Socjologia edukacji – przedmiot, problemy, funkcje.

Socjologia wychowania i edukacji bada rzeczywistość społeczno – wychowawczą w aspekcie teoretycznym, empirycznym i socjotechnicznym.
1. PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGII EDUKACJI OBEJMUJĄ TAKIE ZAGADNIENIA JAK:
 zbiorowości społeczne, zjawiska, procesy socjalizacyjne i wychowawcze decydujące o kształtowaniu się poszczególnych jednostek, grup, klas, warstw, kategorii zbiorowości etnicznych i terytorialnych
 instytucje wychowawcze regulujące przebieg procesów resocjalizacyjnych, wychowawczych wpływające na strukturę, treści i formy, organizację czynności wychowawczych i społeczno – kulturowych warunków wychowania oraz działalnością edukacyjną pośrednią lub bezpośrednią innych instytucji,
 społeczno – kulturowy przebieg procesów wychowania i zachowań , organizacji i dezorganizacji sprzyjającej bądź nie realizacji celów oraz zadań wychowania i edukacji, zmiany i przekształcenia zachodzące pod wpływem edukacji i działalności społeczno – zawodowej.
 poziomy efektywności i jakości funkcjonowania procesów wychowawczych i kulturowych w ramach MIKRO-, MEZO- I MAKROSYSTEMÓW wychowania w zakresie form wychowania naturalnego, bezpośredniego, pośredniego, formalnego i nieformalnego
SOCJOLOGIA MIKROEDUKACJI – zajmuje się głównie funkcjonowaniem grup naturalnych m.in. rodziny, grup rówieśniczych, kręgów społecznych, klik, gangów, grup nieformalnych.
SOCJOLOGIA MEZOEDUKACJI – dokonuje analizy funkcjonowania instytucji i systemów wychowawczych osiedla, gminy, społeczności wioskowej.
SOCJOLOGIA MAKROEDUKACJI – zajmuje się systemami wychowania dotyczącymi państwa, narodu, klas i warstw społecznych, wychowania obywatelskiego.
SOCJOLOGIA WYCHOWANIA I EDUKACJI KUMULUJE W SOBIE ELEMENTY:
 praktyczne
świadoma działalność ludzi, wykorzystująca umiejętności i nawyki zdobyte w działaniach
 teoretyczne
wiedza wyjaśniająca określoną dziedzinę zjawisk, pozostaje w związku z praktyką bo na jej podstawach jest formułowana

SOCJOLOGIA WYCHOWANIA SPEŁNIA OKREŚLONE FUNKCJE:
 poznawcza i teoretyczna
 przekazywaniu społeczeństwu wiedzy, służy poznawaniu życia społecznego ludzi
 umożliwia poznawanie mechanizmów, procesów i praw strukturalnych, rozwojowych,
 wyjaśnianie opisywanych zjawisk i zależności
 humanistyczna
wprowadzanie w system norm i wartości, określanie norm i zachowań grup i jednostek w rozwijaniu osobowości i kształtowaniu postaw i przekonań, stereotypów.
 wychowawcza
kształtowanie wzorów i modeli zachowań społecznych, umożliwia świadome, celowe wykonywanie celów i zadań wychowawczych

 diagnostyczna i prognostyczna
DIAGNOZA - rozpoznanie określonego stanu rzeczy w celu usuwanie niepożądanych form struktur, polega na ocenie zjawisk. Na jej podstawie formułuje się optymalne rozwiązania.
 społeczno – pedagogiczna i socjotechniczna
SPOŁECZNO – PEDAGOGICZNA -wyjaśnianie sytuacji społeczno – wychowawczych, wskazywaniem skutecznych metod i technik oddziaływania wychowawczego.
SOCJOTECHNICZNA - organizowanie i kierowanie procesami wychowawczymi w szkole, klasie, grupie koleżeńskiej, środowisku społecznym.
 apologetyczna i demaskatorska
APOLOGETYKA – wywyższanie kogoś, obrona czyichś interesów, ukazywanie czyichś interesów.
Zależy od tego, jakie orientacje, interesy, cele i zadania światopoglądowe i moralno – etyczne propaguje i realizuje.
DEMASKATORSKA – odwrotność, ujawnianie szkodliwego, negatywnego, dyskusyjnego zła. Kontrowersyjne, szkodliwe dla ukształtowania zachowań, ujawnia i uzasadnia sprzeczności. Wyszukiwanie pewnych mankamentów, uchybień, to, co szkodliwe dla rozwoju człowieka.
Funkcja apologetyczna i demaskatorska może dotyczyć zarówno czegoś jak i kogoś. Postawa apologetyczna jest częstsza.

AKTUALNE PROBLEMY SOCJOLOGII WYCHOWANIA I EDUKACJI TO:
1. Wychowanie jako zjawisko społeczne
2. Wychowanie a społeczeństwo
3. Wychowanie a problemy ludnościowe
4. Struktura społeczna szkoły
5. Ekologia wychowania
6. Stratyfikacja (różnicowanie) społeczna, a szkoła
7. Wychowanie, a procesy społeczne (współzawodnictwo, konflikty, akomodacja, asymilacja)
8. Uspołecznianie jako proces wychowania
9. Dewiacyjne zachowania w szkole
10. Dynamika grup w wychowaniu
11. Warunki kształtujące programy nauczania
12. Społeczność lokalna, a szkoła
13. Wychowanie w zakresie odpowiedzialności społecznej
14. Aktualne kontrowersje o wychowaniu
15. Wychowanie zdrowotne
16. Edukacja, a demokracja i polityka
17. Wychowanie do zmian i rozwoju
18. Wychowanie do przyszłości