Zarzadzanie opakowaniami

1. Cele zarządzania produkcją, zarządzanie zintegrowane, co to jest, co się na niego składa?
Zarządzanie to działalność kierownicza, polegająca na ustalaniu celów i ich realizacji (stosuje się do działalności kierowniczej przede wszystkim w produkcji materialnej, ale i kulturze i sztuce), cechą charakterystyczną jest zarządzający.
Zarządzanie produkcją jest to działalność praktyczna i dziedzina naukowa w ramach teorii organizacji i zarządzania zajmująca się naukowym rozwiązywaniem problemów związanych z realizacją funkcji produkcji. Zarządzenie to obejmuje analizę potrzeb i możliwości, zaopatrzenie i sposoby wytwarzania, czyli cały proces przetwarzania (energii, materii i informacji). Zarządzanie produkcją łączy się ściśle z marketingiem. Związki między działalnością wytwórczą a marketingiem są bardzo silne w każdej firmie i są podstawą jej sukcesu na rynku. Oddzielenie od siebie tych dwóch funkcji lub zmniejszenie ich wzajemnej zależności zwiększa ryzyko porażki i umożliwia urzeczywistnianie misji firmy.
System produkcyjny jest to celowo zaprojektowany i zorganizowany układ osobowy, materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służący wytwarzaniu określonych produktów (wyrobów i usług) w celu zaspokajania potrzeb konsumentów.
System produkcyjny składa się z pięciu podstawowych elementów:
- wejść - wszystkich czynniki produkcji (materiały, wyposażenie produkcyjne, personel, informacje, kapitał)
- wyjść - wyrobów przemysłowych, usług;
- odpadów;
- procesu produkcyjnego (operacje technologiczne, kontrolne, transportowe, magazynowe, usługowe);
- sprzężenia materialnego, energetycznego i informacyjnego pomiędzy wyżej wymienionymi elementami systemu produkcyjnego.
Zintegrowany system zarządzania to obecnie uniwersalne narzędzie niezbędne do sprawnego i efektywnego funkcjonowania organizacji w zmieniającym się otoczeniu rynkowym. Aby spełniały wyznaczone im zadania muszą łączyć i zespalać elementy z zarządzania jakością, technologią, środowiskiem, bezpieczeństwem i higieną pracy w jeden optymalnie działający układ.
Zarządzanie jakością to zespół działań, obejmujących wszystkich pracowników przedsiębiorstwa, podejmowanych przez jego kierownictwo w celu stałego podnoszenia jakości usług lub towarów oferowanych klientom, zgodnie z ich rosnącymi wymaganiami.
Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy pozwala zapewnić odpowiednio wysoki poziom bezpieczeństwa i higieny pracy. Skuteczne zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy jest ściśle powiązane ze strategicznymi działaniami organizacji na rzecz wzrostu jej konkurencyjności. Wdrożenie tego systemu, jego utrzymywanie i doskonalenie umożliwi dostosowanie organizacji do przepisów prawnych obowiązujących w tej dziedzinie, spełnienie oczekiwań społecznych oraz uzyskanie pozytywnych efektów ekonomicznych dla organizacji.
Zarządzanie technologią oznacza efektywne zarządzanie zmianami technologicznymi, zarówno w zakresie produktów jak i procesów (włączając w to usługi). Sam problem zarządzania technologią opiera się na prostym stwierdzeniu - organizacja musi zmieniać swoją ofertę oraz sposób jej wytwarzania i dostarczania, i musi to robić w sposób ciągły i zgodnie z zasadą „po pierwsze klient”.
Zarządzanie środowiskowe obejmuje planowane i systematyczne działania oraz decyzje odnoszące się przede wszystkim do zmian w środowisku powodowanych działalnością gospodarczą człowieka, których nadrzędnym celem jest zapobieganie, ograniczanie lub usuwanie negatywnych skutków ekologicznych takiej działalności.
2. Ukierunkowanie zarządzania produktem na konkurencyjność. Płaszczyzny konkurencji: cenowa, jakościowa, logistyczna, ekologiczna.
Dobra to środki mające zdolność zaspakajanie potrzeb ludzkich. Rozróżnia się a) dobra wolne (zagospodarowane i niezagospodarowane) b) wytwarzane (ruchome i nieruchome) c) energię d)usługi (odpłatne: materialne i niematerialne oraz nieodpłatne).
Produkt to wszystko to, co można zaoferować nabywcom do konsumpcji i użytkowania lub dalszego przerobu. Są to rzeczy fizyczne, usługi, czynności, osoby, miejsca, organizacje, pomysły, idee.
Usługa to praca kwalifikowana. Czynność zaś nie wymaga kwalifikacji.
Wyrób termin najbliższy terminowi towar. Jest końcowym efektem określonego procesu produkcyjnego
Cykl życia wyrobu obejmuje:
a) sferę przedprodukcyjną- rynek producenta, ustala się co się chce produkować, program jak realizować, projektowanie, prototypy
b) sferę produkcyjną- przygotowanie produkcji, produkcja seryjna, kontrola jakości, sprzężenie z pakowaniem
c) sfera poprodukcyjna- transport, składowanie, sprzedaż usługi posprzedażne, użytkowanie, konsumpcja
d) sfera pokonsumpcyjna- selektywna zbiórka odpadów, wtórny przerób lub likwidacja, wtórna analiza rynku
Celem systemu zarządzania jakością nowocześnie pojmowanego jest:
a) poprawianie jakości produktów i usług do poziomu klasy światowej
b) obniżanie kosztów całkowitych
c) dążenie do stałego przekraczania oczekiwań klienta
d) wygrywanie konkurencji globalnej
Współczesne systemy zarządzania jakością stosują:
a) kompleksowość podejścia (TQM)- czyli zarządzanie przez jakość, jest określany jako idea lub filozofia zarządzania organizacją. Jest ujęciem procesowym. Wychodzi z założenia, że przy właściwym (optymalnym) połączeniu opanowanych procesów uzyskujemy wynik, który zaspokaja potrzeby naszego klienta
b) ciągłą poprawę ekologiczną i rewolucyjną=inżynieria współbieżna
c) benchmarking- polega na analizowaniu kluczowych czynników sukcesu firmy na tle wybranych wzorcowych konkurentów lub firm z poza sektora. Składa się z następujących etapów: identyfikowanie badanych zmiennych, doboru firm wzorcowych, zebranie informacji, stawianie zadań, budowaniu planów działań
d) inżynierię współbieżną- obejmuje projektowanie (koncepcje, wstępny projekt, końcowy prototyp), produkcję i serwis, kolejne wykorzystywanie specjalistów do badań, niedostateczny czas i środki na optymalizację projektu. Można ją stosować jedynie na odpowiednim stopniu jakości.
