie te potrzeby znajdą odzwierciedlenie w realnej sile nabywczej mamy do czynienia z popytem realnym ( inaczej efektywnym )

Ogólny poziom popytu na wszystkie dobra i usługi turystyczne wyznaczony jest przede wszystkim przez poziom dochodów, natomiast popyt na poszczególne dobra i usługi określają następujące czynniki:
1. poziom dochodów realnych
2. stosunek ceny danego dobra bądź usługi do ceny pozostałych dóbr i usług czyli realna cena danego dobra bądź usługi
3. gusty oraz preferencje nabywców, a zatem realny popyt turystyczny jest to zapotrzebowanie na dobra i usługi turystyczne przy określonych cenach, dochodach realnych oraz preferencjach konsumentów

Cechy popytu turystycznego
1. Niejednorodność- popyt turystyczny składa się z bardzo wielu popytów cząstkowych na różnorodne dobra i usługi. Niejednorodność jest również jedną z podstawowych przeszkód przy próbach określenia rozmiarów tego popytu
2. jest określony przez grupę specyficznych czynników zarówno ekonomicznych jak i pozaekonomicznych, o jego wielkości i strukturze decyduje również wiele czynników o charakterze nie wymiernym
3. sezonowość-ruch turystyczny koncentruje się w czasie ponieważ każdy walor turystyczny ma swój określony okres zarówno wykorzystania jak i zwiedzania. Okres ten nazywamy okresem efektywności turystycznej. Zjawisko sezonowości występuje w turystyce krajowej jak i w międzynarodowej i związany jest z nierównomiernym rozłożeniem ruchu turystycznego w skali całego roku. Do najczęstszych przyczyn sezonowości zaliczamy warunki klimatyczne w tym: temperatury, opady, nasłonecznienie jak tez tradycje związane z organizacją pracy w skali roku i organizacją roku szkolnego. Większość ruchu turystycznego występuje w przedziale od czerwca do września, natężenie występuje w lipcu ii w sierpniu
4. mobilność-popyt turystyczny kieruje się do miejsca występowania walorów, dóbr oraz usług turystycznych, tylko tam może być on zrealizowany. Na strukturę przestrzenną popyt wpływa nie tylko rozmieszczenie walorów ale również ich przystosowanie do potrzeb turystów, dostępność komunikacyjna obszaru, zapewnienie niezbędnych warunków egzystencji oraz dochodów i cen
5. wzrost popytu turystycznego jest szybszy niż wzrost dochodów przy założeniu że pozostałe czynniki wpływające na jego wielkość nie ulegają zmianie
6. duża możliwość popytu turystycznego ma zagrożenia o charakterze społecznym, ekonomicznym a przede wszystkim politycznym, popyt turystyczny nazywany jest bardzo czułym barometrem sytuacji politycznej.


Cechy popytu potencjalnego: zmienność i związana z tą zmiennością substytucyjność, będzie to związane ze zmiennością zstępowania określonych dóbr innymi. W gospodarce turystycznej chodzi nie o prostą metodę zastępowania ale o efekty użytkowe i związane z nimi funkcje społeczne. Im więcej funkcji pełni dane dobro tym większa jest jego użyteczność, a zatem większe możliwości jego zastąpienia.

Do najczęstszych przyczyn substytucjonalności na rynku tur. zaliczamy zmiany podaży w tym przede wszystkim ograniczenie na pewnych płaszczyznach, zmiany cen oraz zmiany dochodów w gospodarstwach domowych. Każda zmiana która wyraźnie ogranicza lub zwiększa siłę nabywczą ludności znajduje odzwierciedlenie w trzech efektach substytucji:
1. efekt – substytucja między turystycznymi i nieturystycznymi potrzebami
2. efekt – substytucja między potrzebami turystycznymi o charakterze komplementarnym
3. efekt – substytucja między różnymi usługami wchodzącymi w skład komplementarnej potrzeby turystycznej.

Kompleksowość popytu turystycznego.
Popyt turystyczny znajduje odzwierciedlenie najczęściej w potrzebie zakupu pakietu turystycznego.

