Usługi w Polsce

Usługa - działanie podejmowane zwykle w celach zarobkowych w celu zaspokojenia potrzeb innego człowieka lub organizacji.
Może obejmować czynności: od niematerialnych, jak porada techniczna, reprezentowanie kogoś przed urzędem czy sądem aż po wykonawstwo konkretnych przedmiotów (na przykład: dokumentacji).
W drugiej połowie XIX wieku, w wielu krajach rosło i nadal rośnie zapotrzebowanie na usługi. Obecnie usługi są ważnym, III sektorem gospodarki. W krajach rozwiniętych gospodarczo w usługach pracuje 60-70% ogółu zatrudnionych, wytwarzając ponad 50% Produktu Krajowego Brutto. Rozwijająca się działalność usługowa dostarcza nowych miejsc pracy, co zmniejsza liczbę bezrobotnych. Przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej, usługi w naszym kraju były znacznie słabiej rozwinięte niż w innych krajach członkowskich. Obecnie stan ten uległ znacznej poprawie.
Działy 1999
Ogółem pracujących( 15,9 mln) w tym w usługach ponadprzemysłowych 100,o43,0
Handel 12,9
Turystyka 1,3
Komunikacja: transport i łączność 5,4
Finanse 1,9
Obsługa nieruchomości i firm 4,3
Administracja i obrona narodowa 2,7
Edukacja 5,7
Ochrona zdrowia i opieka socjalna 6,5
Pozostałe usługi 2,3
Pracujący w usługach w Polsce według działów w %

Handel to proces gospodarczy, polegający na sprzedaży, to znaczy na wymianie dóbr i usług na pieniądze, realizowany przez zawodowych pośredników w celu osiągnięcia zysku.
Polska gospodarka jest w pełni gospodarką rynkową. Zapoczątkowany w 1989 roku proces transformacji w Polsce najbardziej dynamicznie przebiegał w handlu, szczególnie w handlu detalicznym. Zasadniczym rysem przemian ustrojowych stał się proces prywatyzacji. W miejsce państwowych jednostek sprzedaży detalicznej, które były ogniwami przedsiębiorstw państwowych, masowo podjęli działalność przedsiębiorcy indywidualni. Niezależni detaliści to zdecydowanie najliczniejsza grupa wśród ogółu jednostek handlu detalicznego. W polskim handlu detalicznym wzrasta znaczenie sklepów wielkopowierzchniowych i sieci handlowych. W latach 2000-2004 liczba supermarketów zwiększyła się o niemal 50 %. Wzrasta zarówno liczba klientów, jak i powierzchnia sprzedażowa tego typu obiektów. Zwiększa się także liczba konsumentów dokonujących w nich zakupów. Przyczynia się do tego przede wszystkim coraz większa dostępność tego rodzaju sklepów, jak również atrakcyjność cenowa oferowanych w nich artykułów.
Zdecydowanie zmalała pozycja hurtowni państwowych. W 1993 r. udział handlu prywatnego całkowitym obrocie handlu hurtowego wyniósł 82,6 %. Tylko w ciągu jednego roku (1994-1995) liczba państwowych hurtowni zmalała z 524 do 378. W 1996 r. udział prywatnego handlu hurtowego wzrósł do ponad 90 % w łącznej liczbie przedsiębiorstw. hurtowych. Zdecydowana większość przedsiębiorstw hurtowych bez względu na formę własności, ma kłopoty z utrzymaniem się na rynku.
Przedmiotem międzynarodowej wymiany handlowej są towary i usługi. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają usługi nowoczesne- finansowe, bankowe, sprzedaż patentów, licencji i nowych technologii. W Polsce handel zagraniczny obejmuje:
- obroty towarowe,
- usługi transportowe, budowlane, bankowe
- usługi techniczne(sprzedaż patentów, licencji)
- wymianę naukowo- techniczną i kulturalną
- ruch turystyczny

Handel zagraniczny nie zajął, jak dotąd należytej pozycji w gospodarce polskiej. Świadczy o tym mały udział naszego kraju w wymianie międzynarodowej i duży deficyt w obrotach handlowych.

We współczesnym świecie turystyka jest bardzo szybko rozwijającą się dziedziną życia, czynnikiem rozwoju kultury, wzajemnego poznania i działalności gospodarczej.
Turystyka jest bardzo ważnym źródłem dochodów ludności wielu krajów i regionów o szczególnych walorach turystycznych. Jej rozwój związany jest z wydłużającym się wolnym czasem, ze wzrostem zamożności społeczeństwa i rozwojem transportu. Rozmieszczenie obiektów turystycznych i wczasowo-wypoczynkowych w Polsce jest bardzo nierównomierne. Ma na to wpływ rzeźba terenu, klimat, bogactwo wód, szata roślinna. O atrakcyjności oprócz położenia decyduje tez: komunikacja, baza noclegowa, gastronomiczna, urządzenia sportowo-rekreacyjne, placówki handlowe i kulturalno-rozrywkowe. Najbardziej atrakcyjne są regiony górskie, nadmorskie, pojezierza. Wybrzeże Morza Bałtyckiego przyciąga turystów głównie latem. O atrakcyjności stanowią plaże, kąpiele oraz wdychanie dobroczynnego jodu. Najpopularniejszym regionem górskim w Polsce są Karpaty, a szczególnie Tatry i "zimowa stolica Polski" - Zakopane. Turyści jeżdżą również w Sudety, by odpocząć w Kotlinie Kłodzkiej i Jeleniogórskiej. Region pojezierzy w Polsce to przede wszystkim Mazury, obszar suwalsko-augustowski, Kartuski (liczne jeziora, rzeki, kompleksy leśne). Czwarty region to Wyżyna Małopolska: Góry Świętokrzyskie, Kraków i okolice. Tradycyjna forma turystyki w Polsce jest ruch uzdrowiskowy. Do największych polskich uzdrowisk należą: w Karpatach Krynica, Iwonicz-Zdrój, Rabka, w Sudetach Kudowa-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Polanica-Zdrój, Swieradów-Zdrój, na nizinach Inowrocław, Ciechocinek, nad morzem Międzyzdroje, Kołobrzeg, Ustka. Poziom zagospodarowania regionów turystycznych Polsce jest nieco niższy niż w krajach Europy Zachodniej. Przyczyn tego należy szukać w przeszłości sprzed 1990 roku. We współczesnej turystyce szczególnego znaczenia nabiera turystyka wiejska, czyli agroturystyka.

