Ostatnie lata Rzeczpospolitej
1763r. – śmierć Augusta III
1764r. – koronacja Poniatowskiego (1732-1798)
1765r. – załażenie Szkoły Rycerskiej (wychowankami byli m.in. T. Kościuszko i J. Poniatowski)
1768r. – uchwalenie równouprawnień innowiercom i praw kardynalskich (liberum veto, wolne elekcje, wyłączność szlachty do piastowania urzędów)
1772r. – I rozbiór
1773r. – zatwierdzenie przez sejm I rozbioru, powołanie Rady Nieustającej (po 18 posłów i senatorów), ustanowienie Komisji Edukacji Narodowej – pierwszego w Europie ministerstwa oświaty (które zaczęło organizować szkoły parafialne – podstawowe, średnie i wyższe. Nauczano nowocześnie. Język polski zastąpił łacinę
Ożywienie w Polsce – powstawanie manufaktur, wprowadzenie czynszu, budowa kanałów, dróg, mostów, założenie Szkoły Rycerskiej, powołanie Komisji Edukacji Narodowej
1775r. – powołanie Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, cel: stworzenie programów nauczania, opracowanie nowych podręczników, unowocześnienie metod nauczania
Ważniejsi malarze – Bernardo Bellotto Canaletto i Marcello Bacciarelli
Stronnictwa – patriotyczne: (Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj) zwolennicy zreformowania RP, usprawnienia władzy sejmu i rządu, przyznania praw mieszczanom, zerwania kontaktów z Rosją, pomocy u króla Prus, dworskie: (król na czele) zwolennicy „oświeconego monarchizmu” i reform w RP, hetmańskie: (Szczęsny Potocki, Seweryn Rzewuski, Ksawery Branicki) przeciwnicy zmian w RP
Sejm Wielki (Walny) 1788-1792 – (dwie kadencje, marszałkowie: Stanisław Małachowski i Kazimierz Nestor Sapieha), postanowienia: utworzenie 100-tys. Armii z dochodów duchowieństwa i szlachty, zezwolenie mieszczanom na kupowanie dóbr królewskich, piastowanie urzędów (na najbardziej zasłużonych czekała zaś nobilitacja – przyjęcie do grona szlachty) itp. (poprzez tzw. czarną procesję), pełnię praw politycznych nadal miała szlachta chłopi wysyłali tylko tzw. plenipotentów z głosem jedynie w sprawach miejskich
3 maja 1791r. – uchwalenie konstytucji (pierwszej w Europie, drugiej na świecie), postanowienia: zniesiono podział na Koronę i Litwę, nie wprowadzono jednak wolności i równości praw obywateli, trójpodział władzy: prawodawcza – sejm, wykonawcza – Straż Praw z królem na czele, sądownicza – sądy, zniesienie liberum veto i wolnej elekcji, po śmierci Poniatowskiego na tronie zasiada dynastia Wettinów
Konfederacja targowicka (1792) – stronnictwo hetmańskie prosi caryce o pomoc i ogłaszają w miasteczku Targowice akt konfederacji, do Polski wkracza 100-tys. Armia Rosji przeciw 50-tys. Armii Polski i 20-tys. Armii Litwy, zwycięska bitwa pod Zieleńcami pod dowództwem Józefa Poaniatowskiego oraz pod Dubienką – Tadeusz Kościuszko, pomimo zwycięstw król przystąpił do konfederacji targowickiej
1793r. – II rozbiór, ostatni sejm RP w Grodnie: odrzucenie większości reform konstytucji i uznanie II rozbioru
24 marca 1794r. – wybuch powstania i wybranie T. Kościuszki na generała wojsk polskich i naczelnika z władzą dyktatorską, odtąd on kierował wojskiem i rządem
4 kwietnia 1794r. – bitwa pod Racławicami, dzielne oddziały kosynierów pokonały wojska carskie
7 maja 1794r. – ogłoszenie Uniwersału połanieckiego, cel: zachęcenie chłopów i szlachty do powstania narodowego, wprowadził liczne prawa dla chłopów np.: zagwarantował wolność osobistą chłopom i zmniejszył pańszczyznę
Najazd na Warszawę – Kościuszko po pobycie w USA, wzbogacony o wiedzę umocnił stolicę i odparł atak wroga, po odwrocie wrogich wojsk wysłał żołnierzu na Wielkopolske pod dowództwem Jana Henryka Dąbrowskiego, gdzie wybuchło powstanie
10 października 1794r. – klęska pod Maciejowicami – Kościuszko pokonany przez dwukrotnie większą armię dostał się do niewoli kozaków
4 listopada 1794r. – rzeź Pragi
9 listopada 1794r. – kapitulacja Warszawy
25 listopada 1795r. – abdykacja króla w Grodnie
24 października 1795r. – III rozbiór
Był to kres państwa polskiego, które na 123 lata zniknęło z mapy Europy. RP przestała istnieć, ale pozostał naród, język i tradycja. Zaborcy zlikwidowali państwowość polską, lecz nie potrafili unicestwić polskości.