Kultura średniowiecza

Kultura średniowiecza dzieli się na 2 okresy: romański i gotycki. W okresie romańskim zachodzą wielkie zmiany w kulturze i sztuce - chrześcijański Zachód powolutku wychodzi z okresu barbaryzacji spowodowanej upadkiem Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego i atakami plemion germańskich.
Pierwszym okresem ożywienia był tzw. renesans karoliński. Były to czasy ożywienia kulturalnego spowodowanego działaniami Karola Wielkiego (742 ? 814). Zaczął on od odbudowy szkolnictwa. W tym celu zwrócił się o pomoc do najbardziej oświeconych ośrodków ówczesnej Europy, mianowicie klasztorów Irlandii. W obrębie swego imperium Charlmagne przeprowadził reformę nauczania w szkołach klasztornych, a następnie polecił biskupom organizować szkoły katedralne w stolicach diecezji. Do zreformowanych (wg programu tzw. 7 sztuk wyzwolonych ? gramatyka, dialektyka, retoryka, geometria, arytmetyka, astronomia i muzyka) szkół mogli uczęszczać nie tylko kandydaci na duchownych, ale również ludzie świeccy.
Za panowania Karola Wielkiego nastąpił rozwój historiografii - spisywano roczniki, a wybitny frankijski historyk Einhard (775 ? 840) napisał biografię cesarza ?Vita Karoli Magni?, będącą wzorem dla późniejszych prac tego typu. Równolegle z odrodzeniem piśmiennictwa historycznego rozwijała się sztuka, która nawiązywała do tradycji antycznych, lecz jednocześnie dążyła do stworzenia swego własnego programu. Najważniejszą dziedziną sztuki była architektura sakralna i świecka, głównym zabytkiem architektury karolińskiej, która już miała elementy romańskie, jest kaplica pałacowa w Akwizgranie.
Po okresie zastoju kulturalnego po wygaśnięciu dynastii karolingów (987 r.), kolejnym okresem ożywienia był wiek XI. Wyraźne są zmiany światopoglądowe - chęć wyzwolenia się ówczesnych ludzi z panującego dotąd bezapelacyjnie partykularyzmu, która znalazła wyraz w pielgrzymkach religijnych oraz przedsięwzięciach militarnych, mających na celu odbicie Ziemi Świętej z rąk Arabów, innymi słowy w krucjatach.
Na przełomie XI i XII wieku nastąpił wielki rozwój szkolnictwa - powstały szkoły, które możemy nazwać preuniwersyteckimi (najsłynniejsze w Bolonii, Paryżu, Oksfordzie i Modenie), rozpoczął się rozwój nauki prawa i filozofii. Wśród filozofów tego okresu należy wyróżnić Pierre Ablarda (1079 - 1142) oraz Bernarda z Clairvaux (1090 - 1153). Rozwijało się także piśmiennictwo - poezja religijna oraz eposy rycerskie (słynna ?Pieśń o Roladzie?).
Najważniejszą jednak dziedziną sztuki jednak nadal była architektura. Powiększenie potencjału gospodarczego krajów Europy Zachodniej odbiło się w sposób bezpośredni na ich budownictwie. Umożliwiło to podjęcie na przełomie X i XI wieku wielkich inwestycji budowlanych, których śladem są przede wszystkim zachowane do dziś świątynie. W oparciu o tradycje rzymskie, a pod wpływem sztuki wschodniej (przenikającej z obszaru Hiszpanii) powstał wówczas w południowej Francji nowy styl, nazwany później romańskim.
Budowle wzniesione w tym stylu cechują się: masywnymi sklepieniami kolebkowymi i krzyżowymi, grubymi murami, niewielkimi otworami okiennymi i drzwiowymi. Jako elementy dekoracyjne stosowano rzeźby, płaskorzeźby i malowidła ścienne oraz witraże.
XIII wiek to kolejny okres burzliwego rozwoju kultury średniowiecznej. Powstały szkoły wyższe - uniwersytety: najstarsze uczelnie tego typu tworzyły się samorzutnie, w Paryżu ze specjalizacją w dziedzinie sztuk wyzwolonych i teologii, w Bolonii w zakresie prawa, w Salerno w zakresie medycyny. Uniwersytety otrzymywały przywileje papieskie i monarsze. Miały prawo wyboru swych władz, własne sądownictwo, prawo nadawania stopni naukowych. Do najważniejszych uniwersytetów należały: Cambridge (1209), Padwa (1222), Neapol (1224) i paryska Sorbona (1257).
XIII wiek to okres największego rozkwitu średniowiecznej filozofii - scholastyki. Decydujące znaczenie miało zapoznanie się uczonych Europy łacińskiej z pismami Arystotelesa i Boecjusza za pośrednictwem filozofów arabskich (Al-Kindiego, Awicenny, Awerroesa i Al-Farabiego). Wykształciły się kierunki i systemy filozoficzne - najbardziej tradycyjny nurt nawiązywał do koncepcji św. Augustyna (ten z kolei stworzył swój system w oparciu o filozofię Platona); inny wzorował się na arabskim Awerroesie; wreszcie najbardziej wpływowy stał się z czasem tomizm - kierunek stworzony przez dominikanów Tomasza z Akwinu (1225 - 1274) i Alberta Wielkiego (1205 - 1280). Tomizm był chrześcijańską formą interpretacji dorobku Arystotelesa, wzbogaconego o liczne nowe elementy.
Niewątpliwy postęp, który zaznaczył się w innych dziedzinach życia nie ominął budownictwa. W końcu XII wieku zastosowano w nim pewne innowacje konstrukcyjne, które przed architektami otworzyły szerokie możliwości twórcze, a uprawianej przez nich sztuce nadały cechy nowego stylu, nazwanego z czasem gotyckim.
Z innowacji tych wysuwają się na czoło dwie - pierwsza polegała na stworzeniu nowego, tzw. gotyckiego (żebrowego) sklepienia, druga - na zastosowaniu łuku ostrego (zastąpił on romański łuk w kształcie półokręgu). Zastosowanie obu wynalazków pozwoliło architektom na znaczne podwyższenie budowli i częściowe zastąpienie ścian przez powiększone do wielkich rozmiarów okna. Nadawało to budowlom gotyckim wrażenie niespotykanej dotąd lekkości.
W sztukach plastycznych również odnotowano postęp. Dotyczy to głównie rzeźby, która z elementu czysto dekoracyjnego stała się samodzielnym dziełem sztuki. Przestała być nieudolnym kopiowaniem w kamieniu malarstwa i zaczęła w realistyczny sposób odtwarzać modele wzięte z życia. W malarstwie uderza coraz śmielsze operowanie żywymi barwami, lecz jeszcze większe wrażenie robią wspaniałe gotyckie witraże.
W XIV wieku pojawiają się już nowe elementy w kulturze średniowiecznej, elementy, które zaczną dominować w kulturze odrodzenia. I tak w filozofii typowo średniowieczna doktryna, jaką był tomizm została wyparta przez scholastyczny sceptycyzm, którego najwybitniejszym przedstawicielem był Wilhelm Ockham (1285 - 1349). Doktryna ta swym krytycznym podejściem do rozumowego udowadniania prawd wiary ułatwi myślicielom renesansu zniszczenie średniowiecznej scholastyki.
Renesansowe elementy można dostrzec także w literaturze - tworzyli tacy poeci jak Dante (1265 - 1321), autor "Boskiej Komedii" czy Francesco Petrarca (1304 - 1374), autor typowo renesansowych już sonetów. Sekundował im już piszący po włosku Giovanni Boccaccio (1313 ? 1375), autor "Dekamerona".
Rosło zainteresowanie sztuką i kulturą antyczną. Rozwój dotknął także sztuki plastyczne - w malarstwie zerwano z formalizmem oraz rutyną poprzednich stuleci i zbliżył artystę do natury. Wielkim rzeźbiarzem i malarzem epoki był Giotto di Bondone (1266 - 1337). W architekturze panujący dotąd styl gotycki zaczął ulegać wpływom antyku dopiero w ciągu XV w., otwierając drogę stylowi renesansowemu. Oprócz ośrodka włoskiego sztuka rozwijała się również w regionie burgundzko - flamandzkim.

