Twórczość Adama Mickiewicza - ściąga

Oda: gat, wywodzący się ze staroż, utór o char, pochwalnym lub dziękczynnym, utrzymany w podniosłym stylu, może dotyczyc sławnych postaci lub ważnego wydarzenia. Budowa: swobodna konstrukcjia, zbudowana z 11 strof , jest napisana wierszem nieregularnym.

„Oda do miłosci”- świat jest skonstrułowany z dwoch przeciwstawnych częsci, świat młody i świat stary. I- przedstawiony jako ten, który ma nadejsc- maja go stworzyc młodzi, silni, zjednoczeni ideałami przyjazni, kierujacy się uczuciem. II- to świat pogrązony w ciemnosci- ten który istnieje, panuje tu niewiedza, nieswiadomosc, bo rozum okazał się niedoskonałym narzędziem poznania świata. Oda podkresla wielką siłe jaka tkwi we wspolnym działaniu zjednoczonych mysla i duchem młodych ludzi ( razem młodzi przyjaciele).

Ballada: gat, synkretyczny, temat opiera się na wydarzeniach hist, lub legendarnych, działania postaci służa prezentacji prawd zyciowych lub zasad moralnych. W swiecie realizm wspoistnieje z fantastyka.

Ballady i romanse – Romantycznosc
Czas i miejsce: bialy dzien, (dla K noc, switanie), miasteczko, cmentarz (Kowno)
Termin „romantycznosc” odnosi się tu do postawy głównej bohaterki, Karusi która ma widzenie- spotyka ducha swojego zmarlego ukochanego, Jasia.(nie slucha, jest w swoim swiecie, nie odroznia dnia od nocy) Zdromadzony wokół dziewczyny lud nie widzi ducha, ale wierzy w jego istnienie, czuja lek, obawe, maja dystans do niej, nawoluja do modlitwy. Z ta postawa solidaryzuje się poeta. Tym samym opowiada się za ludowym swiatopogladem, wiara w zjawiska pozazmyslowe, przekonaniem ze swiat duchowy i materialny nawzajem się przenikaja. Poeta identyfikuje się wiec z tym wsz, co możemy nazwac romantycznoscia.
Dramat Karusi polega na tym ze nie może się odnalezc po smierci ukochanego, dramatem dla niej jest jego smierc jak i brak akceptacji p srodowisko gdzie przyszlo jej zyc. Czuje wiecej i widzi niż inni przecietni ludzie.
W utworze jest zawarta wskazowka romantyka dla zwolennika ideologii oswiecenia (Miej serce i patrzaj w serce)- poznajac swiat trzeba się kierowac intuicja,uczuciem, sercem; nie sposób ogarnac tajemnic swiata wylacznie rozumem.

Świtez
Narrator opow o wyprawie przygot by wyjasnic tajemnicze zjaewiska zw z jeziorem. Smialkom towarzyszy ksiadz. Ukazuje się im kobieta która wylania się z jeziora i opow im historie. Temat: autor poruszyl temat obrony honoru i walki z najezdzcami. Wolnosci mieszkancow zagrozili carscy zolnierze, co mialo swa wymowe w czasach zaborow.
Ballada zestawia 2 swiaty: realny (czas: wieczor, m:Świtez, postacie, ekspedycja, rybacy, ksiadz, narrator) fant (zatopione miasto, dz wylowiona [corka Tuhana] kwiaty majace moc wydzielania sprawiedliewosci. Pojawia się wiara w cuda (zamiana ludzi w ziola).
Powiesc poetycka- cechuje się obecnoscia fabuly, bud fragmentaryczna, brakiem chronol porzadku wydarzen i synkretyzmem, gł postacia jest boh roman.