e) outsorcing- nowe podejście do zakupów. Filozofia ta powstała na bazie głębokiej modyfikacji tradycyjnej funkcji zaopatrzenia. Firma koncentruje się na tzw. jądro biznesu tworzą te obszary, w których firma ma unikalne kompetencje. Wszyscy poddostawcy muszą być kwalifikowani wg zasady zdolności do spełniania zidentyfikowanej potrzeby rynku, w tym do aktywnego uczestnictwa w rozwoju produktu. Relacje między odbiorcą, a dostawcą zaczynają mieć stały charakter
f) planowanie jakości
g) graficzne techniki prezentacji
h) kontrolę kosztów jakości
i) just in time- opiera się na synchronizacji zaopatrzenia z systemem produkcji. Sprawdza się ona do organizowania procesów zaopatrzeniowych, wytwórczych, i dystrybucyjnych, następnie zarządzaniu nimi w taki sposób, aby wszystkie procesy realizowane były terminowo, a czas ich realizacji był możliwie najkrótszy. Punktem wyjścia dla rozwoju tej koncepcji są zmiany płynące z rynku zbytu, a mianowicie: zmiana wymagań konsumentów, rosnąca konkurencja, duże zróżnicowanie asortymentowe, skracający się cykl życia produktu. JIT przeciwstawia się nieefektywności. Na celu ma zminimalizowanie zapasów na poszczególnych fezach produkcji, zapewnienie wysokiej jakości produktów oraz optymalnej jakości poziomu obsługi klienta.
Dzisiejsze wyroby mają zbyt, jeśli ich konkurencyjność jest silna. Rozpatruje się ja następujących płaszczyznach:
a) cenowa- najstarsza, często ma iluzjonistyczny charakter
b) jakościowa- pochodząca z Japonii
c) logistyczna- łączy się z przepływem, obsługą klienta
d) ekologiczna- powstała ze względy na wysokie zagrożenie środowiska

3. Zadania i zakres logistyki jako nowoczesnej koncepcji przepływu materiałów.
Rośnie zapotrzebowanie na produkty krótkoseryjne i produkcje szybko reagującą na zamówienia rynku. W 1974r, w Berlinie Zachodnim odbył się I Europejski Kongres Przepływu Materiałów, na którym całościowe i systemowe myślenie logistyczne zostało ugruntowane i przeniesione z wojskowości. Koniec lat 90-tych ubiegłego wieku, to czas globalizacji rynków zaopatrzenia i zbytu. Dlatego strategie logistyczne stają się dla firm elementem ogólnej strategii zarządzania. Logistyka musi sprostać temu iż w najbliższym czasie:
a) wzrastać będzie rola czynnika czasu- przyspieszy się przepływ towarów, ale zmniejszać się będzie wielkość partii towarów dostarczanych dostawcy
b) wprowadzane systemy informatyczne zwiększą efektywność łańcuch dostaw- elektroniczna wymiana danych
c) skoncentruje się handel europejski
d) rozwój elektronicznej gospodarki spowoduje powstanie inteligentnych łańcuchów dostaw powstających automatycznie w celu spełnienia potrzeb zindywidualizowanych klientów
e) na kierunki rozwoju logistyki, wpływ będą miały zagrożenia ekologiczne- spowoduje to wzrost znaczenia transportu kolejowego i przewozów multimodalnych.
Logistyka to filozofia systemów, koncepcji i procesów optymalnego, czasowo-przestrzennego przemieszczania towarów informacji pomiędzy sferami produkcji, dystrybucji, konsumpcji i utylizacji lub kasacji. ó Jest to nauka planowania, sterowania i kontroli w systemach przepływu materiałów, kadr, energii i informacji. Logistyka obejmuje bardzo szeroki zakres zadań realizowanych we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego. Łączy w sobie wiedzę z zakresu nauk o organizacji, zarządzaniu, informatyki, ekonomiki przedsiębiorstw, towaroznawstwa, ekologii, itp.
W modelu przepływu dóbr fizycznych wyróżnia się następujące łańcuchy logistyczne:
a) dostaw- zaopatrzenie surowcowe, wytwarzania i przemieszczania
b) konserwacji- utrzymanie dóbr we właściwym stanie
c) usuwania-proces gromadzenia , recyrkulacji lub likwidacji odpadów.
Model przepływu dóbr fizycznych odnosi się do przedsiębiorstwa i do całego rynku. Łańcuch dostaw, jest to sekwencja zdarzeń w przepływie dóbr, zwiększająca wartość określonych dóbr, które mogą obejmować przetwarzanie montaż i demontaż, przemieszczanie oraz rozmieszczanie.
Zwiększenie wartości materiałów produktów łańcuchach dostaw, związane z przebiegiem procesów logistycznych, odbywa się na drodze przestrzenno-czasowej transformacji towarów. Mogą również mieć miejsce jakościowe transformacje towarów, np. paczkowanie dodające wartość do towarów.
