Polska za ostatnich Piastów

We wstępie tych rozważań pragnijmy wyjaśnić pojęcie „Piastowie” , w celu lepszego zrozumienia tematu . Piastowie – był to pierwszy ród królewski rządzący ziemiami Polskimi do XIV w. Za ostatnich i najbardziej wybitnych Piastów uważa się Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego . Władysław Łokietek był bratem Leszka Czarnego . Został koronowany na króla Polski w Krakowie w 1320r. Kazimierz Wielki był synem Władysława Łokietka , który odziedziczył po swoim ojcu koronę . Został on koronowany na króla Polski w Krakowie w 1333r , zmarł 1370r.
Wyjaśniając pojęcie „Piastowie” nasuwają się tezy :
Sytuacja w jakiej doszedł do władzy Władysław Łokietek .
Stan Państwa w czasie panowania ostatnich Piastów .
Sposoby rozwiązania problemu Pomorza z Krzyżakami przez ostatnich Piastów
Sytuacja w jakiej doszedł do władzy Kazimierz Wielki .
Działania gospodarcze i prawne Kazimierza Wielkiego .
Wysuwając owe tezy , możemy zadać jeszcze pytania :
Dlaczego Władysław Łokietek zwrócił się o pomoc do Zakonu Krzyżackiego w wyzwoleniu Pomorza z rąk Brandenburczyków ?
Czemu Władysława Łokietek i Kazimierz Wielki pragnęli rozwiązać sprawę Pomorza z Zakonem Krzyżackim drogą sądowną ?
Dlaczego Kazimierz Wielki założył Akademie Krakowską ?
Jak Kazimierz Wielki rozwiązał sprawę Śląska z Czechami ?
Co pozostawił po sobie Kazimierz Wielki ?

W celu rozwinięcia tez i znalezienia odpowiedzi na zadane pytania , dla lepszego zrozumienia rozpatrywanego zagadnienia , musimy się cofnąć do roku 1305 , w którym to doszło do śmierci króla ziem czeskich oraz polskich Wacława II , a także jego syna Wacława III . Konflikt z Wacławem II rozpoczął ówczesny książę Brzeski Władysław Łokietek . Po śmierci Wacława II oraz Wacława III , Władysław Łokietek stanął wobec nowego zagrożenia , którym był zwolennik Wacława II , biskup krakowski Jan Muskata.. Jednakże biskup krakowski nie był jedynym wrogiem Władysława Łokietka . Przeciwko młodemu księciu wystąpili wrogowie zewnętrzni , którymi byli Brandenburczycy , których oddziały w 1308 r wkroczyły na teren Pomorza Gdańskiego i opanowały Gdańsk . W celu stawienia czoła i odzyskania Pomorza Władysław Łokietek zwrócił się do Zakonu Krzyżackiego , któremu obiecał oddać koszty wyprawy . Krzyżacy rozprawili się z Brandenburczykami , lecz sami zajęli Pomorze , zabijając wielu rycerzy i mieszczan Polskich . W tym samym czasie z pretensją do tronu polskiego wystąpił nowy król czech Jan Luksemburski , który wysłał w charakterze swojego namiestnika Bolka opolskiego z oddziałami zbrojnymi , których przyjął w Krakowie biskup Jan Muskata . W obronę władzy Łokietka , który pragną zjednoczyć ziemie polskie stanęło rycerstwo krakowskie , które oblegało Kraków , który skapitulował po roku . Władysław Łokietek ukarał śmiercią wszystkich zdrajców , jednakże Bolkowi opolskiemu udało się zbiec na Śląsk . 1314 r. Władysław Łokietek opanował Wielkopolskę i zaczął ubiegać się u papieża o koronę Królestwa Polskiego . Tak 1320 r. Władysław Łokietek został koronowany w Krakowie na króla Polski . Jeszcze przed koronacją Władysław Łokietek skierował skargę do papieża na Zakon Krzyżacki , w wyniku czego został powołany sąd , który nakazywał Zakonowi zwrot Pomorza i wypłatę odszkodowania w wyniku bezprawnego przetrzymywania . Krzyżacy jednak nie uznali wyroku i zgłosili apelację . Wówczas Władysław Łokietek postanowił zdobyć Pomorze silą . Wojna z Zakonem zbiegła się z natarciem wojsk króla czech Jana Luksemburskiego , który rozpoczął walkę o tron polski . Po stronie Łokietka stanęli król Węgier Karol Robert , a także Książe litewski Giedymin , jednakże Łokietek nie odnosił sukcesów . Groźba rozpadu Królestwa Polskiego stanęła przed Władysławem Łokietkiem , gdy Krzyżacy , wraz z Luksemburczykami planowali przecięcie Polski na pół . Jednakże udało się temu zaradzić , Luksemburczyków