Konrad Wallenrod
Przedmowa zaw zarys hist Litwy- wprow w dzieje sredn Europy: 1.info o roli poety i poezji, ma przypom ozywiac minione czasy, rola:pokrzepienie serc, 2. wyst maska hist (na skryc prawdziwe intencje autora cz ukazanie metod walki z zaborca.
Wydarzenia rozgrywaja się w XIV na Litwie. K W- Litwin, który dla ratowania ojczyzny poswiecil swój rycerski honor i osobiste szczescie. Wychowany p Krzyzaków, pozornie wyrzekl się swego litew pochodzenia i zostal wielkim mistrzem k. Wszystko po to by doprowadzic zakon do zguby. ETOS: honorowy odwazny uczciwy, uznajacy etykiete dworska, rel (walczy w obronie wiary chrz), wierny krolowi damie swego serca, dotrzymujacy slowa. KW- zgodne: skromny waleczny, gardzi swiatem (dobrami mater), posiada dame (Aldone), niezgodne: zabojstwo prawdziwego KW, utrata tozsamosci (podszywa się za mistrza), zlekcewazenie zakonu k. PATRIOTA- walczy z podstepem z zakonem k, wykorzystuje umiejetnosci dla dobra Litwy. TRANSGRESJA- wykraczanie poza swoje mozliwosci, rodzaj szalenstwa. TRAGIZM- K w pojedynke swoimi umiejestnosciami i przebiegloscia musi stoczyc walke z zakonem bedac jego mistrzem. Dochodzi do zachwiania tozsamosci, zaczyna zastan się nad racja swych decyzji i tragicznych wyborow m: etosem a walka podstepem, m miloscia do kobiety a ojczyzny. Machiavellizm- postawa wywodzi się od Machiavelliego (trzeba być lisem i lwem)- uwazal ze dazenie do odzyskania wolnosci ojczyzny usprawiedliwia kazde dzialanie, nawet zle i niegodziwe. WALLENRODYZM- postawa char się (w imie racji patriotycznych) nieetycznych i postepowych metod dzialania w walce z wrogiem.
Sonet- utwow lir, 14-wersowy, zbud z 4 zwrotek. Dwa pierwsze- char opisowy, ostatnie- wyraż refleksje natury filoz-milosnej.
Sonety krymskie- powstaly w czasie podrozy M na Krym jesienia 1825. to 18 wierszy ukaz orientalna przyrode i kulture Krymu i M.Cz.

Bakczysaraj w nocy
Podm: wedrowiec-pilgrzym, który docenia urode Krymu, lecz zapamietane pejzaze rodz stron (Litwy) sa dla niego piekniejsze i blizsze sercu. 1cz- ukazanie piekna tatarskiego Krymu, gdzie niebo jest zawsze pogodne,a przyroda wabi się roznorodnoscia (gory doliny rzeki bogactwo egz owocow). 2strofa- zestawienie orientalnego krajobrazu z pejzezem rodz stron. Opisuje piekno litew lasow (do których teskni i powraca myslami). Nie jest tak barwny i orientalny lecz cenniejszy blizszy sercu. Porownujac piekno krajobrazow pielgrzym wspomina swa ukochana, która pozostala na L, zastanawia się czy jeszcze o nim pamieta.
Orientalizm- nawiazanie do tradycji islamskiej. Motywy:dżamity (meczety), izan (zwolywanie wiernych na modlitwe), harem, menar (minaret), Eblis (Lucyper), dywan (rada dostojnikow).
AJUDAH
1 cz- opis widoku roztaczajacego się ze skal Ajudahu, motyw morza i fal, 2cz- przywol obrazu scierania się emocji i nastrojow w duszy mlodego poety. TEMAT- przezycia wewn, zestawienie obrazu morza szturmujacego ląd z uczuciami wewn poety.
Dziady IV
Godz milosci- 21,00
Gustaw mowi o m idealnej i przeznaczeniu. Jednak ta m przyniosla mu ogrom cierpienia, którego nie był w stanie uniesc. Przekonuje ks ze jest połacz m swiatem wywych i duchow, on stoi na pograniczu (jest np.)
Godz rozpaczy- 22,00
Gustaw ujawnia swe prawdziwe imie i wspomina dzien slubu ukochanej.ostanim bolesnym obrazem jest weselna uczta ukochanej, która ogladal za oknem i stala się przyczyna jego rozpaczy i – samobojstwa. Wyciaga sztylet i przebija się, lecz ku zdziwieniu ksiedza nie umiera.
Godz przestrogi- 23,00
Pyta ks czemu zakazal obrzed dziadow. Ks uwaza go za poganski i niezgodny z nauka K.
Pustelnik- zarzuca ksiedzu zenie zna prawdz zycia, kieruje się porzadkiem serca, nie chche aby swiat był bez duszy.
Ksiadz- mowi ze po smierci zony przyszlomu samemu wychow dzieci a milosc jest uczuciem znanym, kieruje się porzadkiem rozumu i rozsadku.
Milosc Gustawa:1. najw uczucie w zyciu boh, 2.teoria dusz blizniaczych- B polaczyl duszy 2 ludzi przed narodzeniem, cale zycie się poszukuja i nie spoczna poty się nie polacza (nawet jeśli będzie to po smierci). OBRAZ kobiety (Maryli) + aniol, delikatna jak puch, zmienna jak wiatr, lekka, czula, sentymentalna,uwodzi mezczyzn, - demon, bezlitosna pusta żadna pieniadza, zrodlo rozpaczy boh i nienawisci.

