Kazimierz Odnowiciel.
Kazimierz urodził się w 1016 roku , jako syn Mieszka II i Rychezy . W 1026 roku został oddany przez rodziców na naukę do szkoły klasztornej . Informacja ta stała się podstawą do przypuszczeń , że został zakonnikiem .
Zapewne po ucieczce Mieszka II z Polski w 1031 roku także Kazimierz wraz z matką musiał wyjechać . Ale w 1034 roku , w chwili śmierci ojca , był w kraju . Gall podaje , że młody książę , który liczył sobie już 18 lat , przejął władzę po ojcu . Prędko jednak został zmuszony do ponownego wyjazdu .
Trudno powiedzieć , jakie plany mieli ci ,którzy usuwali z Polski jedynego przedstawiciela dynastii . Może każdy z buntowników , owych ,,poronionych książąt” , jak nazwał ich Kadłubek , pragnął zastąpić prawowitego władcę i panować w części kraju lub nawet w całej Polsce ? Intencji takich można się domyślać , śledząc postępowanie samozwańcze księcia Mazowsza , dawnego cześnika Mieszka II , Masława .
Po wygnaniu Kazimierza doszło w Polsce do walk wewnętrznych , do usamodzielnienia się Mazowsza i Pomorza , w końcu – do buntów przeciw możnym i Kościołowi . Następną klęską , jaka spadła na Polskę , był najazd księcia czeskiego Brzetysława . Czesi złupili ziemię Polan , wywożąc skarby i relikwie św. Wojciecha , uprowadzili licznych brańców . Brzetysław przyłączył do Czech ,
Śląsk .
Kazimierz uciekł na Węgry . Tam jednak został zatrzymany i odzyskał wolność dopiero w 1038 roku . Z Węgier wyruszył do Niemiec , gdzie czekała na niego matka .
Tam też zastał dla siebie pomyślną sytuację . Mógł liczyć na pomoc krewnych matki , a ponadto nowy władca niemiecki , Henryk III , gotów był go poprzeć. Cesarza zaniepokoił wzrost potęgi Czech.
Zdawał sobie sprawę , że lepiej mieć na wschodzie dwóch słabych , skłóconych ze sobą sąsiadów niż jedno silne państwo . Dał więc Kazimierzowi 500 rycerzy i pozwolił ruszyć do Polski , a sam zaatakował Czechy.
Powrót Kazimierza musiał być jakoś wytłumaczony przez trzynastowiecznych kronikarzy ,którzy kazali mu przecież wcześniej złożyć śluby zakonne .Dlatego też powstała legenda mówiąca o tym , że Polacy , widząc upadek ojczyzny , wyruszyli do papieża i prosili o zwolnienie Kazimierza ze ślubów . Papież przystał na te prośby , ale w zamian zobowiązał petentów do płacenia świętopietrza , wydłużenia czasu trwania wielkiego postu i do strzyżenia krótko włosów .
Tyle legenda . Wiarygodne źródła podają , że Kazimierz został w Polsce przywitany z radością .Oparł się początkowo na jednym wiernym mu grodzie , a potem prędko rozszerzył władzę na większość kraju . Niezależne od niego pozostało tylko Mazowsze , Pomorze i zajęty przez Czechów , Śląsk .
W odzyskaniu władzy pomógł księciu sojusz zawarty w 1040 lub 1041 roku z władcą Rusi , Jarosławem Mądrym .Sojusz ten został wzmocniony małżeństwem Kazimierza z siostrą Jarosława , Dobroniegną .Nieco później doszło też do ślubu siostry Kazimierza , Gertrudy , z Izasławem , synem Jarosława . Dzięki ruskiej pomocy udało się podporządkować Mazowsze . W 1047 roku w wielkiej bitwie Masław został pokonany i zabity . Natychmiast potem Kazimierz rozgromił posiłkujące Mazowszan oddziały pomorskie i rozszerzył swą władzę na Pomorze Wschodnie . W 1050 roku ,już samodzielnie , odzyskał Śląsk .
O ile na poprzednie działania cesarz patrzył przychylnie , to zajęcie Śląska wzbudziło jego niezadowolenie . Kazimierz odwrócił gniew cesarski , posiłkując wyprawę Henryka III na Węgry .Cesarz zgodził się na pozostawienie Śląska przy Polsce , zadecydował jednak , że Polska będzie płacić Czechom coroczny trybut z tej ziemi . Wyrok ten stał się zarzewiem konfliktów polsko-czeskich .
Bardzo pilną sprawą było odbudowanie zniszczonej organizacji kościelnej . Udało się Kazimierzowi przywrócić niektóre biskupstwa , ale nie zdążył reaktywować metropolii gnieźnieńskiej.
Wydaje się , że aby nie dopuścić do jej likwidacji , tymczasowo powierzył godność arcybiskupią biskupowi krakowskiemu , Aronowi .
Kazimierz zmarł w 1058 roku . W następnych pokoleniach nadano mu przydomek ,,Odnowiciel” . Pozostawił po sobie czterech synów : Bolesława , Władysława , Hermana , Mieszka i Ottona , oraz córkę Świętosławę.