zatrzymano na Śląsku , a Łokietkowi udało się pokonać wojska Zakonu pod Płowcami w 1331r. , jednak rok później Krzyżacy zaatakowali i zajęli Kujawy . W 1332 r . Władysław Łokietek tuż przed śmiercią podpisał rozejm z Zakonem Krzyżackim , pozbywając się tym samym praw do całego Pomorza . Po za granicami Królestwa Polskiego znalazł się również Śląsk , którego książęta złożyli hołd królowi czeskiemu . Po śmierci Władysława Łokietka Królestwo Polskie odziedziczył jego syn Kazimierz , który został koronowany na króla w Krakowie 1333r. Przed Kazimierzem Wielkim nastał czas trudnych rządów , ponieważ nie mógł załatwić sporu z Zakonem Krzyżackim , jak i Czechami drogą militarną , gdyż nie było funduszy na takie działanie , kraj był słabo rozwinięty gospodarczo i wyniszczony licznymi wojnami . Dlatego też Kazimierz Wielki postanowił rozwiązać sprawę czeską , jak i Krzyżacką drogą pokojową. W tym celu Kazimierz udał się na zjazd monarchii do Wyszehradu w 1335r. .Gdzie uczestnikami owego zjazdu byli król czech Jan Luksemburski , król Węgier Karol Robert i wysłannicy Zakonu Krzyżackiego . W wyniku rokowań uznano , iż Kazimierz Wielki w zamian za to , że król czech zrzeknie się praw do korony Polskiej , zapłaci mu 20 tyś .kóp groszy praskich , a w sprawie z Zakonem uznano , iż w zamian za zwrot Kujaw i ziemi dobrzyńskiej , Polska ma zrzec się praw do Pomorza i ziemi chełmińskiej . Kazimierz Wielki uznał rozstrzygnięcia z Wyszechradu za krzywdzące dla Polski i zwrócił się w tej sprawie do papieża . Ten powołał sąd , który obradował w Warszawie 1339r. W wyniku obrad sądu papieskiego uznano , iż Zakon Krzyżacki ma zwrócić Polsce Pomorzę i ziemię chełmińską i wypłacić odszkodowanie za zniszczenia w czasie najazdu na Wielkopolskę . Krzyżacy jednak uzyskali zawieszenie od wykonania wyroku . Na drugim zjeździe w Wyszychradzie 1339r. Kazimierz Wielki zawiązał sojusz z królem Węgierskim , w zamian za wsparcie w sprawach zagranicznych Królestwa Polskiego , Kazimierz w razie bez potomnej śmierci zgodził się przekazać tron Andegawenom ( rodowi rządzącemu ziemiami Węgierskimi ) . W wyniku pośrednictwa papieża podpisano pokój w Kaliszu 1343r. pomiędzy Polską , a Zakonem Krzyżackim , nazywany Traktatem Kaliskim . W wyniku czego Kujawy i ziemię dobrzyńska wróciła do Polski , natomiast Zakon otrzymał jako wieczystą jałmużnę Pomorzę Gdańskie oraz ziemię chełmińską . W wyniku tych działań Kazimierz Wielki mógł zająć się odbudową królestwa , które z czasem stawało się coraz mocniejsze . Tak lennikami Polski zostali książęta Mazowsza , którzy szukali pomocy przed najazdami litewskimi . Umocnienie się Królestwa Polskiego otworzyło drogę powiększania terytorium , w wyniku czego Ruś Halicka została przyłączona do Polski . W królestwie Polskim zaczynały rozwijać się miasta , dzięki przywilejom nadawanym przez króla . W wyniku umocnienia wpływów polskich na Rusi Halickiej , rozwijał się handel , który otworzył drogę dla połączenia dwóch stref gospodarczych : bałtyckiej i czarnomorskiej . Za rządów Kazimierza Wielkiego możemy zauważyć znaczne ożywienie gospodarcze , przemysłowe i handlowe . W wyniku tego ożywienia powiększały się dochody państwa , rozwijano i tworzono nowe szlaki handlowe . Było to możliwe dzięki wprowadzeniu specjalnych ceł na towary oraz stałego podatku . Kazimierz Wielki wprowadził również duże zmiany w Administracji państwa , które doprowadziły do lepszej organizacji Królestwa . Wraz z rozwojem administracji , unowocześniono ustawodawstwo Królestwa , po przez zbiór przepisów prawnych zwanych Statusami piotrkowskimi dla Wielkopolski , a dla Małopolski Statusami wiślickimi . Statusy te prócz przepisów prawnych , regulowały sprawy wojska , której podstawą siły było pospolite ruszenie . Kazimierz Wielki zadbał również o rozwój szkolnictwa , w wyniku czego w 1364 r powstała Akademia Krakowska .