Synchronizacja czasu i miejsca świadczonych usług.
Usługi turystyczne mogą być konsumowane w miejscu ich świadczenia czyli muszą być wytworzone w momencie ich konsumpcji to znaczy nie mogą być wytwarzane na zapas. To wynika z nieprzenośności usług turystycznych, są one konsumowane w trakcie trwania podróży oraz w czasie pobytu na obszarach recepcji turystycznej.

Moment zgłoszenia zapotrzebowania na usługi turystyczne może być oddalony czasowo oraz przestrzennie. Jest z tym związane zwiększone ryzyko nie wykonania lub złego wykonania usługi turystycznej.

Czynniki wpływające na wielkość oraz strukturę popytu turystycznego.
Popyt turystyczny jest związany niemal z wszystkimi dziedzinami życia człowieka i to będzie determinowało ustalenie czynników wpływających na jego rozmiary i jednocześnie będzie to trudnością w ustaleniu tych czynników. Każdy z czynników wpływających na rozmiary popytu wpływa także na jego strukturę czasową, rodzajową oraz przestrzenną.
1. czas wolny – może być przeznaczony na uprawianie turystyki zarówno w skali dnia ale przede wszystkim w skali tygodnia oraz roku. Wraz ze wzrastaniem tygodnia pracy będzie wzrastało zapotrzebowanie na udział w różnorodnych formach turystyki krótkoterminowej, szczególnie na ruch turystyczny weekendowy w coraz bardziej odległe miejsca. Czyli czas wolny będzie wpływał na strukturę przestrzenną popytu turystycznego. Wpływa on również na strukturę rodzajową, ponieważ wzrasta udział na różnorodne formy rozrywki w całości wydatków turystycznych.
2. czynniki demograficzne – rozmiary popytu potencjalnego będą określone przede wszystkim przez liczbę ludności, przez wzrost liczby ludności, który nosi nazwę eksplozji demograficznej. Analizując czynniki demograficzne bardzo istotna jest struktura ludności według:
- wieku
- stanu cywilnego
- miejsca zamieszkania
- przynależności do grup społeczno-zawodowych
- struktury wykształcenia
3. czynniki cywilizacyjne – uprzemysłowienie, wprowadzanie nowej techniki, wzrost ludności zamieszkałej w miastach oraz zatrudnionych poza rolnictwem. Związane jest to z większym wysiłkiem psychicznym, skażeniem środowiska, chorobami cywilizacyjnymi, stąd rodzi się dążenie do ucieczki od codzienności i regeneracji sił.
4. Czynniki psychologiczne
- Moda – naśladownictwo, chęć pokazania się, oryginalność itp.
- Religijne – związane z miejscami szczególnego kultu religijnego często o znaczeniu międzynarodowym.
- Uczuciowe – przede wszystkim turystyka o charakterze etnicznym.
5.czynniki marketingowe.
Marketing – ogół działań przeprowadzających dobro lub usługę od producenta do konsumenta czyli użytkownika. Najważniejszym czynnikiem oddziaływującym na popyt turystyczny jest promocja turystyczna czyli oddziaływanie na potencjalnych turystów oraz pośrednie ogniwa sprzedaży polegające na przekazywaniu im informacji, która ma w odpowiednim stopniu zwiększyć ich wiedzę na temat produktu turystycznego w celu stworzenia preferencji na rynku turystycznym. Spośród wielu rodzajów promocji szczególne znaczenie będzie miała reklama oraz propaganda turystyczna. Aby zaistniał popyt potencjalny turysta musi przede wszystkim wiedzieć o istnieniu produktu, a więc zarówno informacja jak i propaganda turystyczna będą wpływać na rozmiary i strukturę popytu potencjalnego a potem realnego. Na rynku turystycznym większość przedsiębiorstw nie tylko udziela informacji na temat produktu turystycznego lecz stara się również pozyskać wiadomości na temat wyobrażeń oraz życzeń potencjalnych klientów.

