Omów początki i rozkwit gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej w Polsce (do lat 30. XVIIw.) Wyjaśnij, co spowodowało ten proces.

Folwarki powstawały najczęściej w Polsce centralnej wzdłuż Wisły i jej odpływów, ponieważ Wisła była gł. alterią handlową. Folwarki zaczęły się rozrastać, pojawiały się we wsiach, w których wcześniej ich wcale nie było. W ludnej wsi były nawet 2 folwarki. W dobrach królewskich 1 folwark przypadał na 2-3 wsie.
Folwark to całość ekonomiczne, na którą składały się grunty i zabudowania. Sołek-przechowywano tam uprząż, broń.
Mielcuch-browar
Hodowano owce lecz owczarnie znajdowały się poza dworem. Wielkość folwarków była zróżnicowana, cały czas powiększały się one, ale nigdy nie dochodziły do 300 ha. Folwark był nastawiony na uprawę 4 zbóż: żyto, jęczmień, pszenica, owies. W strukturze eksportu żyto stanowiło od 70-90%. Zaniedbywano hodowlę, żaden dwór nie utrzymywał inwentarza pociągowego. Utrzymywano zwierzęta tylko na potrzeby dworu oraz owce ze względu na wełnę i pergamin. Siłę roboczą folwarku stanowili chłopi ze wsi właściwejRozmiary robocizn zależały od tego do jakiej kategorii ludności chłopskiej dany mieszkaniec należał.
Hierarchia ludności chłopskiej:
* kmiecie-obszar 1 łan
* półkmiecie-pół łana
* zagrodnicy 1/4 łana
* chałupnicy-chałupa i ogród ewntualnie zagroda
* komornicy-mieszkali w komorze u kmiecia,
* luźni-uciekinierzy z innych dóbr lub państw; Za nimi szedł pościg, uciekali całymi rodzinami lub wsiami. Inne folwarki chętnie ich przyjmowały. Najczęściej uciekali na Ukrainę lub Węgry.
Od początku XVI w. została wprowadzona pańszczyzna w wymiarze tygodniowym. Kmieć pracuje 1 dzień/tydzień; potem 2 itd. Koniec XVI w 3-4 dni/tydzień. Połowa XVII w od5-7 dni/tydzień. Było to w dobrach szlacheckich. W dobrach królewskich było nieco lżej, w klasztorach najgorzej. Koniec XVII w od 10-12 dni/tydzień.
Oprócz pańszczyzny chłop był zobowiązany również wykonywać inne prace u pana.
W miarę jak wzrastały obciażenia pańszczyźniane, rosły koszty produkcji folwarcznej. Pan był zainteresowany efektywnością pracy chłopa.
Gł. portem eksportowym zboża był Gdańsk. Polskie zboże zaspokajało potrzeby miest w granicach 3-6 %.
Skutki gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej w Polsce:
* nadwyżki bilansu nie były inwestowane, lecz szły na wystawne życie(art. luksusowe)
* aktywność gospodarcza sazlachty ograniczała aktyw. gospod. chłopów
* gospodarstwa chłopskie zaczęły służyć do reprodukcji siły roboczej, a nie dla potrzeb folwarku
* folwark zbożowy miał małe znaczenie, wieksze znaczenia miał folwark zbożowo-hodowlany
* chłopi uciekali na Ukrainę, obciązenia chłopów były duże.