Niestety niedługo po tym wydarzeniu bo w 1370 r. Kazimierz Wielki umiera , bez potomnie . Kończąc tym samym dynastię Piastów rządzących ziemiami Polskimi .

Pragnijmy teraz odpowiedzieć na pytania zadane we wstępie , a mianowicie :
Dlaczego Władysław Łokietek zwrócił się do Zakonu Krzyżackiego o pomoc w wyzwoleniu Pomorza z rąk Brandenburczyków ? Czas gdy Brandenburczycy zajęli Pomorzę , był bardzo niekorzystny dla Królestwa Polskiego . Z jednej strony sprawa czeska i roszczenia króla Czech do korony Polski , z drugiej strony sprawa Brandenburczyków . Siły Polskie były zbyt słabe , by zaradzić tym obu sprawą . Dlatego też Władysław Łokietek zwrócił się o pomoc do Zakonu Krzyżackiego .
Czemu Władysława Łokietek i Kazimierz Wielki pragnęli rozwiązać sprawę Pomorza z Zakonem Krzyżackim drogą sądowną ? Obaj Piastowie swoją postawą potwierdzili , iż są prawdziwymi i mądrymi władcami Królestwa Polskiego . Gdyż prawdziwy władca stara się załatwić najpierw sprawę drogą pokojową , a kiedy to nie skutkuje , dopiero w tedy militarną . Taką właśnie postawą zaprezentował Władysław Łokietek . Kazimierz Wielki jednak zmuszony wyniszczeniem kraju , brakiem funduszy na dalszą walkę z Zakonem Krzyżackim , zmuszony był dociekać swych praw do Pomorza drogą sądową .
Dlaczego Kazimierz Wielki założył Akademie Krakowską ?
Wraz z przeobrażeniami polityczno – ustrojowymi , Kazimierz Wielki przyczynił się do rozwoju oświaty w Królestwie . Nowy ustrój ustawodawczy potrzebował dużej liczby urzędników , znawców prawa , księgowych , sędziów i wielu innych uczonych . Dlatego też Kazimierz wielki powołał Akademię Krakowską .
Jak Kazimierz Wielki rozwiązał sprawę Śląska z Czechami ?
Zakończenie konfliktu z Krzyżakami przez Kazimierza Wielkiego , pozwoliło zająć się sprawą Śląska . Ponieważ kilkuletnia wojna polsko-czeska nie dała rozstrzygnięcia w tej kwestii , dlatego w 1348 r. w Namysłowie został zawarty pokój . W wyniku którego król Polski zrzeka się praw do Śląska . Co powtórnie zatwierdzono w Pradze w 1356r.
Co pozostawił po sobie Kazimierz Wielki ?
Kazimierz Wielki pozostawił po sobie państwo mocne , które bez wątpienia możemy nazwać mocarstwem . Odbudowana gospodarka , rozwinięcie dróg handlowych , nowy system administracyjny , ustawodawczy , wojskowy , którzy był najnowocześniejszy , jak na ówczesne czasy w Europie , także rozwój szkolnictwa , potwierdzają słuszne przysłowie o Kazimierzu Wielkim „ Zastał Polskę drewnianą , a pozostawił murowaną”.
Podsumowując rządy ostatnich Piastów dla królestwa Polskiego miały duże znaczenie . Z jednej strony Władysław Łokietek , który pragną połączyć wszystkie ziemie królestwa , ale także powiększyć jego powierzchnię . Z drugiej strony Kazimierz Wielki , pragnący umocnić gospodarkę i pozycję Królestwa Polskiego w Świecie . Polska za ich rządów , a głównie Kazimierza Wielkiego stawała się mocarstwem liczącym się w Europie , które swoją nowoczesnością , powiększającą się liczbą wojska mogła dawać wzór do naśladowania innym Królestwom .