Powstanie: kościuszkowskie, listopadowe, krakowskie.
POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE (1794)
1.Przyczyny
-II rozbiór Polski
-groźba kolejnego podziału kraju
-rewolucja we Francji
-uległość króla wobec zaborcy
-Rozpoczęcie wojny Rosji z Turcją,
zażądanie od Polaków stanu liczebnego wojska o połowę Termin marzec 1794.
2.Przebieg
-przysięga T.Kościuszki na rynku krakowskim 24 marca- naczelnik pow.
-b. pod Racławicami, kosynierzy, Bartosz Głowacki
-insurekcja warszawska- Jan Kiliński
-powstańczy rząd
-insurekcja wileńska-Jakub Jasiński
-uniwersał połaniecka- regulacja sytuacji chłopów (w.osobista, zmniejszenie pańszczyzny o połowę, zniesienie sądowej władzy panów nad chłopem)
-b. pod Szczekocinami (Prusy+Rosja)
-klęska pod Chełmem
-zdobycie Bydgoszczy- J.H. Dąbrowski
-klęska pod Maciejowicami- K. w niewoli
-upadek powstania, rozproszenie rzołnieży16 listopada pod Radoszycami
3.Skutki
-III rozbiór Polski
-więzienie polskich przywódców
POWSTANIE LISTOPADOWE (1830)
1.Przyczyny
-rewolucja we Francji, Belgii i Grecji
-łamanie konstytucji przez władzę rosyjską
-uciski podatkowe
-groźba aresztowania członków Sprzysiężenia
-obawa przed udziałem w wyprawie przeciwko Francji
-sytuacja w wojsku (dyskryminacja, brak możliwości awansu)
-chęć uzyskania suwerennego państwa Polskiego
-nie zwoływanie sejmów
-istnienie tajnej policji
2.Przebieg
-pożar browaru- sygnał
-nieudany atak na Belweder
-zdobycie Arsenału przez lud Warszawy
-5.12.1830r. - Chłopicki ogłasza się dyktatorem powstania
-25.01.1831r.– sejm detronizuje cara MikołajaI
-bitwa pod Stoczkiem – zwycięstwo Polaków
-bitwa pod Grochowem
-bitwa o Olszynkę Grochowską
-J. Skrzynecki wodzem naczelnym powstania
-bitwa pod Ostrołęką- przegrana Polaków
-powstanie na Litwie i Ukrainie
-atak Paskiewicza na Warszawę
-8.12.1831r.-kapitulacja Warszawy
-armia nie składa broni, wraz z rządem udaje się na emigracje
3. Przyczyny upadku
-brak finansów;
-nieudolne dowództwo;
-brak udziału chłopów
-układy z carem(podwójna gra polityków);
- brak sprawnej organizacji powstania;
-brak wiary w powodzenia powstania wśród ludzi będących u władzy;
-brak pomocy z zewnątrz
-różnica w liczebności (ros. 130 tys. , pol.50-60 tys.)
-brak odezwy do narodu
-brak ustalonych władz powstańczych
DOWÓDCY
-Iwan Dybicz -Józef Sowiński
-Józef Chłopicki -Józef Bem
-Emilia Plater
-Józef Prądzyński
-Jan Krukowiecki
4.Skutki
-Mikołaj I znosi odrębność Królestwa (autonomiczna prowincja Rosji)
-likwidacja sejmu i wojska polskiego
-rusyfikacja
-rozwiązanie Uniwersytetu Warszawskiego
-skonfiskowanie majątków
-namiestnikiem Królestwa zostaje Iwan Paskiewicz
-Wielka Emigracja
POWSTANIE KRAKOWSKIE (1846)
1.Przyczyny
-chęć odzyskania niepodległości
-rabacja galicyjska
-wpływ Wielkiej Emigracji
-nadzieja na pomoc demokratów niemieckich
2.Przebieg
-utworzenie Rządu Narodowego RP
-Jan Tyssowski dyktatorem powstania
-wydał manifest do chłopów, który obiecał im nadanie pełnego prawa do ziemi, za udział w powstaniu
-masakra bezbronnej procesji insurgentów
3. Skutki
-okupacja Krakowa przez wojska ros. i austr.
-wcielenie Rzeczpospolitej Krakowskiej do Austrii
-zaostrzona represja zaborców wobec Polski
straty materialne, demograficzne