Popyt turystyczny realny znajduje odzwierciedlenie w funduszu swobodnej konsumpcji, a więc jest włączony do wydatków wg upodobania.
1. poziom dochodów danej społeczności musi być na tyle duży aby w ogóle doszło do pojawienia się funduszu swobodnej konsumpcji.
2. czynniki kształtujące popyt turystyczny muszą być na tyle silne aby w ramach funduszu swobodnej konsumpcji doszło do konsumpcji turystycznej.
3. konsumpcja turystyki wystąpi dopiero wówczas gdy zostanie przekroczony określony próg dochodów.

Popyt turystyczny może pojawić się przy stosunkowo wysokim poziomie dochodów uzyskiwanych przez poszczególne gospodarstwa domowe. Im poziom oszczędności będzie wyższy tym wyższa będzie skłonność do konsumpcji turystycznej. Potwierdza tę tezę sytuacja na współczesnym rynku turystycznym, na którym głównymi państwami emisyjnymi czyli wysyłającymi turystów będą kraje o wysokim poziomie stopy życiowej mieszkańców.
Możemy uwzględnić tutaj pewne wyjątki gdy włączają się do ruchu turystycznego grupy, które wymaganego progu dochodowego nie przekroczyły. Dotyczy to turystów, którzy będą się kierowali przy wyborze migracji turystycznych względami pozaekonomicznymi oraz turystów wobec których państwo stosuje pewne udogodnienia i którzy odzwierciedlają pewien element turystyki socjalnej.

W działalności marketingowej bardzo ważnym zagadnieniem jest odpowiedź na pytania czy próg dochodowy przy którym pojawia się konsumpcja turystyczna został już osiągnięty, jakiej grupy społecznej będzie on dotyczył i w którym momencie dochód ten pozwoli na przekształcenie popytu potencjalnego w popyt efektywny czyli realny.

Elastyczność dochodowa popytu turystycznego.
Generalnie można stwierdzić, że wzrost dochodu powoduje wzrost popytu i w związku z tym współczynnik elastyczności dochodowej popytu jest dodatni i większy od 1. Oznacza to, że wzrost dochodów o jednostkę powoduje wzrost wydatków na turystykę w kwocie większej niż jednostka umowna, bardzo często przekracza poziom 2 a nawet 3.
Współczynniki elastyczności dochodowej popytu turystycznego są bardzo zróżnicowane w zależności od segmentów turystyki których będą dotyczyły. Gdy dochód spada powinien również spadać popyt turystyczny i spadek ten powinien wynosić tyle, ile wynosi elastyczność dochodowa popytu. Tak dzieje się w większości przypadków na rynku turystycznym, chociaż od reguły tej istnieje szereg wyjątków.
Przy spadku dochodów musimy wyróżnić spadek dochodów o charakterze trwałym oraz przejściowy spadek dochodów. Gdy spadek dochodów jest trwały lub długotrwający doprowadza to do spadku popytu ponieważ zmniejsza się lub zanika fundusz swobodnej konsumpcji. Gdy spadek dochodów ma charakter przejściowy nie zawsze musi dochodzić do zmniejszenia popytu turystycznego. Odnosi się to do rynków o ukształtowanej konsumpcji turystycznej, czyli takich, gdzie potrzeba turystyczna jest potrzebą podstawową. Zmienia się tylko wówczas struktura konsumpcji turystycznej.

Popyt turystyczny ma charakter popytu łącznego, czyli nabycie jednego dobra lub usługi turystycznej jest związane z nabyciem innych dóbr oraz usług komplementarnych. Ma on również charakter popytu restytucyjnego czyli odnawialnego. Restytucja ta wyraża się w dwóch płaszczyznach:
1. ponowny zakup identycznego produktu turystycznego w stosunku do konsumowanego poprzednio
2. zakup produktu lepszego, bardziej nowoczesnego lub odpowiadającego panującej modzie, co jest na ogół konsekwencją wzrostu dochodów.