Całość zintegrowanych procesów logistycznych wpływających na siebie wzajemnie i pozostających w określonym związku z otoczeniem, tworzy system logistyczny, który określa:
a) sposób przebiegania procesów logistycznych
b) techniki przeprowadzania procesów logistycznych
c) środki przez które realizuje się procesy logistyczne
Z uwagi na usytuowanie przestrzenne systemów logistycznych podzielić je można na systemy:
a) mikrologiczne- odnoszące się do całej gospodarki
b) mikrologiczne- odnoszące się do określonych podmiotów gospodarczych
c) metalogiczne- tworzą ze sobą współpracujące w łańcuchach logistycznych systemy mikrologiczne przedsiębiorstw np. łańcuch dostaw.
Ze względy na fazy przepływu materiałów w łańcuchach logistycznych, systemy dzieli się na:
a) zaopatrzenia
b) produkcji
c) dystrybucji
d) serwisu
e) usuwania odpadów
Satysfakcje klienta w logistyce osiąga się przez maksymalizację wartości dodanej w czasowo-przestrzennym przepływie produktów i związanej z tym informacji oraz minimalizację kosztów logistycznych na drodze eliminacji działań niegenerujących wartości dodanej. Logistykę cechuje również systemowy charakter. Przejawia się on w integracji i koordynacji procesów logistycznych celu osiągnięcia pożądanego poziomu obsługi klienta przy zachowaniu synergii. Istotą synergii jest współdziałanie podsystemów i elementów składanych w systemach wyższego rzędu. Uzyskuje się to przez zintegrowane zarządzanie wszystkimi procesami logistycznymi zachodzącymi w ramach podsystemów logistycznych.

4. Opakowalnictwo jako element logistyki towarów w klasyfikacji systemów logistycznych – istotna jest logistyka towarów w opakowalnictwie.
Wiek XX, obfitował w rewolucyjne przemiany w wielu odcinkach techniki, życia gospodarczego i stosunków społecznych. Te i inne czynniki spowodowały i nadal powodują, że w społeczeństwie wzrasta potrzeba zaopatrywania się w produkty coraz bardziej urozmaicone, a zarazem łatwe w użyciu. Przemysł i handel, wychodząc naprzeciw tym tendencjom i pojawiającym się nowym potrzebom, dostosowuje do nich towary i sposoby ich dystrybucji. Rozwijający się marketing i lansowane prze niego strategie w dużym poszerzają podaż towarów i zmieniają sposób udostępniania ich konsumentom. W tych działaniach ogromna rola przypada opakowaniom. Obecnie aż około 99% wszystkich towarów sprzedawanych w sieci detalicznej wymaga opakowania. Realizowane strategie marketingowe starają się w maksymalnym stopniu wykorzystywać opakowania do celów promocji i reklamy. Sprawia to że ilość tworzyw opakowaniowych zużywanych na opakowania w krajach wysoko rozwiniętych są bardzo duże. Zużycie tworzyw opakowaniowych na jednego mieszkańca rocznie wynosi przeciętnie: USA ok.250 kg, Japonia ok.150 kg, Europa ok.120 kg, w krajach słabo rozwiniętych ok.5 kg.
Przy coraz bardziej skomplikowanych procesach dystrybucji różnego rodzaju dóbr i towarów, rola opakowań w szybkim, sprawnym i tanim ich przemieszczaniu na drodze od producenta do odbiorcy nabiera coraz bardziej decydującego znaczenia. Rola ich jest szczególnie duża w systemie przewozowym, w przyspieszaniu procesów przeładunkowych, w zabezpieczaniu ilości i jakości towarów oraz w identyfikacji towarów w procesach dystrybucji. Decydująca rola opakowań w tych procesach powoduje, że nie mogą być one w sposób izolowany, same dla siebie planowane, wytwarzane ani stosowane, ponieważ od właściwego doboru tworzywa opakowaniowego, celowego zestawienia używanych w konkretnym przypadku środków opakowaniowych, zastosowania często ekonomicznej metody pakowania – często przy zastosowaniu specjalnej dostosowanej maszyny pakującej – i od poręczności w manipulacji zapakowanego towaru ostatecznie zależy, czy wyprodukowane towary będą mogły być dostarczone na właściwe miejsce w uzgodnionym czasie, względnie czy będą narażone na uszkodzenia w magazynowaniu czy w transporcie i na nieuchronnie związane z tym straty ilościowe oraz jakościowe. Racjonalny zoptymalizowany proces dystrybucji towarów uwarunkowany jest w wysokim stopniu opakowaniami i stąd logistyce opakowań i pakowania przypisuje się szczególnie znaczącą rolę. Pakowanie to proces. Pakowany produkt, opakowanie i proces pakowania składają się łącznie na logistyczny system pakowania. Na samo opakowanie składają się odpowiednio uformowane materiały opakowaniowe i materiały pomocnicze.

5. Funkcje opakowań w logistycznym łańcuchu dostaw od produkcji aż do likwidacji czy utylizacji pozostałości.
Funkcje logistyczne opakowań częściowo wiążą się z funkcją ochronną , bowiem celem procesów logistycznych jest dostarczenie właściwych produktów, we właściwej ilości, we właściwe miejsce , we właściwym czasie, przy zachowaniu właściwej jakości i przy właściwych optymalnych kosztach.
Z punktu widzenia logistyki ważne w opakowaniach są ich funkcje magazynowe, kompletacyjne, transportowe, informacyjne.
