Powstanie państwa Izrael

Powstanie Państwa Izrael


Geneza państwa sięga końca XIX w n.e. czyli rozwój syjonizmu i ruchu emigracyjnego żydów z Europy do Palestyny. 2 XI 1917 rzd brytyjski ogłosił tzw. deklaracje Balfoura - obietnice utworzenia w Palestynie, żydowskiej siedziby narodowej. 1920 mandat Wielkiej Brytanii nad Palestyn, zatwierdzony w 1922 r. przez Ligę Narodów. Wzrost liczby ludnoci żydowskiej oraz rozszerzenie i umacnianie jej wpływów prowadziło do zaostrzania stosunków z miejscow ludnoci arabsk - liczne starcia zbrojne izraelsko-arabskie (1920-21, 1930-31, 1936-39). 1937 Brytyjska propozycja podziału kraju i stworzenia w jego częci państwa żydowskiego a w 1939 r. zapowied (w tzw. Białej Księdze) utworzenia rzdu palestyńskiego. Po II wojnie -arabskie i żydowskie żdania zniesienia mandatu i przyznania niepodległoci ; 29 XI 1947 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ zatwierdziło projekt podziału Palestyny na dwa niepodległe państwa: arabskie i żydowskie, połczone uni gospodarcz oraz projekt utworzenia z Jerozolimy strefy międzynarodowej; 14 V 1948 rzd brytyjski wycofał swe wojska i administrację, a żydowska Tymczasowa Rada Państwa proklamowała utworzenie Państwa Izrael. Bezporednio po uchwale ONZ (z 1947) między Żydami i Arabami wywizały się krwawe starcia, które przerodziły się w wojnę między Izraelem a krajami arabskimi. 1949 zawieszenie broni; wojska Izraela zajęły ponad 2/3 terytorium byłego mandatu palestyńskiego ; znalazła się tam częć arabów palestyńskich. Większoć uchodców arabskich z Palestyny, schroniła się w Jordanii i Strefie Gazy. Do Izraela szybki napływ ludnoci z całego wiata. Od 1949 Izrael członkiem ONZ. W polityce zagranicznej zbliżenie do mocarstw paktu NATO i narastanie imperialistycznych, anty arabskich tendencji. W 1952 r. podpisanie Układu Luksemburskiego z NRF, dotyczce odszkodowań za zbrodnie popełnione na żydach przez Niemcu hitlerowskie. 1956 wraz z Wielk Brytani i Francj nieudana agresja na Egipt (Wojna Sueska); o przerwaniu działań zadecydowało stanowisko ZSRR, USA i ONZ. 5-10 V 1967 Izrael napada na ZRA, Jordanię i Syrię. W wyniku tej agresji Izrael okupuje ziemie arabskie o pow. 62,5 ty. km2 , tj. trzykrotnie przekraczajce jego własn powierzchnię. Po agresji Izraela na kraje arabskie w czerwcu 1967 r. państwa socjalistyczne (w tym Polska) zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem. 22 XI 1967 Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję nakazujc Izraelowi wycofanie swych wojsk ze wszystkich terytoriów okupowanych i uregulowani kryzysu blisko wschodniego na drodze pokojowej. Izrael popierany prze USA nie podporzdkowywuje się rezolucji, stosujc na terenach okupowanych represje i terror wobec ludnoci arabskiej oraz masowe jej wysiedlanie. Sytuacja owa trwa praktycznie do dnia dzisiejszego, ponieważ jedynie z Egiptem został zawarty traktat pokojowy a w 1993 r. w Waszyngtonie podpisano porozumienie o autonomii Jerycha i Strefy Gazy, a Izrael nadal zajmuje np. Wzgórza Golan.
Obecnie państwo Izrael graniczy z Libanem, Syri , Jordani i Egiptem; na południu Izrael ma dostęp do Morza Czerwonego, poprzez Zatokę Al.-Akaba, pow.20,7 ty. km2 , 3,5 mln mieszkańców, stolica Tel Awiw, dzieli się na szeć okręgów, język urzędowy hebrajski, jednostka monetarna funt izraelski.