Gdy cena wzrasta popyt turystyczny maleje. Stwierdzenie to należy rozpatrywać indywidualnie w stosunku do konkretnych segmentów rynku. Najbardziej wrażliwe na zmianę ceny będą grupy o niskim poziomie dochodów i wówczas współczynnik elastyczności cenowej popytu kształtuje się na wysokim poziomie. Czasem współczynnik cenowej elastyczności popytu może mieć poziom równy 0 a nawet wartość dodatnią. Sytuacja ta nazywa się tzw. paradoksem Giffena. Paradoks występuje gdy motywy podróży mają charakter zdrowotny, religijny, etniczny, jeżeli dotyczą zwiedzania unikalnych, niepowtarzalnych w skali globalnej zabytków, jeżeli dotyczą konsumpcji turystycznej luksusowej czyli elitarnej.

Cechy współczesnego popytu:
1. zwrot ku naturze
2. gościnność
3. komfort
4. bezpieczeństwo, wolność
5. pełna informacja
6. cele zdrowotne
7. profesjonalizm personelu
8. właściwe planowanie przestrzenne.

Na rynku turystycznym występuje
1. popyt o charakterze indywidualnym
2. popyt zbiorowy.
Występują one na rynku turystycznym niezależnie od istniejących w jego obrębie stosunków turystycznych.

Popyt indywidualny dokonywany jest przez poszczególne gospodarstwa domowe korzystające z funduszu swobodnej konsumpcji w granicach posiadanych dochodów, istniejących dochodów, istniejącej podaży, jak również funkcjonujących w obrębie rynku cen.
Popyt zbiorowy realizowany jest jako zbiorowy zakup na rynku turystycznym dokonywany przez odpowiednie organizacje w imieniu pojedynczych turystów.

D=qi*bi – wzór na popyt na pojedynczą turystykę, gdzie qi – czas trwania podróży turystycznej, bi – średni dzienny wydatek ponoszony przez turystę uczestniczącego w danej formie ruchu turystycznego
di = suma qi*bi – całkowity popyt uczestników danej formy ruchu turystycznego
Di = suma di - jest to globalny popyt we wszystkich formach ruchu turystycznego

Podaż- to ilość dóbr i usług którą jednostki gospodarcze skłonne są sprzedać po określonej cenie i w danym czasie na rynku. Podaż nie jest liczbą absolutną lecz relacją zachodzącą między ilością produktu którą wytwórcy są skłonni oferować w danym czasie a ceną przy założeniu że inne czynniki kształtujące rynek nie ulegają zmianie.
Celem podaży turyst. jest zaspokojenie potencjalnego oraz realnego popytu turyst.
Podaż turyst. wpływa bezpośrednio i pośrednio na kształtowanie się popytu, polega to na tym że wpływa zarówno na jego rozmiary jak i strukturę.
Po stronie podaży turyst znajdują się segmenty:
1. udostępnione dobra naturalne w tym również dobra w stanie wolnym mierzone poziomem chłonności turystycznej
2. urządzenia turystyczne mierzone pojemnością urządzeń i obiektów zarówno ilościowo jak i wartościowo
3. ilość towarów produkowanych dla turystów oraz ich wartość
4. przyrost zdolności produkcyjnych oraz usługowych jak również uruchamianie rezerw
5. stan oraz potencjał siły roboczej warunkujący zarówno otrzymanie jak i utrzymanie produktów i usług turystycznych określonej jakości

Istnieje bardzo wiele kryteriów podziału podaży turystycznej, wynika to z faktu ogromnej złożoności produktu turystycznego. Najczęściej dzielimy podaż na pierwotną i wtórną, do pierwotnej zalicza się głównie dobra przyrodnicze oraz dobra kultury, do wtórnej zaś wszystkie dobra i usługi które umożliwiają wykorzystanie zarówno przyrodniczych jak i antropogennych atrakcji oraz funkcjonowanie turyście w trakcie migracji turystycznej.