Funkcja magazynowe sprowadzają się do ułatwienia procesów przyjmowania, składowania, kompletowania i wydawania towarów. Opakowania powinny zabezpieczać produkty przed narażeniami mechanicznymi (statycznymi i dynamicznymi) podczas:
· Składowania w stosach (układane jeden na drugich) lub w paletowych jednostkach ładunkowych (bez urządzeń do składowania, tj. nadstawek paletowych, regałów itp.),
· Przemieszczania w magazynie i na frontach przeładunkowych,
· Kompletowania dostaw
Funkcje transportowe wiążą się najściślej z przebiegami towarowymi, których optymalizacja jest podstawowym celem logistyki. Duże relacje w tym przypadku mają relacje masy pakowanego ,towaru do masy samego opakowania oraz wymiary i kształty opakowań, co wiąże się z optymalnym wykorzystywaniem ładowności środków transportu.
Funkcje kompletacyjne w handlu hurtowym wiążą się ze sporządzaniem zestawów asortymentowych w poszczególnych partiach dostawy, przy założeniu maksymalnego wykorzystania ładowności środka transportowego i dostarczenia odbiorcy niezbędnego kompletu towarów do dalszej sprzedaży.
Funkcja informacyjna stymuluje przepływy opakowanych towarów w całym łańcuchu dostaw, od producenta do ostatecznego odbiorcy.
Funkcje logistyczne w odniesieniu do opakowań charakteryzują się tym, że problemy opakowalnictwa ujmują kompleksowo w powiązaniu z innymi ogniwami przepływu towarów. W centrum uwagi znajdują się tu problemy optymalizacyjne, ale w powiązaniu z całościowo rozpatrywanymi łańcuchami logistycznymi. Wychodzi się z założenia, że optymalizacja samych opakowań czyniona w sposób wyizolowany mogłaby w innych ogniwach procesu logistycznego przynosić większe szkody niż korzyści wynikające z optymalizacji poszczególnych opakowań. Zróżnicowane logistyczne funkcje opakowań są dobrym przykładem współzależności zachodzących w procesach logistycznych. Opakowania powinny być zatem rozpatrywane nie jako wyizolowany problem, lecz jako podstawowy element kompleksowo ujmowanego procesu logistycznego. Optymalnie dobrane i zastosowane opakowania przyczyniają się zarówno do obniżki kosztów przebiegów towarowych, jak i do podnoszenia jakości procesów logistycznych.

Schemat logistycznego łańcucha opakowań
Logistyczny łańcuch opakowań obejmuje działania związane z:
· Pozyskiwaniem surowców na opakowania,
· Projektowaniem i produkcją opakowań jednostkowych oraz zbiorczych,
· Procesem pakowania towarów w opakowania jednostkowe i zbiorcze,
· Przepływem towarów opakowanych w kanałach dystrybucyjnych,
· Konsumpcją towarów opakowanych,
· Zbiórką zużytych opakowań,
· Powtórnym przetwórstwem opakowań,
· Likwidacją odpadów opakowaniowych.
Logistyczne podejście do opakowań przejawia się w zintegrowanym traktowaniu całego łańcucha opakowań celem doprowadzenia do gospodarki opartej na cyrkulacji surowców i materiałów, z jak najmniejszym udziałem odpadów opakowaniowych składowanych na wysypiskach. System ten powinien działać z uwzględnieniem kompleksowej efektywności funkcjonowania całego łańcucha opakowań, rozpatrywanej nie tylko pod kątem kosztów ponoszonych przez poszczególne jego ogniwa, ale również przez całe otoczenie gospodarcze. Z tego powodu ważną rolę odgrywa proces projektowania opakowań, w którym należy stosować zasady inżynierii współzadaniowej. Zasady te jednocześnie uwzględniają na etapie projektowania uwarunkowania produkcyjne, użytkowe, estetyczne, kosztowe, eksploatacyjne, transportowe, składowania oraz utylizacji na koniec cyklu życia opakowania.

6. System wymiarowy opakowań i koordynacja wymiarowa w łańcuchu dostaw od palety, miejsca paletowe....
Stosowanie nowoczesnych metod produkcji, transportu i magazynowania wyrobów wymaga koordynacji i wzajemnego dostosowania wielu parametrów technicznych dotyczących zarówno zagadnień konstrukcyjnych jak i technologicznych. W koordynacji wymiarowej występuje dosyć wyraźny łańcuch bezpośrednich i pośrednich zależności.
Podstawowymi elementami tego łańcucha są wymiary:
· Powierzchni magazynowych
· Ramp, dróg dojazdowych, bram (drzwi) magazynów, dźwigów itp.
· Urządzeń magazynowych, jak np. gniazda regałów,
· Urządzeń transportu wewnętrznego i bliskiego (wózki podnośnikowe, unoszące itp.)
· Przestrzeni ładownej środków transportowych (wagony kolejowe, samochody ciężarowe, ładownie statków, samolotów itp.)
· Palet ładunkowych
· Opakowań transportowych
· Opakowań zbiorczych i jednostkowych
· Określonych zespołów maszyn pakujących i formujących oraz ich oprzyrządowania
· Materiałów opakowaniowych w arkuszach (sklejki, płyty pilśniowe, płyty polipropylenowe „Tekpol”, papier, tektura, folie, blachy itp.)
Wszystkie te wymiary są ze sobą ściśle powiązane i współzależne. Ich wzajemne niedostosowanie powoduje duże straty gospodarcze, wynikłe np. z nieracjonalnego zużycia materiałów opakowaniowych, złego wykorzystania środków transportowych i powierzchni magazynowych itp.
Ze względu na daleko posunięte prace dotyczące ujednolicenia wymiarów, przyjęto za podstawę wymiary powierzchni palet ładunkowych. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna przyjęła początkowo trzy wymiary palet : 8001000 mm; 8001200 mm; 10001200 mm. W wielu krajach europejskich, również w Polsce, uprzywilejowana jest paleta 8001200 mm, a także przyjęty w ramach ISO moduł 600400 mm.