Dziady III
Powstaly w Dreznie w 1832 po powst listop.
Czas: Noc W Św (Pr IX), Wigilia (I, II, III), Wielkanoc (V). Mijsce: wiezienie (klasztor), wiejski dom ok. Lwowa, sypialnia palacu cara (Sen Senatora), salon w-wski, cmentarna kaplica (Noc dz).
Bohaterowie: hist (Jan Sobolewski, Wysocki, Doktor, General), fikc (ewa, ks Piotr), fant (anioly diably duchy zmarlych)
W dramacie procz swiata realnego wyst metafizyczny- rezczywistosc snow i proroctw. Snia :Senator, Ewa (Widzenie Ewy), Wiezien (zasypia i budzi się 5x) Wizje maja: ks Piotr (Widzenie ks Piotra), Konrad (Wlk I), Oleszkiewicz. W Widzeniu ks Piotra- podkresl zostaly swietosc i meczenskie poslannictwo narodu pol.
MARTYROLOGIA- meczenstwo, wyniszczanie narodu.
W sc 1 polega na wiezieniu Polakow,biciu, terrorze psychicznym i fiz, wywozeniu na Sybir w kibitkach, wyniszcz przez pozbawienie jedzenia.
MESJANIZM- przypisyw jednostce lub narodowi misji poslannictwa wobec ludzkosci, poprzez poswiecenie wlasnego zycia. W sc 1 polega na zestawieniu obrazu wieznia wasilewskiego, niesionego p oprawcow do kibitki.
PROMETEIZM- nazwa postawy cechujacej się indywidualistycznym buntem p Bogu lub normom spol, prow do poswiecenia zycia dla szcz ludzkosci.
IMPROWIZACJA- akt tworczy dokonywany bez przygotowania w obecności słuchaczy, utwor lit powstaly w wyn tego aktu. W Roman łączyła się z koncepcja natchnienia.
Mała Improwizacja- motyw lotu, Konrad wznosi się, pragnie poznac tajemnice swiata, przyrownujue się do orla (symbol Polski, odwagi, wladzy)
Obrazy w widzeniu ks Piotra
-przesladowania mlodych Polakow, masowo wywoz kibitkami. Poj drogi kazdego z nich zostaly przyrownane do meczeń drogi Ch.
-wizja sadu nad narodem pol i jego meczen smierci (aluzja meki J)
-dot tajemniczego wybawcy o imieniu 40 i4
Społeczestwo:
→Lewa- Towarz Stolikowe ( arystokracja, urzednicy literaci, polski franc, t: sprawy blahe, nie zw z P, uzalanie się ze nie ma balow, Opinia: meczenstwo pol jest zbyt swiezym tematem, lepiej pisac o innych sprawach Postawa: kosmopolityzm- brak znajomosci realiow ojczyzny
→Prawa- Tow przy drzwiach, polski, t: sytuacja polit na L i Wawie, areszt wśród mlodziezy, carski despotyzm, terror (opow o Cichowskim), Postawa- postulat poezji tyrtejskiej- zw z aktualna sytuacja nar bedacej wezwaniem do walki i propagujacej postawy patrio
Boh rom cechy: samotnik, indywidualista; 2.przechodzi symboliczna przemiane z nieszcz kochanka w patriote walczacego o wolna ojczyzne 3.poeta swiadomy wart swego talentu 4.buntownik zdolny do bluznierstwa p Bogu 5.posiada wiele twarzy (upior Pustelnik Gustaw Konrad)
Pan tadeusz jako epos
1.Jest obszernym utworem wierszowanym (13-sto zgloskowiec),2. wyst boh zbiorowy (szlachta sredniozamozna- Soplicowie, magnateria- Stolnik, Hrabia, zasciankowa- Dobrzynscy),3. spol ukazane w przeł momen dziejowym (zanik dawnych obyczajow) i na tle waznych wydarzen hist (wyprawa Napoleona na Moskwe),4. rozpocz się inwokacja (prosby o natchenienie ),5. akcja wielowatkowa zbud z szeregu epizodow (opisy spowalniaja akcje),6. narrator wszechwiedzacy wszechobecny obiektywny, 7.akcja przeplata się z retrospekcja, styl wypow bogaty w epitety przenosnie