Dokonując analizy i interpretacji "Pieśni III" Jana Kochanowskiego oraz odwołując się do innych utworów poety, przedstaw postawę życiową czołowego twórcy polskiego renesansu.

Renesans to okres w dziejach kultury europejskiej trwający od polowy XIV w. do końca XVI w. Epoka ta spowodowała proces przemian we wszystkich dziedzinach kultury i sztuki. Przekształcając średniowieczny model życia i osobowości człowieka, na plan pierwszy wysunęła zainteresowanie doczesnymi celami działań ludzkich. Istotnym czynnikiem kultury renesansu było odrodzenie starożytności klasycznej, z której czerpano inspiracje do zainteresowań człowiekiem i światem oraz wzory doskonałości w sztuce i literaturze.

Renesans to także okres działalności jednego z najwybitniejszych twórców literatury polskiej. Jan Kochanowski urodził się w 1530 r. na ziemi radomskiej. Studiował w Krakowie, Królewcu i Padwie. Był także we Francji, miedzy innymi w Paryżu. Wybitne wykształcenie, jakie otrzymał dało początek jego przydomkowi - poeta doctus. W 1559 r. wrócił do kraju i rozpoczął w swoim życiu tzw. okres dworski, kiedy był sekretarzem króla Zygmunta Augusta. Po elekcji i koronacji Henryka Walezego ożenił się z Dorota Podlodowska i osiadł na stale w Czarnolesie. Zmarł nagle w Lublinie w 1584r. W jego dorobku twórczym znajdują się m.in.: treny napisane po śmierci ukochanej córki, zabawne i lekkie fraszki, przekład psalmów "Psałterz Dawidów" a także wiele rożnych pieśni. Te ostatnie to najstarszy i najbardziej powszechny gatunek liryczny związany genetycznie z muzyka, ale juz w starożytności ukształtował się jako samodzielna forma literacka. W takiej postaci pieśń pojawia się w twórczości Horacego, który nadal swym utworom tytuł "Carmina". Do tej tradycji nawiązał później właśnie Jan Kochanowski. Jego pieśni stanowią także istotny materiał do określenia postawy życiowej poety, ponieważ zawierają tzw. credo życiowe, czyli poglądy, przekonania i wyznawane przez niego zasady.

Jan Kochanowski w Pieśni III podejmuje temat zmienności losu i sposobu na szczęśliwe życie. Opiera się o antyczna filozofie stoików i epikurejczyków by dojść do horacjańskiego "złotego środka".

W pierwszych wersach podmiot liryczny formułuje przestrogę, by nie ufać do końca losowi, ale zwracać baczną uwagę na otaczający nas świat.
"Nie wierz Fortunie, co siedzisz wysoko;
Miej na poślednie koła pilne oko:"

Pojawia się także postać Fortuny, czyli rzymskiej bogini kierującej ludzkimi losami. Była odpowiednikiem greckiej bogini Tyche a przedstawiano ja z zawiązanymi oczyma i z rogiem obfitości. Poeta wielokrotnie podkreśla jej nieprzewidywalność i hojność w obdarzaniu bogactwem, ale także jej niestałość. Pisze:
"Bo to niestała pani z przyrodzenia,
Często więc rada sprawy swe odmienia.".


Druga strofa także dotyka tego problemu. Podmiot liryczny odnosi się nieufnie wobec bogactwa. Radzi, by człowiek w każdym momencie był przygotowany na zmianę i by nigdy nie ufał dobrom materialnym. Ślepy los może sprawić, że to, czym nagle zostaliśmy obdarowani równie szybko zniknie z naszego życia.

Podmiot liryczny w trzeciej strofie przekazuje bardzo ważną prawdę życiową: w zależności od łaski Fortuny pozostają zaszczyty i uczucia ofiarowywane nam przez innych. Lubimy przebywać w towarzystwie ludzi szczęśliwych, cieszących się powodzeniem jednakże takie przyjaźnie są często nietrwałe i fałszywe.
"A ci, co z tobą teraz przestawają,
Twej się Fortunie, nie tobie kłaniają;
Skoro ta zniknie, tył każdy podawa,
Jako cień, kiedy słońca mu nie zstawa."


Poeta zwraca uwagę także na zmiany zachodzące w zachowaniu i psychice ludzi obdarzonych nagłym bogactwem. Niejednokrotnie staja się zupełnie inni. Nawiązaniem do tego jest później strofa czwarta.
"Lecz jako sama oczy zasłoniła,
Tak swym pochlebstwem ludzi pobłaźniła:
Że drugi wysszej nosa gębę nosi,
A wszystki insze oczyma przenosi."

