Choroby bakteryjne.

Spowodowane przez jady bakteryjne:
Egzotoksyny: wydalane do środowiska przez żywe, nieuszkodzone bakterie
Endotoksyny: uwalniane z chwila rozpadu komórki bakteryjnej

Zatrucie jadem kiełbasianym (botulina) – skutek spożycia konserw mięsnych, rybnych (niekiedy jarzynowych) i mięsa skażonego jadem laseczki jadu kiełbasianego. Powoduje ogólne porażenie mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych.
Objawy: nagłe osłabnięcie, bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, połykania, mowy, oddychania.
I pomoc – wywołanie wymiotów, okrycie chorego kocem, podanie żółtka jaj, które wiąże jad.
Leczenie: surowicą przeciwko jadowi laseczki, antytoksyną.

Tężec – ostre zakażenie przyranne laseczką tężca i ogólne zatrucie ustroju jadami tej bakterii. Zakażenie następuje przez zabrudzenie rany ziemia, do której laseczki dostały się z kałem zwierząt (gł. koni).
Objaw : skurcze mięśni, bóle głowy, szczękościsk, utrudnienie połykania, śmiech sardoniczny (skurcze mięśni mimicznych). W rozwiniętej chorobie – skurcze tułowia, unieruchomienie klatki piersiowej (duszność sinica).
Leczenie: w szpitalu surowicą i anatoksyną tężcową
Szczepienia ochronne anatoksyną.

Trąd (lepra) – przewlekła choroba zakaźna wywołana przez prątek Mycobacterium leprae. Obecnie zanikająca, występuje w Afryce Środkowej, Indiach, Chinach, Ameryce Płd., wyspach Oceanii. Zarażenie przez długi kontakt osobisty w złych warunkach higienicznych.
Postać guzowata: w skórze i tkance podskórnej (głowa, twarz, czasem kończyny) guzy i guzowate zniekształcenia. Z czasem pękają, co prowadzi do trwałego oszpecenia.
Postać nerwowa: poza owrzodzeniami zaburzenia czucia oraz przewlekle zapalenie nerwów obwodowych.
Leczenie: antybiotykami i lekami z grupy sulfonamidów. Chorych izoluje się w leprozoriach.

Gruźlica (tuberkuloza) – choroba zakaźna wywołana przez prątki gruźlicy. Nazwa wywodzi się od charakterystycznych zmian odczynowych na prątki tzw. gruzełków (wielkości główki od szpilki). Źródłem zakażenia bywa najczęściej człowiek chory na gruźlicę, ale mogą to być także zwierzęta domowe (krowy, owce, świnie). Prątki przenikają drogami oddechowymi – zakażenie kropelkowe lub pyłowe; rzadziej pokarmowymi czy przez skórę. Jeśli prątek zagnieździ się w tkankach – wywołuje miejscowy odczyn zapalny, który rozprzestrzenia się na węzły limfatyczne. W większości przypadków organizm opanowuje zakażenie, proces zapalny wygasa, zmiany cofają się i ulegają zbliznowaceniu. Jednak przy wielkiej zjadliwości prątków i osłabieniu organizmu węzły chłonne ulegają martwicy gruźliczej, zserowaceniu, masy serowe złożone ze zniszczonych tkanek i prątków ogarniają najbliższe otoczenie. W przypadku płuc prątki przedostają się do oskrzeli lub uszkadzają ściany naczyń krwionośnych, przebijają się i razem z krwią roznoszą się po organizmie.
Objawy: nieustający kaszel, ogólne osłabienie, w końcowej fazie choroby – plucie krwią.
Leczenie: farmakologiczne i spoczynkowo- klimatyczno- dietetyczne.
Szczepienie 2-4 lata BCG – niechorobotwórczy szczep prątków gruźlicy bydlęcej.

Dur brzuszny – epidemiologiczna choroba zakaźna wywołana przez pałeczkę Salmonelli. Zakażenie przez bezpośredni kontakt z chorym, zakażona wodę i produkty. Główne zmiany choroby zachodzą w jelicie cienkim.
Objawy: gorączka, bóle głowy, nieżyt górnych dróg oddechowych, biegunka, wymioty, plamista wysypka, powiększenie choroby. Jeśli nie leczone – zapalenie pęcherza, dróg moczowych, płuc, mięśnia sercowego, a nawet mózgu (rzadko).
Leczenie: piramidon, dieta płynna, izolacja w szpitalu zakaźnym (szczepienie!)

Dżuma – niebezpieczna choroba zakaźna odzwierzęca, wywołana przez pałeczkę dżumy. Występuje gł. w Indiach, Pakistanie, Indonezji i Afryce. Rezerwuarem dżumy w przyrodzie są gryzonie – gł. szczury, od których zarazki na człowieka przenoszą pchły.
Postać dymienicza: dreszcze, wysoka gorączka; najpierw bolesne obrzmienie, później zropienie i przebicie węzłów chłonnych pachwinowych, pachowych i karkowych.
Postać płucna: droga kropelkową – gorączka, kaszel, duszności, plucie krwią sinica. Nie leczona po 2-5 dniach następuje zgon.
Leczenie: streptomycyna, sulfonamidy (szczepienie)

Rzeżączka – choroba weneryczna wywołana przez dwoinki rzeżączki (gonokoki). Zakażenie przez stosunek płciowy, a także przez wspólne używanie pościeli, ręczników, bielizny.
Objawy: u mężczyzn bóle przy oddawaniu moczu, ropny wyciek z cewki. U kobiet upławy, zaburzenie cyklu miesiączkowego aż do bezpłodności. Jeżeli zarazki rzeżączki przenikną do krwiobiegu – zapalenie stawów, pęcherzyka żółciowego.
Leczenie: penicylina, sulfonamidy. U noworodków zabieg Credgo (azotan srebra do oczu).

Płonica (szkarlatyna) – ostra choroba zakaźna wywołana przez paciorkowca hemolizującego (rozpad krwi) gł. dzieci.
Objawy: gorączka, wymioty, bóle gardła, brzucha, głowy, biegunka. Migdałki zaczerwienione i obrzęknięte, węzły chłonne podżuchwowe powiększone. Po 1 dniu pojawia się wysypka, obfita w pachwinach, pachach, dole brzucha, pośladkach. Po 3 dniach łuszczenie skóry. Choroba trwa od 2-5 tygodni (!).
Leczenie: w domu, penicylina

Błonica (dyfteryt) – choroba zakaźna wywołana przez maczugowca błonicy, najczęściej dzieci między 3 a 6 rokiem życia. Przenoszona droga kropelkową przez kontakt z chorym.
Objawy: bóle gardła, osłabienie, gorączka. W gardle i na migdałkach zaczerwienienie, a potem charakterystyczne szarawe, błoniaste naloty; obrzęk podżuchwowych węzłów chłonnych. Nie leczona – powikłania układu krążenia i nerwowego. Niekiedy ciężkie ogólne zatrucie toksyna błoniczą.
Leczenie: w szpitalu, surowica antytoksyczna i penicylina (szczepienie)

Czerwonka (dyzenteria) – ostra choroba zakaźna wywołana przez pałeczki Shigella. Rozwija się w jelicie grubym, w którym dochodzi do owrzodzeń. Zakażenie następuje przez pokarm (dużą rolę odgrywają muchy)
Objawy: bóle brzucha, krwawe stolce, biegunka.
Leczenie: sulfonamidy, antybiotyki, dieta płynna. (szczepionka mało skuteczna)