Dodaj swoją odpowiedź
Historia

Kultura średniowiecza w Polsce

Kultura średniowiecza zarówno w Polsce jak tez w całej Europie była podporządkowana religii. Według całej idei średniowiecza świat jako dzieło Boga był piękny sam w sobie. Cała kultura poczynając od literatury poprzez teatr, malarstwo ...

Język polski

Kultura Średniowiecza-Rola książki,szkoły i uniwersytety,Uniwersalizm

Kultura Średniowiecza
Rola książki w Średniowieczu
Wspólnym językiem Średniowiecza była łacina, dopiero po jakimś czasie zaczęła wykształcać się twórczość piśmienna w językach narodowych. Dlatego mówimy o dwujęzycznośc...

Historia

Kultura średniowiecza.

Motto:
<BR> „Nie muszę mówić, że wszystkie problemy współczesnej Europy ukształtowały się, tak jak pojmujemy je dzisiaj w Wiekach Średnich... Średniowiecze jest naszym wiekiem dziecięcym, do którego trzeba ciągle powracać,...

Język polski

Czy kultura średniowiecza potrafi zainteresować współczesnego człowieka?

Z pewnością kultura średniowiecza różni się od naszej współczesnej epoki. Pomimo tego, że już dawno minęła, kryje przed nami wiele tajemnic, które człowiek próbuje odkryć. Sięgamy do niej, aby znaleźć odpowiedzi na wiele trapiący...

Historia

Kultura Średniowiecza.

Jedność w różnorodności — to zdawałoby się główna cecha kultury średniowiecznej Europy. Jedność ta była co prawda rozdarta między cywilizacją Zachodu a światem prawosławia. Nie na tyle jednak rozdarta, aby spór kościołów zaszk...

Język polski

1.wyjaśnij dlaczego mówimy, że kultura średniowiecza miała charakter uniwersalny 2.co wyróżniało filozofię średniowiecza? 3.odpowiedz, dlaczego średniowiecze nazywane jest czasem katedr Potrzebuje na jutro daje NAJ.

1.wyjaśnij dlaczego mówimy, że kultura średniowiecza miała charakter uniwersalny 2.co wyróżniało filozofię średniowiecza? 3.odpowiedz, dlaczego średniowiecze nazywane jest czasem katedr Potrzebuje na jutro daje NAJ....