Poeta przedstawia w niej jak ważne jest zachowanie "stoickiego spokoju" wobec rożnych zmian, tak by nagła passa nie była źródłem wyniosłej dumy. Człowiek powinien zarówno wobec szczęścia jak i tragedii być stałym w swoim postępowaniu.
Treść piątej strofy to pochwała zasad filozofii epikurejskiej.
"Ty pomni, że twój skarb u Szczęścia w mocy,
A tak się staraj o takiej pomocy,
Aby wżdy z tobą twego co zostało,
Jeśli zaś będzie Szczęście swego chciało."

Podmiot liryczny zwraca uwagę na potęgę szczęścia i ludzkie dążenie do jego osiągnięcia. W myśl zasady "carpe diem" ( "chwytaj dzień”) człowiek powinien szukać spełnienia każdego dnia, ponieważ osiągnięcie go jest największym skarbem.

Jan Kochanowski jak każdy renesansowy twórca za wartość najwyższa uznaje cnotę rozumiana jako virtus niezłomna a także mądrość, uczciwość i postawę obywatelska. To także wpływ filozofii stoickiej, która nie ceni wartości materialnych ale te duchowe, te, których nikt nie może nam odebrać. Poeta doctus jak nikt doceniał wartość wiedzy nabytej podczas okresu studiów i dlatego posługuje się wzorcem Mędrca. W ostatniej strofie widać także nawiązanie do pieśni Horacego "Exegi monumentum". Autor wie, ze tylko wyjątkowa postawa cnoty może uczynić go nieśmiertelnym wśród potomnych, ponieważ:
"Cnota skarb wieczny, cnota klejnot drogi;
Tegoć nie wydrze nieprzyjaciel srogi,
Nie spali ogień, nie zabierze woda;
Nad wszystkim inszym panuje przygoda.".


Na podstawie Pieśni III Jana Kochanowskiego i zawartych w niej poglądów poety można powiedzieć, ze jego postawa życiowa polegała na eklektyzmie filozoficznym. Poeta doctus łączy epikurejskie umiłowanie radości i stoicką filozofię życia. Szuka szczęścia intelektualnego w kontakcie z pięknem i kultura a także hedonizmu - szczęścia zmysłowego, cielesnego. Z drugiej zaś strony skupia się na autotreningu - kształtowaniu w sobie postaw, które pomagają w byciu niewzruszonym wobec różnych przeciwności. Wobec tych dwóch, skrajnych systemów filozoficznych Jan Kochanowski szuka "złotego środka" - widzi przepis na życie łączący różne elementy. Jan z Czarnolasu jest typowym człowiekiem renesansu - humanistą zainspirowanym dorobkiem Antyku.

Dodaj swoją odpowiedź
Język polski

Dokonując analizy i interpretacji Pieśni III Jana Kochanowskiego oraz odwołując się do innych utworów poety, przedstaw postawę życiową czołowego twórcy polskiego renesansu.

I wdarłem się na skałę pięknej Kaliopy/ Gdzie dotychczas nie było znaku polskiej stop.” Słowa te, zawarte przez Jana Kochanowskiego w wierszu dedykacyjnym do Psałterza Dawidowego dowodzą nam, że poeta ten jakże ceniony i powa�...

Język polski

Dokonując analizy i interpretacji „Pieśni III” Jana Kochanowskiego oraz odwołując się do innych utworów poety, przedstaw postawę życiową czołowego twórcy polskiego renesansu.

Jan Kochanowski, żyjąc w epoce renesansu, był przykładem idealnego twórcy Odrodzenia. W przeciwieństwie do wcześniejszej epoki, tematyka była zwrócona na człowieka oraz jego potrzeby i problemy. Jan Kochanowski często czerpał motywy ze s...

Język polski

Dokonując analizy i interpretacji Pieśni III Jana Kochanowskiego oraz odwołując się do innych utworów poety, przedstaw postawę życiową czołowego twórcy polskiego renesansu.

Jan Kochanowski uważany jest za największego poetę polskiego renesansu. Epoka ta stała się przełomem. Po średniowieczu – okresie, w kutym życie ludzkie całkowicie oddane było Bogu nastał inny sposób postrzegania świata. Pragnęli woln...

Język polski

Dokonując analizy i interpretacji Pieśni III Jana Kochanowskiego oraz odwołując się do innych utworów poety, przedstaw postawę życiową czołowego twórcy polskiego renesansu.

Jan Kochanowski uważany jest za największego poetę polskiego renesansu. Epoka ta stała się przełomem. Po średniowieczu – okresie, w kutym życie ludzkie całkowicie oddane było Bogu nastał inny sposób postrzegania świata. Pragnęli woln...