Podmioty podaży turystycznej:
1. przedsiębiorstwa turystyczne w tym przede wszystkim transportowe, świadczące usługi noclegowe i gastronomiczne, organizatorzy wczasów, wycieczek imprez turystycznych, podmioty świadczące usługi pośrednictwa i informacji turystycznej oraz przedsiębiorstwa o charakterze pozaturystycznym których usługi skierowane są zarówno do obsługi turystów jak również mieszkańców danego obszaru. Ujmując podaż turystyczną w szerokim znaczeniu do podmiotów zaliczać będziemy również producentów dóbr turystycznych.
Z punktu widzenia zarządzania gospodarką turystyczną rozpatrujemy podmioty rynku turystycznego funkcjonujące na różnych szczeblach tego rynku. Na rynku krajowym znaczenie mają te podmioty które nie produkują dóbr i usług turystycznych ale mają bardzo istotne znaczenie w sferze regulacji rynku turystycznego. Mogą to być zarówno regulacje dotyczące funkcjonowania przedsiębiorstw turystycznych jak również regulacje w zakresie ochrony środowiska oraz zagospodarowania turystycznego


Dobra turystyczne są to pojedyncze dobra lub też zespoły takich dóbr wytwarzanych przez naturę lub dzięki działalności człowieka stanowiące jednocześnie cel do którego kieruje się popyt turystyczny. Podstawowym podziałem dóbr turystycznych jest podział na dobra o charakterze naturalnym oraz dobra sztuczne. Do dóbr naturalnych zaliczamy m.in.: miejsca o specyficznym klimacie, ukształtowanie powierzchni, naturalne akweny oraz cieki wodne, źródła mineralne oraz znaczną część flory i fauny. Sztuczne dobra turyst. Powstały wyłącznie na skutek działalności człowieka, mogą być to dobra turyst. Wytworzone z myślą o turystach lub takie które w momencie utworzenia nie były przewidziane dla turystów ale na skutek upływu czasu stały się bardzo istotnymi atrakcjami turystycznymi

Inny podział dóbr:
1. dobra podstawowe - zliczamy tu zarówno dobra naturalne jak też produkty pracy ludzkiej które w przeważającej mierze tworzą walory turystyczne i są jednocześnie odzwierciedleniem podaży pierwotnej
2. komplementarne - zalicza się tu obiekty noclegowe, żywieniowe, komunikacyjne i całą turystyczną bazę towarzyszącą

Zarówno dobra turystyczne podstawowe jak i komplementarne tworzą tzw. majątek turystyczny danego kraju bądź regionu.

Podstawowym elementem konsumpcji są usługi turystyczne czyli wszelkiego rodzaju usługi których podstawowym celem jest zaspokojenie potrzeb turysty w czasie trwania podróży w miejscu występowania walorów turyst. oraz w czasie powrotu do miejsca stałego zamieszkania turysty. Podstawą świadczenia usług turystycznych są obiekty noclegowe, żywieniowe i towarzyszące. Dobra turystyczne stanowią jedynie potencjalny majątek turystyczny w związku z tym bez odpowiedniego zagospodarowania nie mają one praktycznego znaczenia na rynku turystycznym. Zarówno dobra jak i usługi turystyczne możemy sklasyfikować wg. ich rodzajów oraz miejsca konsumpcji. Pozwala to na właściwe umiejscowienie podmiotów funkcjonujących w obrębie rynku turystycznego:

I segment- dobra oraz usługi turystyczne w stosunku do których czynnikiem popytotwórczym jest wyłącznie turystyka i które w różnym stopniu kompensują konsumpcję w innym czasie oraz w innym miejscu będzie to np. sprzęt turystyczny, urządzenia turystyczne, usługi świadczone przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa. Zaspokajają one potrzeby turystów wywołane samym faktem istnienia czystej turystyki a ich realizacja w przeważającej mierze nie jest możliwa w miejscu stałego zamieszkania
II segment- wszystkie dobra oraz usługi których zakup występuje w związku z uprawianiem turystyki ale stanowi on jedynie pewną substytucję konsumpcji w innym okresie oraz w innym miejscu m.in. wyżywienie, noclegi, udostępnianie dóbr kultury. Zaspokajają one potrzeby turystów realizowane zwykle w miejscu stałego zamieszkania a ich urzeczywistnienie w trakcie podróży jest jedynie pewną substytucją zaspokajanych na ogół potrzeb.
III segment- wszystkie dobra i usługi turystyczne które zaspokajają te same potrzeby występujące zarówno u turystów jak i u ludności zamieszkujących obszary recepcji turystycznej. Zaspokajanie tych potrzeb ma charakter uzupełniający.