Transport: Zadaniem transportu jest przemieszczanie osób lub ładunków. Może się ono odbywać na obszarze kraju lub na obszarze międzynarodowym. Można wyróżnić cztery rodzaje transportu:
1. Transport kolejowy - początek polskiego kolejnictwa wiąże się z rokiem 1841, w którym uruchomiono połączenie kolejowe między Wrocławiem, a Oławą i z rokiem 1848, kiedy ruszyła kolej Warszawsko-Wiedeńska. Obecnie długość linii kolejowych w Polsce wynosi 23,9 tys. km , zaś gęstość ? 7,3 km / 100 km2. Transport kolejowy nadaje się najbardziej do przewożenia na dużą odległość ładunków masowych, cieczy i gazów.
2. Transport samochodowy-podobnie jak i w przypadku transportu kolejowego istotną rolę pełni centralne położenie Polski.
Zaletą transportu samochodowego jest możliwość dowiezienia pasażerów lub towarów bezpośrednio na miejsce przeznaczenia. Jego wadą jest energochłonność i szkodliwy wpływ na środowisko.

3. Transport rzeczny: Rzeki i jeziora zawsze stanowiły ważne i wygodne szlaki transportu i komunikacji. Transport rzeczny również i dzisiaj należy do najtańszych rodzajów transportu, lecz ze względu na sezonowość i koszty inwestycji nie jest w Polsce rozwijany.

4. Transport morski: Dostęp Polski do morza na długości 528 km umożliwia rozwój gospodarki morskiej. Polskie morskie porty handlowe skupiają się w zasadzie w dwóch ośrodkach: zespole portowym Szczecin ? Świnoujście oraz Gdańsk ? Gdynia. Rozwijał się także ruch pasażerski. Główną rolę spełniał tu zespół Szczecin ? Świnoujście, który w 1995 roku przyjął ponad 380 tys. ? na ogólną liczbę ponad 450 tys. pasażerów, korzystających z usług polskiej floty morskiej. Ważną rolę w przewozach pasażerów pełnią linie promowe, łączące Polskę ze Skandynawią. Mniejsze znaczenie ma żegluga kabotażowa, odbywająca się między portami

5. Ze wszystkich dziedzin transportu najszybsze tempo rozwoju i ekspansji terytorialnej wykazuje transport lotniczy. Transport lotniczy jest najszybszym, mającym największy zasięg, lecz zarazem najdroższym rodzajem transportu. Przewozi pasażerów, pocztę, wartościowe przedmioty, lekarstwa i szybko psujące się produkty. Do ożywienia ruchu lotniczego ? krajowego i międzynarodowego ? powinny przyczynić się z jednej strony przekształcenia własnościowe Polskich Linii Lotniczych ?LOT?, z drugiej zaś perspektywa związków z Unią Europejską.

Łączność jest techniką przekazywania informacji i dzieli się na usługi pocztowe i telekomunikacyjne. W skład usług pocztowych wchodzi przede wszystkim przekazywanie korespondencji, paczek i przesyłek pieniężnych. Telekomunikacja ? to telefonia, telegrafia, radiofonia, telewizja ,radio-komunikacja oraz inne wyspecjalizowane usługi. Łączność jest ważnym elementem infrastruktury technicznej, ponieważ umożliwia działalność wszystkich działów gospodarki. Niezwykle ważną formą łączności jest radio i telewizja. Zarówno radio jak i telewizja pełni ogromnie ważną rolę w kształtowaniu poglądów, opinii i postaw społecznych.W ostatnich latach rozwija się bardzo szybko telefonia komórkowa. Sytuacja uległa zmianom gdy w Polsce i na świecie został wprowadzony system GSM ( Global System for Mobile Telecommunication ? telefony cyfrowe). Na początku 1999 roku Polacy używali ponad 2 mln. telefonów komórkowych, teraz jest ich znacznie więcej.

Finanse-W okresie transformacji osiągnęliśmy w Polsce bardzo wysoki udział wydatków społecznych w dochodzie narodowym - 1/3 Produktu Krajowego Brutto. Wydatki te obejmują naukę, oświatę i wychowanie, szkolnictwo wyższe, kulturę i sztukę, ochronę zdrowia i opiekę społeczną, kulturę fizyczną, sport, turystykę i wypoczynek, administrację państwową, wymiar sprawiedliwości i prokuratury, ubezpieczenia społeczne, obronę narodową oraz fundusze celowe budżetu państwa. Jest to wskaźnik charakterystyczny dla krajów o bardzo rozbudowanym systemie świadczeń i wydatków socjalnych takich jak Belgia, Dania, Holandia, Niemcy czy Francja.
Wydatki społeczne % PKB
ogółem 30,7
emerytalno - rentowe 15,6
zdrowotne 4,7