Zalecenie normalizacyjne dotyczące koordynacji wymiarowej ustala:
6. Dla opakowań – wymiary palety 8001200 mm pomniejszone o 5%, tj. wymiary 7601140 mm
7. Dla środków transportowych i pomieszczeń magazynowych – wymiary palety 8001200 mm powiększone o luz manipulacyjny tj. 9001300 mm ( minimum 8701270 mm) inaczej miejsce paletowe.
Rodzaje palet:
a. Palety drewniane – płaskie, czterowejściowe (8001200 mm wysokość 144 mm), służą do formowania jednostek ładunkowych z wyrobów odpornych na uszkodzenia mechaniczne w czasie piętrzenia i transportu.
b. Palety słupkowe – wysokość słupków 100 cm, stosowane do wyrobów opakowanych lub nie opakowanych, charakteryzujących się niską wytrzymałością na ściskanie.
c. Palety skrzyniowe – stosowane do ładunków o nieregularnych kształtach i niewielkich gabarytach. Rodzaje palet skrzyniowych:
i. Ze ścianami z blachy, drewna płyt wiórowych, tworzyw sztucznych
ii. Ze ścianami z siatki, prętów itp.
iii. Nierozbieralne, o konstrukcji sztywnej, uniemożliwiającej demontaż poszczególnych elementów
iv. Rozbieralne o konstrukcji umożliwiającej demontaż poszczególnych elementów
v. Składane o konstrukcji umożliwiającej składanie poszczególnych elementów
d. Palety specjalne – do formowania jednostek z wyrobów o specyficznych kształtach.
Rodzaje:
- Palety dla wyrobów o dużych gabarytach i nieregularnych kształtach
- Palety do wyrobów prostopadłościennych
- Palety do beczek i bębnów
- Palety do zwojów (papier, papa, dywany)
5.Palety jednorazowego użytku – wykonane z materiałów odpadowych oraz z tworzyw sztucznych spienionych
Wyroby o małych gabarytach luzem lub w opakowaniach jednostkowych, a także wyroby nieodporne na uszkodzenia mechaniczne w czasie magazynowania i transportu mogą być pakowane do metalowych lub z tworzyw sztucznych pojemników wielokrotnego użytku.
Rodzaje pojemników:
- Pojemniki metalowe z blachy wykonywane są jako nieskładane, z zamknięciami przystosowanymi do plombowania. Stosowane są do formowania jednostek ładunkowych z wyrobów drobnych i ciężkich (śruby, łożyska, nakrętki).
- Pojemniki metalowe siatkowe – wykonywane są jako składane, z zamknięciami umożliwiającymi plombowanie o wymiarach podstawy 400800 mm, 600800 mm oraz 1200800 mm. Stosowane są do formownia jednostek ładunkowych z wyrobów przestrzennych, lekkich.
- Pojemniki z tworzyw sztucznych (PE-HD) wykonywane są jako nieskładane lub składane. Posiadają wieko przystosowane do plombowania lub nie posiadają wieka. Stosowane są do formownia jednostek ładunkowych z wyrobów drobnych nieopakowanych lub opakowanych.
- Pojemniki drewniane lub z materiałów drewnopochodnych wykonywane są jako nieskładane lub składane o wymiarach podstawy 400800 mm oraz 600800 mm, z zamknięciami umożliwiającymi plombowanie. Stosowane są do pakowania artykułów technicznych, piśmiennych, pasmanterii itp.
Pakietowe jednostki ładunkowe formowane są przeważnie z wyrobów nieopakowanych o wymiarach większych od wymiarów typowej palety ładunkowej, a więc szkła płaskiego, płyt pilśniowych, blach i rur stalowych, metalowych elementów konstrukcyjnych, elementów armatury ogrzewczej, wentylacyjnej. Wymiary jednostek pakietowych zależą od rodzaju formowanych wyrobów i dlatego można spotkać różnorodność stosowanych rozwiązań. Do wiązania pakietów stosuje się: jarzma, klamry, obejmy, taśmy, druty. Pakiet powinien być tak uformowany aby umożliwiał piętrzenie w stabilne stosy.
Kontenerowe jednostki ładunkowe występują w dwóch typach konstrukcyjnych: o pojemnościach 2,0 i 4,8 m3. Kontener o pojemności 2 m3 wyposażony jest w układ jezdny, który umożliwia jego przetaczanie, lecz uniemożliwia piętrzenie. Kontener o pojemności 4,8 m3 jest wyposażony w uchwyty umożliwiające przeładunek za pomocą urządzeń dźwigowych. Kontenery te piętrzy się w trzech warstwach. Również te kontenery są stopniowo wypierane prze palety metalowe skrzyniowe oraz kontenery wielkie (uniwersalne, specjalizowane).
Obok kontenerów sztywnych stosuje się coraz szerzej kontenery elastyczne, wykonane ze specjalnej tkaniny, o pojemności do 2 m3. Przeznaczone są do transportu i okresowego składowania towarów sproszkowanych i granulowanych.

System wymiarowy opakowań to ograniczony ilościowo układ zalecanych wymiarów opakowań transportowych i jednostkowych.
W Polsce ustalono i przyjęto system wymiarowy oparty w swych założeniach teoretycznych na tzw. systemie norweskim, tj. ustalającym wewnętrzne wymiary opakowań transportowych ( w przeciwieństwie do szwajcarskiego w którym ustala się zewnętrzne wymiary opakowań transportowych).