Cechy podaży turystycznej:
1. podstawowa część podaży turystycznej w tym przede wszystkim walory turystyczne mają charakter niewymierny
2. miejsca występowania podaży turystycznej mają na ogół niskie walory z punktu widzenia lokalizacji działalności produkcyjnej
3. rozmiary podaży danego kraju zależą od bardzo wielu czynników co wynika z faktu że dla zaspokojenia potrzeb turystycznych niezbędne jest funkcjonowanie bardzo wielu resortów
4. podstawowe dobra turystyczne nie mogą być magazynowane
5. oferowane w ramach podaży turystycznej usługi nie mogą być wytwarzane na zapas
6. walory turystyczne mają określoną lokalizację w związku z czy nie mogą być przemieszczane a zatem popyt turystyczny musi się kierować do miejsc ich występowania
7. wielkość podaży turystycznej zależy m.in. od chłonności miejsc występowania walorów turystycznych, stanowi to jednocześnie znaczące ograniczenie wzrostu podaży
8. pewne dobra turystyczne występują na rynku turystycznym chociaż nie można tego wyrazić ani udowodnić naukowo
9. podaż turystyczna w przeciwieństwie do popytu ma charakter sztywny względem miejsca występowania ponieważ bazy turystycznej oraz świadczonych przez tą bazę usług turystycznych nie da się przenosić co jest w decydującym stopniu uwarunkowane rozmieszczeniem walorów turystycznych
10. znaczna część podaży turystycznej jest wykorzystywana sezonowo ponieważ każdy walor ma swój okres tzw. aktywności turystycznej
11. niektóre elementy podaży turystycznej cechuje duża kapitałochłonność wytworzenia i odzwierciedleniem tego jest wysoki udział kosztów stałych w bazie turystycznej. Czynnik ten w związku ze sztywnością oraz sezonowością turystyki decyduje w znacznym stopniu o możliwościach ................... cenowego w razie nagłego albo wzrostu albo spadku popytu
12. inwestycje turystyczne są obciążone relatywnie wysokim stopniem ryzyka ponieważ bardzo zmienny jest popyt turystyczny. Najczęstsze źródła ryzyka
- fakt obecności turysty na ryku turystycznym
- stosunkowo wysoka elastyczność popytu turystycznego
- elastyczność cen oraz wydatków ludności co związane jest z zaspokajaniem przede wszystkim potrzeb podstawowych
- istnienie w sferze popytu szeregu czynników o charakterze pozaekonomicznym
13. specyficzne są możliwości i skutki kształtowania podaży w warunkach spadającego popytu. Podaż nigdy nie jest w stanie dostosować się w krótkim okresie czasu do wahań w popycie turystycznym
14. stosunkowo wysoka substytucyjność podaży na którą wpływa pośrednio reklama oraz konkurencyjność firm działających na rynku turystycznym
15. w skład podaży turystycznej wchodzą urządzenia związane z ogólną infrastrukturą danego państwa co powoduje że struktura i funkcjonowanie podaży są w dużym stopniu przede wszystkim w dłuższych okresach czasowych uzależnione od sytuacji gospodarczej danego kraju. Z uwagi na paraturystyczny charakter podaży udział komponentów o tym charakterze jest bardzo trudny do uchwycenia przede wszystkim w ujęciu wartościowym
16. komponenty podaży turystycznej mają charakter komplementarny co powoduje że podaż turystyczna ma charakter łączny


Cechy współczesnej podaży
1. racjonalne wykorzystywanie walorów naturalnych, troska o ochronę środowiska
2. szklenie personelu i uprzejmość oraz wyższe kwalifikacje
3. wyższy standard, ,lepsze warunki noclegowe (równowaga między oczekiwaniem i wykonaniem )
4. swoboda poruszania się (liberalizacja przepisów )
5. bardziej dostępna informacja ( internet )
6. wzrastająca ilość i znaczenie wielkości korporacji międzynarodowych
7. wzrost znaczenia usług dodatkowych
8. wzrost znaczenia działalności marketingowej