Części zdania
PODMIOT
rodzaje podmiotów:
- gramatyczny (kto? co?) np. Dziewczyna śpiewa.
- logiczny (kogo? czego?) np. Zabrakło chleba.
- szeregowy np. Kasia i Piotr poszli do kina.
- domyślny np. (Ja) poszedłem na spacer.
Występują zdania bezpodmiotowe, kiedy mamy w zdaniu czasownik bezosobowy. (np. zamknięto okno).
ORZECZENIE
a) czasownikowe
b) imienne, które składa się z:
- czasownika posiłkowego nazywanego łącznikiem (być, zostać, stać się) w formie osobowej.
- orzecznika wyrażonego rzeczownikiem, przymiotnikiem lub zaimkiem.
np. Ewa jest znakomitą i znaną na świecie pisarką (jest pisarką - orzeczenie).
---POBOCZNE części zdania---
PRZYDAWKA
- może być liczebnikiem
- określa rzeczownik
- odpowiadaja na pytania: jaki? jaka? jakie? czyj? czyja? czyje? ile? czego? z czego?
np. Mały chłopiec jeździ samochodem.
DOPEŁNIENIE
- uzupełnia treść orzeczenia
- odpowiada na pytania przypadków zależnych (wszystkich prócz mianownika i wołacza)
np. Córka rozmawiała z mamą.
OKOLICZNIK
- podaje okoliczności
- RODZAJE okoliczników:
a) okolicznik czasu - kiedy? jak długo? od kiedy?
np. Wczoraj byłem w kinie.
b) okolicznik miejsca - gdzie? skąd? dokąd? którędy?
np. Przyjechał z Londynu.
c) okolicznik sposobu - jak? w jaki sposób?
np. Szybko jeżdżę na rowerze.
d) okolicznik celu - po co? w jakim celu?
np. Paweł przyszedł w odwiedziny.
e) okolicznik przyczyny - dlaczego? z jakiej przyczyny?
np. Z powodu awarii sklep był zamknięty.
f) okolicznik przyzwolenia - mimo czego? wbrew czemu?
np. Pomimo protestów, nauczyciel zrobił test.