System ten został ujęty w normie PN-89/O-79021. Opiera się on na następujących zasadach:
· Podstawą wyjściową systemu wymiarowego opakowań transportowych jest uprzywilejowana paleta ładunkowa o wymiarach 8001200 mm;
· Dla opakowań prostopadłościennych obowiązują szeregi wymiarów wewnętrznych opakowań transportowych oraz szeregi wymiarów zewnętrznych opakowań jednostkowych wkładanych do tych opakowań transportowych;
· Przyjęto założenie teoretyczne że grubość ścianek opakowania transportowego powinna być wprost proporcjonalna do jego wielkości i wynosić przeciętnie 5% wymiarów liniowych opakowań
· Wykorzystanie powierzchni ładownej palety przez opakowania transportowe o dnie prostokątnym powinno wynosić około 100%; dopuszcza się mniejsze wykorzystanie powierzchni palety, jednak nie poniżej 90%; opakowania nie mogą zbytnio wystawać poza obrzeże palety, przewisy muszą się mieścić w przewidzianym luzie wynoszącym +40 mm na każdy wymiar liniowy;
· Jako największe wymiary liniowe opakowań transportowych przyjęto pomniejszone o 5% wymiary palety 8001200 mm, a jako najmniejsze-graniczny wymiar dla opakowań-190 mm;
· Wymiary liniowe opakowań transportowych utworzono przez podzielenie pomniejszonych o 5% wymiarów palety przez liczby naturalne oraz przez odpowiedni dobór powstałych w ten sposób wymiarów wewnętrznych długości opakowań transportowych;
Postanowienia normy stosuje się przy projektowaniu opakowań transportowych z różnych tworzyw i do różnych towarów z wyjątkiem przypadków gdy kształt towaru, wymagania odbiorcy zagranicznego lub inne specjalne okoliczności uzasadniają zastosowanie innych wymiarów opakowań.

7. Ilościowy wzrost odpadów opakowań jako wynik gwałtownego wzrostu produkcji i konsumpcji.
W wyniku odkryć naukowych, techniki,..., człowiek podporządkował sobie przyrodę, ułatwił i usprawnił wiele przejawów życia gospodarczego i codziennego. Równocześnie gwałtownie wzrosła produkcja i konsumpcja, masowe przemieszczanie na duże odległości surowców i produktów.
Współczesna produkcja i konsumpcja są powodem powstawania wielkich ilości uciążliwych odpadów, dla których coraz trudniej jest znaleźć wysypiska. Odpady i szkodliwe emisje związane z produkcją i konsumpcją (output) stanowią poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Ich negatywne oddziaływanie można przedstawić za pomocą schematu:
Surowce, energia – wejście - produkcja, konsumpcja – wejście - szkodliwe emisje do wód, powietrza i gleby, odpady
Naturalne zasoby surowców to przede wszystkim złoża geologiczne, zawierające określone związki nieorganiczne w ilościach opłacalnych do eksploatacji. Główne nośniki energii to przede wszystkim węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny oraz źródła energii jądrowej. Nieodnawialne naturalne zasoby surowców i źródeł energii występują w ziemi w ilościach ograniczonych.
Znaczna część potrzeb pokrywana jest w sferach produkcji i konsumpcji przez wykorzystywanie odnawialnych źródeł surowców i energii. Racjonalne pozyskiwanie tych surowców polega na korzystanie z nich w sposób zgodny z prawami przyrody. Przekraczanie tych praw np. przez rabunkowe wyręby ogromnych przestrzeni lasów w Ameryce Płd. czy a Afryce prowadzi do poważnych zakłóceń w systemach ekologicznych, a tym samym i do wysoce niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym.
Również b. dynamicznie rozwija się sytuacja demograficzna w świecie. Na początku XX w ludność świata wynosiła niespełna 2 miliardy, a obecnie wynosi ponad 6 miliardów. Zachwiana została pierwotna równowaga pomiędzy ilością urodzin, a liczbą zgonów. Sytuacja ta wymaga wyżywienia i zaspokojenia potrzeb bytowych i cywilizacyjnych, a to wymaga zasobów surowcowych i źródeł energii.
System logistycznie zorientowanego gospodarowania można schematycznie przedstawić jako przepływ dóbr i materiałów od momentu pozyskiwania surowca, aż do momentu kasacji zużytego wyrobu i jego opakowania. Ten przepływ obejmuje wszystkie fazy przebiegów:
pozyskiwanie surowców ( - wyczerpywanie zasobów, odpady eksploatacyjne)
– produkcja i pakowanie ( - emisje gazów, ścieki, odpady produkcyjne)
– dystrybucja i sprzedaż ( - odpady opakowaniowe) – konsumpcja i użytkowanie ( - odpady poużytkowe i opakowaniowe) – likwidacja zużytego towaru i opakowania ( - emisja gazów, zanieczyszczenie wód)
Wraz ze wzrostem rozwoju gospodarczego, czego wyrazem jest wzrost produkcji krajowej brutto, gwałtownie wzrasta zapotrzebowanie na surowce, szybko rośnie konsumpcja i nieunikniony, uboczny efekt tych procesów – ilość odpadów poużytkowych i odpadów w postaci zużytych opakowań.

8. Postulaty marketingu, logistyki i ekologii kierowane pod adresem opakowań.
a). Punkt widzenia marketingu
Z punktu widzenia marketingu, opakowanie jest ważnym elementem kompozycji produktu w j. ang. charakteryzuje się często za pomocą 4 „P”: Product, Price, Promotion, Place. Wielu handlowców dołącza do nich jeszcze piąte P- Package.
W dążeniu do zabezpieczenia towaru i wyeksponowania cech jakościowych produktu, marketing uważa opakowanie za istotne narzędzie służące temu celowi. Op. zabezpiecza to co sprzedaje i sprzedaje to co zabezpiecza oraz chroni jakość umożliwiając jej ekspozycję w sposób przekonywujący dla nabywcy.
