Wpływ architektury greckiej na współczesną kulturę europejską

Architektura to sztuka projektowania i wznoszenia budowli. Podstawowe formy architektury klasycznej ukształtowały się w starożytnej Grecji, na przełomie VI i V w. p.n.e. Najbardziej charakterystyczną cechą jest słupowo- stylobatowa konstrukcja świątyń i budynków publicznych. Jeśli chodziło o tzw. architekturę świątynną, Grecy byli mistrzami. Potrafili tworzyć ogromne, przepiękne, budowle imponujące swoją prostotą i dostojeństwem. To właśnie w Grecji powstały trzy pierwsze porządki architektoniczne: dorycki, joński i koryncki; do których w późniejszych wiekach dodano nowe. Porządki rozróżniano, dzięki różnym kapitelom kolumn. Najprostszy był styl dorycki, charakteryzowała go surowość, monumentalność i ciężkie proporcje; kolumny o trzonie ostro żłobkowanym, zwężającym się ku górze, z lekkim wybrzuszeniem, wieńczy głowica, złożona z echinusa i abakusa; belkowanie składające się z gładkiego architrawu i fryzu oraz gzymsu. Kolejny porządek, joński, który rozwinął się z porządku eolskiego, był lekki, panowała w nim smukłość proporcji i dekoracyjność; kolumny o profilowanej bazie, trzonie żłobkowanym wieńczy głowica zdobiona wolutami; belkowanie składa się z trójdzielnego architrawu, ciągłego fryzu, często z reliefem, i silnie wysuniętego gzymsu. Ostatnim porządkiem, który wymyślili Grecy, ale często spotykany jest w zabytkach pochodzenia rzymskiego, jest porządek koryncki. Była to odmiana porządku jońskiego; głowica miała kształt kosza ozdobionego liśćmi akantu, na których wspierają się cztery woluty dźwigające abakus.
Po upadku cywilizacji greckiej, zapomniano o wspaniałych, wyniosłych budowlach. We wczesnym średniowieczu powstały nowe style. Dopiero w okresie zwanym renesansu doceniono architekturę Greków. Przedstawiciele renesansu zachwyceni urokiem wzorów antycznych nadali nowy ład sztuce. W prostych budowlach stosowano ciekawe antyczne wzory. Powstawało dużo kościołów, budowanych na kształt greckich świątyń. Przykładem może być tu kościół San Lorenzo, we Florencji, dla którego nowe wnętrza zaprojektował wybitny, włoski architekt, Filippo Brunelleschi. Świątynia wzbudza zachwyt zastosowanymi w niej formami antycznymi jak kolumny w tylu korynckim i kasetowe stropy zaprojektowane zgodnie z antycznymi wzorcami. Wchodząc do takiego kościoła, można się poczuć jak w starochrześcijańskiej bazylice lub antycznej świątyni. Kolejnym przykładem zastosowania wzorców antycznych w architekturze renesansu, może być kościół św. Franciszka w Rimini, zaprojektowany przez Leone Battista Alberti. Już na pierwszy rzut oka widać, że kościół jest oryginalny, niektórzy widząc go zewnątrz myślą, iż jest budowlą grecką lub rzymską, niekoniecznie sakralną. Również w Polsce powstawało sporo budowli zawierających w sobie niezwykłe fragmenty architektury antycznej. Są to przeważnie: muzea, pałace, uczelnie, niektóre kościoły. Zatem w okresie renesansu sięgano do wzorów starożytnych, ponieważ poszukiwano idealnych proporcji i przejrzystych podziałów. Ukształtowały się nowe układy przestrzenne budowli (stosowano kopuły) oraz nowożytny typ budynków świeckich (np. pałac miejski). Stosowano antyczne porządki architektoniczne i motywy dekoracyjne. Rozwijało się budownictwo sakralne i świeckie. Nastąpił rozkwit urbanistyki, a nowe miasta miały idealny plan geometryczny, w którym występowało bardzo dużo motywów, zapożyczonych z architektury greckiej.
Kolejnym okresem, w którym zainteresowano się elementami antycznymi był klasycyzm. W architekturze nastąpił rozkwit budowli w stylu grecko- rzymsko- renesansowych. Tworzono centralne plany budowli, portyki, frontony, łuki triumfalne, stosowano porządki architektoniczne i detale. Powstawały nowe typy budowli (szkoły, teatry, kamienice, domy bankowe i handlowe) i rozwiązania urbanizacyjne (zespoły arch. o wielkich placach i szerokich arteriach). Przykładem budynku klasycznego mogą być Łazienki Królewskie, zaprojektowane przez Włocha, Dominika Merliniego. To typowy budynek klasyczny, utrzymany w klimacie kultury dworskiej. Widać w nim spójność z elementami antyku.
Również dziś architekci w poszukiwaniu pomysłów na kolejne ciekawe projekty sięgają do podstaw architektury, czyli do starożytnej Grecji. Sięgają po niepowtarzalne wzory i tworzą niezwykłe, ciekawe budowle. Świetnym przykładem, będzie w tym wypadku Świątynia Bożej Opatrzności, powstająca w Wilanowie. Budynek powstaje na placu o kształcie greckiego krzyża. Bryła świątyni to rotunda zwieńczona owalną kopułą. Została ona zaprojektowana jako jednoprzestrzenne wnętrze. Nawa główna ma być oddzielona filarami od nawy bocznej. W świątyni ma się znaleźć kilka kaplic, do których będą mogli wchodzić wierni. . Nad wejściem głównym została zaprojektowana rozeta symbolizująca Opatrzność Bożą. Posadzka prezbiterium będzie nieco podniesiona, za ołtarzem zawiśnie ogromny krzyż na tle ażurowej konstrukcji. Zatem w świątyni znajduje się kilka form antycznych, jak chociażby filary przypominające swoim wzorem jeden z trzech głównych porządków greckich.
Choć obecne budowle przytłaczają nas swoją nowoczesnością i awangardą, można się spotkać z obecnymi w nielicznych budynkach elementami antyku.