Narodowy i humanistyczny charakter twórczości Jana Kochanowskiego.
WSTĘP
Twórczość Jana Kochanowskiego ma charakter zarówno narodowy jak i humanistyczny.
ROZWINIĘCIE
1.Narodowy charakter utworów Jana z Czarnolasu:
· Kochanowski pisał w języku polskim;
· opisał tradycje polskie, np. w „Pieśni świętojańskiej o sobótce";
· skrytykował przywary narodowe m. in.
- pijaństwo i zaniedbywanie obowiązków:
„Królowa do mszej chciała, ale kapelana
Doma nie naleziono, bo pilnował dzbana" (fraszka „O kapelanie"),
- fałszywą religijność:
„A nie wziąłbych tysiąca, mogę to rzec śmiele,
Bych tak miał czynić, jako nauczam w kościele" (fraszka „O kaznodziei")
„Jeśli nie grzeszysz jako mi powiadzasz,
to czego się miła tak często spowiadasz?" (fraszka „Na nobożną)
- lekkomyślność, prywatę i przekupstwo:
„O nierządne królestwo i zginienia bliskie,
Gdzie ani prawa ważą, ani sprawiedliwość
Ma miejsca, ale wszystko złotem kupić trzeba" („Odprawa posłów greckich");
· troska o los ojczyzny wpisana w „Odprawę posłów greckich" jest troską o Polskę; Troja jest alegorią Polski; poeta uświadamia Polakom, iż od nich zależy los kraju:
„Przełożonych występy miasta zgubiły
I szerokie do gruntu carstwa zniszczyły",
przedstawia Antenora jako przykłąd patrioty, a Iketaona jako przykład posła przekupnego;
· „Pieśn o spustoszeniu Podola" zawiera skargę i lament po klęsce Polaków poniesionej podczas napadu Tatarów na Podole w 1547r.; Kochanowski wzywa do obrony kraju i do zbiórki pieniędzy potrzebnych do finansowania wojska:
„Skujmy talerze na talary, skujmy,
A żołnieżowi pieniądze gotujmy!"
· Pieśń XII („Pieśń o dobrej sławie") opiewa cnotę i prawość człowieka, który swoje żcyie ojczyźnie:
„A jeśli komu droga otwarta do nieba,
Tym co służą ojczyźnie".
2.Humanistyczne treści poezji Kochanowskiego:
· poeta w wielu utworach nawiązuje do mitologii:
- „Taki był Proteus, mieniąc się to w smoka,
To w deszcz, to w ogień, to w barwę obłoka" (fraszka „Do gór i lasów"),
- „Więc też, kiedy go Fortuna omyli,
Wnet głowę zwiesi i powagę zmyli." (pieśń IX ks. wtóre);
· w pieśni IX „Miło szaleć kiedy czas" poeta twierdzi, że całkowicie należy oddać się zabawie zgodnie z horacyjską zasadą „carpe diem";
· Kochanowski czerpie doktryny z antyku; przyjmuje stoicką postwawę w pieśni „Nie porzucaj nadzieje";
· utwory patriotyczne zajmują ważne miejsce w jego twórzości; pieśni: „O doebrej sławie" i „O cnocie traktują o powinnościach wobec narodu;
· w pieśni „Serce roście patrząc na te czasy" daje rady jak osiągnąć szczęście na ziemi;
· fraszka „Na lipę" podejmuje typowo humanistyczny motyw pochwały piękna i dobroczynnego wpływu przyrody na ludzi;
· poeta dba o sławę, kieruje się horacyjską zasadą „nom omnis moriar", do której nawiązuje pieśń XXIV „Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony";
· jego utwory dotyczą wszystkiego co ludzkie; pisze o człowieku, kieruję się zasadą Terencjusza: „człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"; w „Trenach" pisze o sobie, swoich uczuciach, opisuje swoje bardzo bolesne i osobiste przeżyciam, które niestety dotyczą ludzi.
PODSUMOWIANIE
1.Utwory Jana Kochanowskiego mają charatkter narodowy, ponieważ poeta jest przerażony występkami rządzącej szlachty i przepełniony jest troską o losy ojczyzny.
2.Mówimy, że twórczość Jana z Czarnolasu ma charakter humanistyczny, ponieważ:
· zawiera pochwałę i radość żcyia,
· umiłowanie piękna i przyrody,
· jest patriotyczna,
· cechyje ją ekletyzm,
· jest wszechstronna,
· występuje w niej kult człowieka,
· nawiązuje do kultury i literatury antycznej.