Powtórzenie wiadomości z historii
Czym jest historia? Historia to nic innego jak nauka o przeszłości, a dokładniej o dziejach ludzkości.
Czym jest źródło historyczne..?
Źródło historyczne to wszelki ślad działalności człowieka w przeszłości. Źródła historyczne dzielimy na pisane, wśród, których wyróżniamy: opisowe - kroniki, listy, pamiętniki i aktowe - konstytucje, ustawy oraz materialne takie jak: zabytki architektury (zamki, pałace, mury obronne), militaria (różnego rodzaju broń), zabytki sztuki (obrazy, rzeźby), a także przedmioty codziennego użytku.
Co to jest kronika?
Kronika to utwór, w którym wydarzenia przedstawione są w sposób chronologiczny czyli wydarzenia następują po sobie w porządku czasowym. Jest to typowe źródło historyczne, charakterystyczne przede wszystkim dla epoki średniowiecza. Najsłynniejszymi polskimi kronikarzami byli: Gall Anonim, Wincenty Kadłubek i Jan Długosz.
Czym się różni kronika od legendy?
Kronika, najczęściej zawiera informacje prawdziwe, natomiast legenda to utwór, w którym prawda miesza się z fikcją. W kronikach mamy do czynienia z osobami historycznymi, datami, natomiast w treści legend takich postaci po prostu nie ma. Przykładem może być smok wawelski co do, którego można mieć wątpliwości czy istniał. Zamiast dat w legendach mamy określenia typu: Dawno, dawno temu czy tez Za górami i lasami.
W nauce bardzo ważna jest chronologia.
Chronologia to nauka o czasie. Pojawiają się tutaj takie pojęcia jak: data, era, wiek, tysiąclecie.
Pełna data w historii to dzień, miesiąc i rok, np. data wybuchu || wojny światowej to 1 września 1939 rok. Jednak nie zawsze w historii możemy ustalić dokładną datę, dlatego wtedy podajemy tylko rok.
Czas w historii dzielimy na ery. W kalendarzu chrześcijańskim wydarzenia dzielimy na te, które miały miejsce przed narodzeniem Jezusa Chrystusa i te, które nastąpiły nastąpiły po jego narodzeniu.
O wydarzeniach, które miały miejsce przed narodzenie Chrystusa mówimy, że miały miejsce przed naszą erą (p.n.e.), np. według legendy Rzym powstał w 753r.p.n.e., czyli 753 lata przed narodzeniem Chrystusa. Jeśli chcemy obliczyć, ile lat temu miało miejsce to wydarzenie, to do tej daty musimy dodać aktualny rok. Zobacz jakie to proste: 753+2009=2762. Odpowiedź: Według legendy Rzym powstał 2762 lata temu.
O wydarzeniach, które miały miejsce po narodzeniu Chrystusa mówimy, że miały miejsce w naszej erze(n.e.). Pamiętaj jednak, że przy datach ni piszemy skrótu n.e. Obliczanie jest również jest proste. Na przykład bitwa pod Grunwaldem miała miejsce w 1410 roku, a my chcemy się dowiedzieć, ile lat temu to się wydarzyło. Żeby dokonać prawidłowego obliczenia trzeba ta datę odjąć od aktualnego roku: 2009-1410=599. Odpowiedź: Bitwa pod Grunwaldem miała miejsce 599 lat temu.
Kolejne pojęcie to wiek..
Wiek w historii oznacza 100 lat. Wieki oznaczamy cyframi rzymskimi.
Przykłady: | wiek to lata 1-100, || wiek 101-200, ||| wiek 201-300.......XX wiek 1901-2000
Inaczej jest z wiekami przed nasz erą, które liczymy odwrotnie: | wiek p.n.e. to lata 100-1, || wiek p.n.e. 200-101, ||| wiek p.n.e. 300-201......,XX wiek p.n.e. to lata 2000-1901.
Możesz mieć trudności w zadaniu dotyczący umieszczania dat w odpowiednim wieku oraz określenie jego połowy, tzn. czy jest to pierwsza, czy też druga połowa(np. okres 1901-1950 to pierwsza połowa XX wieku, 1951-2000 to druga połowa XX wieku).
Na przykład: bitwa pod Grunwaldem miała miejsce w 19410 roku czyli w pierwszej połowie XV wieku, chrzest Polski miał miejsce w 996 roku czyli w drugiej połowie X wieku, Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku czyli w pierwszej połowie XX wieku.
Jeżeli jeszcze nie wiesz, w którym wieku miało miejsce dane wydarzenie, to wykonaj następujące działanie: oblicz ile jest setek danej dacie i jeżeli zostaje jakaś reszta to do tej liczby dodaj 1.1410 rok to 14 setek, zostaje reszta 10 więc do 14 dodajemy 1. Otrzymujemy liczbę 15 co oznacza, że 1410 rok to XV wiek.
Epoka historyczna to dłuższy odcinek czasu, zapoczątkowany i zakończony ważnym wydarzeniem historycznym. W historii wyróżniamy następujące epoki: prehistorię, która trwała od momentu pojawienia się pierwszych form ludzkich około 4 mln lat temu do wynalezienia pisma w Mezopotamii około 3000 r.p.n.e., starożytność - od wynalezienia pisma ok. 3000 r.p.n.e. do upadku Cesarstwa Rzymskiego w 476 roku, średniowiecze - od upadku Cesarstwa Rzymskiego w 476 roku do odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492 roku oraz nowożytność od odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba do czasów dzisiejszych. Niektórzy historycy wyróżniają jeszcze epokę czasy najnowsze, która rozpoczęła się od zakończenia | wojny światowej w 1918 roku i trwa po dzień dzisiejszy.
Na koniec kilka słów na temat polskich dynastii królewskich.
Piastowie - pierwszy władca Mieszko |, ostatni Kazimierz Wielki.
Jagiellonowie - pierwszy władca Władysław Jagiełło, ostatni Zygmunt || August.
Królowie elekcyjni (wybierani przez szlachtę) - pierwszy władca Henryk Walezy, ostatni król to Stanisław August Poniatowski.
Przy każdym władcy możesz spotkać daty, np. Aleksander Jagiellończyk (1501-1506). Oznaczają one lata panowania danego króla. Wyjątek stanowią daty, które zawierają gwiazdkę lub krzyż, co oznacza moment urodzenia lub śmierci danego władcy.
KONIEC!!!