Geneza wybuchu I Wojny Światowej
Narastanie sprzeczności między mocarstwami w II połowie XIX wieku:
- Anglia dążyła do utrzymania mocarstwowej pozycji na morzach i koloniach, rywalizowała z Niemcami w światowym handlu i wyścigu zbrojeń na morzach
- Francja zmierzała do uzyskania Alzacji, Lotaryngii i wpływów w Afryce, konflikt z Niemcami o Maroko.
- Niemcy dążyły do nowego podziału świata, zwłaszcza koloniach i podniesieni apozycji ekonomicznej w świecie.
- Rosja chciała otwarcia cieśnin czarnomorskich i wpływów na Bałkanach.
- Austro-Węgry także dążyły do uzyskania wpływów na Bałkanach.
Powstanie dwóch przeciwnych bloków polityczno-militarnych - początek zbrojeń:
TRÓJPOROZUMIENIE – w ostatnich latach XIX wieku Niemcy zainteresowane zamorskimi zdobyczami rozpoczęły budowanie ogromnej floty wojennej. Zaniepokoiło to Wielką Brytanię i skłoniło do porozumienia z Francją. W 1904 oba te państwa zawarły „serdeczne porozumienie” (ententę kordiale). W 1907 do Francji i Wielkiej Brytanii dołączyła Rosja. Te trzy państwa utworzyły blok zwany trójporozumieniem lub ENTENTĄ.
TRÓJPRZYMIERZE – na kongresie w Berlinie w 1878 roku Rosja zrezygnowała z pozycji bałkańskiego hegemona. Czarnogóra, Serbia, Rumunia zyskały pełną niepodległość. Wydarzenie na Bałkanach spowodowały osłabienie sojuszu trzech cesarzy: Austrio-Węgier, Niemiec i Rosji. W 1879 Niemcy zawarły z Austrio-Węgrami porozumienie na wypadek wojny z Rosją, sojusz ten miał także anty francuski charakter. W 1882 do dwuprzymierza dołączyły Włochy które nie były pewnym ogniwem sojuszu, który został nazwany TRÓJPRZYMIERZEM
„KOCIOŁ BAŁKAŃSKI”
W 1875 wybuchło powstanie anty tureckie w Hercegowinie, do walki z Turcją przystąpili Serbowie, Bułgarzy, Czarnogórcy i Rosja.
W 1878 w Saint Stefano podpisano traktat rosyjsko – turecki na mocy którego miała powstać Wielka Bułgaria pod wpływami Rosji.
W 1878 w Berlinie odbył się kongres pod przewodnictwem Bismarcka i udziałem Austrio-Węgier, Francji, Niemiec, Turcji i Wielkiej Brytanii. Rosja zrezygnowała z tworzenia Wielkiej Bułgarii. Bułgaria otrzymała od Turcji autonomię. W 1908 roku Bułgaria uzyskała niepodległość.
Bośnia i Hercegowina były pod protektoratem Austrio-Węgier.
Uznano niepodległość Serbii, Czarnogóry i Rumunii.
KRYZYS BOŚNIACKI
1908 rok Austrio-Węgry przyłączyły Bośnie i Hercegowinę co groziło wybuchem wojny. Rosja i Serbia były jednak za słabe; Niemcy poparły Wiedeń.
WOJNY BAŁKAŃSKIE
I wojna Bałkańska – w 1912 roku powstała Liga Bałkańska (Grecja, Serbia, Bułgaria i Czarnogóra).Koalicja zaatakowała Turcję w październiku 1912roku. Pokój został zawarty w 1913 roku w Londynie.
Utworzono niezależne państwo Albańskie.
Największe zdobycze otrzymała Bułgaria stąd II wojna Bałkańska 1913 rok Bułgaria wystąpiła przeciwko Serbii i Grecji (poparte przez Rumunie, Czarnogórę i Turcję). Klęska Bułgarii. Sukcesy Serbii w obydwu konfliktach zbliżyły Bułgarię i Turcję do państw Trójprzymierza
28 czerwiec 1914 rok zamach na arcyksięcia Franciszka Fryderyka w Sarajewie dokonany przez Serba Gavrila Princiba
Wojna Japońsko-Rosyjska
Szybka industrializacja i przemiany społeczne (rozwój klasy robotniczej i burżuazji) powodowały wzrost napięć społecznych. Niezbędne reformy carowie zastępowali polityką ekspansji terytorialnej, na swojej drodze Rosja napotkała jednak agresywnego rywala – Japonię (spór o południową część Chin, Mandżurii oraz Korei) Sojusz Japonii z Anglią zachęcał ja do działania. W lutym 1094 roku flota japońska zaatakowała (bez wypowiedzenia wojny) port Artur - rosyjską bazę na Morzu żółtym. Wojna wykazała słabość Rosyjskiej armii i przyniosła jej szereg niepowodzeń. W 1905 roku japończycy zdobyli port Artur, rozbili carska armię lądową pod Mukdenem oraz flotę Bałtycką (maj) pod Cuszimą. Bitwa przesądziła o sukcesie Japonii w całej wojnie. Dzięki amerykańskiemu pośrednictwu zawarto traktat pokojowy – Rosja straciła port Artur część wyspy Sachalin i wycofała się z Mandżurii.