Aminy i aminokwasy
AMINY
Aminy, będące pochodnymi amoniaku, należą do związków organicznych wykazujących znaczną zasadowość. Zależnie od liczby podstawowych atomów wodoru rozróżniamy aminy pierwszorzędowe (I), drugorzędowe (II) i trzeciorzędowe(III).
H
R—-N pierwszorzędowa amina
H
H
R—-N drugorzędowa amina
R1
R2
R—-N trzeciorzędowa amina
R1
Ze względu na rodzaj podstawników obecnych przy atomie azotu aminy dzielą się na:
Aminy alifatyczne,
Aminy aromatyczne,
Aminy alifatyczno - aromatyczne.
Nazwy amin alifatycznych tworzy się przez dodanie przyrostka „-amina” do nazwy grupy alkilowej związanej z atomem azotu.
H3C—NH2 H3C—CH2—NH2
metyloamina etyloamina
Aminy aromatyczne określa się jako pochodne najprostszej aminy „-aniliny”. Dla aminotoluenu zachowuje się nazwę zwyczajową „toluidyna”.
Aminy należą do związków polarnych. Pomiędzy cząsteczkami amin tworzy się wiązanie wodorowe, oprócz amin III rzędowych, co powoduje podwyższenie temperatury wrzenia amin w porównaniu do temperatury wrzenia związków niepolarnych o takiej samej masie cząsteczkowej. Aminy rozpuszczają się w mniej polarnych rozpuszczalnikach takich jak eter, alkohol. Są substancjami o charakterystycznym zapachu – metyloamina i etyloamina ma zapach podobny do amoniaku, natomiast wyższe alkiloaminy mają wyraźny zapach ryb. Aminy aromatyczne są bardzo trujące, łatwo ulegają utlenieniu na powietrzu. Aminy alifatyczne są bardziej zasadowe niż aminy aromatyczne. Łatwo reagują z roztworami mocnych kwasów nieorganicznych lub kwasów karboksylowych. Produktami reakcji są sole, które pod wpływem wodnych roztworów wodorotlenków przechodzą w aminy:
CH3NH2 + HCl [CH3NH3] Cl
metyloamina OH chlorek metyloaminowy
AMINOKWASY
Do aminokwasów należą związki zawierające grupę karboksylową i aminową. Nazwy aminokwasów tworzy się od nazw podstawowych kwasów karboksylowych, przy czym grupa aminowa traktowana jest jako podstawnik i jej położenie zaznacza się przez podanie numeru atomu węgla, przy którym ona występuje lub poprzez oznaczenie atomu węgla, do którego jest ona dołączona, literą grecką:
H H
H — C — COOH H3C C COOH
NH2 NH2
kwas aminoetanowy kwas 2-aminopropanowy
(kwas aminooctowy) (kwas -aminopropanowy)
Oprócz nazw systematycznych stosowane są nazwy zwyczajowe.
Aminokwasy, które zawierają grupę aminową przy atomie węgla, wchodzą w skład łańcuchów poliamidowych, z których zbudowane jest białko. Aminokwasy to ciała stałe o budowie krystalicznej, które w wysokich temperaturach topią się z rozkładem, rozpuszczają się tylko w rozpuszczalnikach polarnych.