Zaspokojeniu marzeń służą często materiały konsumpcyjne tworzące z op. zintegrowaną całość. Op. stanowi skuteczną reklamę, instrument promocji nowych produktów i utrzymywanie przez długi okres na rynku towarów już nań wprowadzonych. Zintegrowany produkt to jedność op. i jego zawartości.
Wprowadzenie nowych rodzajów op. bywa często równoznaczne z pojawieniem się nowego produktu, a powstające w ten sposób innowacje mogą kreować nowe rynki.
Op. ułatwia dotarcie tow. do jego segmentu rynku, na który winien on trafić.
O częstotliwości zakupu wielu artykułów konsumpcyjnych decyduje jego doza. Od niej zależy czy kupuje się mniej ale częściej, czy odwrotnie. Jedną z dróg wzmagania częstotliwości zakupu jest downisizing. Polega on na pakowaniu produktu w mniejsze op. jednakże relacja masy op. do ilości produktu zmienia się z reguły na korzyść op.
Op. jest równocześnie elementem marketingu – mix i w zw. Z tym podlega większości reguł określających rolę i sprzężenia zwrotne, które zachodzą pomiędzy produktem, ceną, dystrybucją i promocją.
Ogromne znaczenia ma informacyjna rola opakowań. Umożliwia ona precyzyjną i bezbłędną identyfikację produktu i nie mylenie go z produktem konkurencyjnym.
Istotność funkcji promocyjnej w procesach wyboru towaru i podejmowaniu decyzji jego kupna wynika stąd, że wrażenia wywołane przez opakowanie kojarzą się w świadomości konsumenta z wyobrażeniem o jakości produktu.
Op. musi uwzględniać potrzeby, preferencje, gusty, uprzedzenia określonej grupy konsumentów. Celowi temu służy odpowiedni dobór barw, grafiki i liternictwa zastosowany na op., użycie odpowiedniej formy pisemnej i wielkości pojedynczego op. lub grupy przestrzennej op.
Kody kreskowe zamieszczane na op., stosowane w nowoczesnej technologii informacyjnej, opartej na automatycznej identyfikacji oraz na elektronicznej wymianie informacji, umożliwia racjonalną gospodarkę opakowaniami i realizację zamówień handlowych.
Aspekty marketingowe preferują wyraźnie dużą ilość opakowania w stosunku do masy i objętości pakowanego towaru, stosowanie atrakcyjnych tworzyw opakowaniowych i form konstrukcyjnych.

b). punkt widzenia logistyki
Logistyka w op. to inwentaryzacja i charakteryzowanie systemów pakowania, surowców do wytwarzania op. , materiałów op. i konstrukcji op. i środków pomocniczych stosowanych w opakowalnictwie. Jest to również stabilność opakowań, zabezpieczenie ich przed wszystkimi możliwymi narażeniami w transporcie i magazynowaniu oraz o bezpieczeństwo osób bezpośrednio uczestniczących w procesach logistycznych.
Aspekty logistyczne w odniesieniu do op. charakteryzują się tym, że problemy opakowalnictwa ujmują kompleksowo w powiązaniu z innymi ogniwami przepływu materiałów.

c). punkt widzenia ekologii
Dużą wagę zwraca się na możliwość ograniczenia ilości opakowań oraz maksymalnego rozszerzania wtórnego przetwarzania odpadów opakowaniowych.
Od strony ekologicznej opakowaniom stawia się wiele poważnych zarzutów, aż po przypisywanie im cech przestępstwa ekologicznego włącznie. Obciąża się przemysł opakowaniowy i gospodarkę opakowaniami.
Wybór rozwiązania optymalnego w dziedzinie opakowalnictwa jest obecnie niezwykle trudny.
Z ekologicznego punktu widzenia op. winny:
· pochłaniać tak mało surowca , jak to tylko jest możliwe
· powietrze i wodę w procesie produkcji, przetwórstwa i usuwania odpadów zanieczyszczać w tak małym stopniu, jak to tylko jest możliwe
· charakteryzować się możliwie małą masą
· umożliwiać optymalne wykorzystanie przestrzeni w magazynowaniu i transporcie
· nie przyczyniać się do zaśmiecania otoczenia
· pozostawiać możliwi najmniej odpadów
· nadawać się po wykorzystaniu pierwotnym także do innych celów w gosp. Domowym
· być albo przydatne do recyklingu materiałowego względnie energetycznego, albo podatne na zagęszczenie na wysypiskach śmieci
Każde zużyte op. staje się surowcem materiałowym lub energetycznym z chwilą jego zagospodarowania. Czyste ekologicznie spalanie z odzyskiem energii pozwala odzyskać energię zawartą w zużytych op.
Dane statystyczne z krajów wys. rozwiniętych wykazują, że w ciągu ostatnich 10 lat produkcja op. w ujęciu zarówno ilościowym jak i wartościowym b. wzrosła.
Tworzą się rosnące góry zużytych op., których wysypiska śmieci coraz częściej nie są w stanie pomieścić.
Czyni się próby uzyskiwania wyczerpującego obrazu zagrożeń ekologicznych poprzez opracowanie ekobilansów dla materiałów opakowaniowych dla op.
Postulaty ekologiczne są więc w większości sprzeczne z postulatami marketingowymi.


9. Regulacje prawne dotyczące odpadów opakowaniowych w Polsce i UE
W celu harmonizacji ustawodawstwa krajowego z unijnym na przełomie 2001/2002 wprowadzono tzw. Nowe Prawo Ekologiczne. Do podstawowych aktów prawnych z zakresu opakowań należy zaliczyć takie jak:
1. USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska, dotyczy rozwoju zrównoważonego, czyli takiego rozwoju, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawiania możliwości przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich potrzeb. Ustawa ta wprowadza zasadę odpowiedzialności sprawcy, kto powoduje zanieczyszczenia środowiska, ponosi koszty usuwania skutków jego zanieczyszczenia.
2. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Wg tej ustawy odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany. Załącznik nr 1 zawiera kategorie odpadów min,. takie jak: Produkty nie odpowiadające wymaganiom jakościowym, pozostałości z produkcji lub konsumpcji i inne.
3. USTAWA z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Głównym celem tej ustawy jest określenie wymagań, jakim muszą odpowiadać opakowania oraz sposobów postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi dla zapewnienia ochrony życia i zdrowia ludzi oraz ochrony środowiska. Ustawa ta nakłada na producentów i importerów opakowań: obowiązki dotyczące składu i konstrukcji opakowań, obowiązek oznaczania opakowań; obowiązek prowadzenia odpowiedniej ewidencji wytworzonych, importowanych i eksportowanych opakowań;
4. USTAWA z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej Wprowadza ona rewolucyjną zmianę w przepisach ochrony środowiska w Polsce, poprzez poszerzenie na producentów i importerów produktów odpowiedzialności za odpady powstałe po produktach wprowadzonych przez nich na rynek krajowy. Można powiedzieć, że nakłada na nich odpowiedzialność za ich produkty "od kołyski po grób". Ponadto wprowadza opłaty produktowe i opłaty depozytowe.
Opłata produktowa – opłata obliczana i wpłacana w przypadku niektórych towarów, by zapewnić odzysk i recykling odpadów opakowaniowych, wiąże się z dyr. 94/62.
Opłata depozytowa – pobierana rozumie się przez to opłatę pobieraną przy sprzedaży detalicznej niektórych artykułów np. akumulatorów ołowiowych, której zwrot następuje po przekazaniu zużytego akumulatora sprzedawcy detalicznemu tych akumulatorów lub do punktu systemu zbiórki zużytych akumulatorów zorganizowanego przez przedsiębiorcę,
Powyższe ustawy dostosowują nasz stan prawny do UE, są to ustawy prounijne.
Dyrektywy UE:
75/442 w sprawie odpadów - dyrektywa określa podstawowe cele gospodarowania odpadami. Należą do nich: zapobieganie powstawaniu odpadów, zmniejszenie ich ilości i szkodliwości, odzyskiwanie i powtórne wykorzystanie odpadów. Do podstawowych obowiązków państw członkowskich należy wprowadzenie zakazu niekontrolowanego pozbywania się lub składowania odpadów.
94/62 o opakowaniach i odpadach opakowaniowych - Zasadniczym celem wprowadzonej Dyrektywy jest: ● zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych, ● promowanie opakowań zwrotnych, przeznaczonych do wielokrotnej rotacji, ● odzyskiwanie surowców lub energii z odpadów opakowaniowych, ● wtórne przetwarzanie odzyskanych materiałów.

10. EKO-LOGISTYKA JAKO SUBDYSCYPLINA NAUKOWA I DZIAŁALNOŚĆ PRAKTYCZNA(CZYM ZAJMUJE SIĘ LOGISTYKA, ZAKŁADY UTYLIZACJI, OCZYSZCZALNIE).
Eko-logistyka poszukuje kontaktu miedzy tymi co zbierają odpady a tymi którzy je przetwarzają. Odwołuje się do racjonalnego postępowania z odpadami opakowaniowymi.
Logistyka zagospodarowania odpadów obejmuje procesy gromadzenia, sortowania, odzysku materiałów, składowania, usuwania, recyrkulacji oraz likwidacji odpadów pochodzących z systemów zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji i serwisu. Logistykę zagospodarowania odpadów definiuje się jako system, który:
-umożliwia zintegrowane planowanie, zarządzanie i sterowanie przepływem odpadów od miejsc ich powstawania do miejsc składowania, recyklingu lub likwidacji
-posiada zdolności techniczne do przetwarzania surowców odpadowych na materiały możliwe do wykorzystania w procesach produkcyjnych
-zapewnia gotowość i zdolność unieszkodliwiania względnie likwidacji odpadów.
Zgodnie z postulatami logistyki towarów najważniejsze i pierwszoplanowe zadanie to ograniczenie ilości opakowań do niezbędnego minimum. Nie zawsze udaje się jednakże postulat ten w dostatecznym stopniu zrealizować, należy wówczas wybrać optymalny wariant rozwiązania problemu utylizacji lub kasacji używanych opakowań. Poszukuje się dróg ograniczenia ilości opakowań, a przez to i odpadów opakowaniowych. Jednym ze skutecznych sposobów jest maksymalizacja stosowania opakowań wielokrotnego użytku. Innymi sposobami mogą być działania w kierunku ograniczenia szczebli pakowania, ograniczenia objętości i masy opakowań.
Zużyte odpady opakowaniowe można traktować jako surowiec wtórny lub nośnik energii i poddawać je recyklingowi materiałowemu, termicznemu lub chemicznemu. Można tez starać się je wykorzystać w innym celu np. materiały biorozkładalne poddawać kompostowaniu. Zużyte opakowania, których nie udaje się ponownie wykorzystać, staja się odpadami uciążliwymi, przeznaczonymi do kasacji. Kasacja bezpośrednia polega z reguły na umieszczaniu odpadów opakowań wraz z innymi odpadami komunalnymi na wysypiskach śmieci. Kasacja pośrednia polega na uprzednim poddaniu tych odpadów spaleniu w spalarniach a umieszenie na wysypiskach jedynie pozostałego po spaleniu popiołu i żużla. Bezpieczne spalanie jest najlepszą, ale i najkosztowniejsza forma kasacji odpadów.

11. RECYKLING MATERIAŁOWY, CHEMICZNY, BIOLOGICZNY.
Recykling- ponowny powrót do obiegu, ponowne zawracanie produktów do użytku. Recykling materiałowy -jest procesem powtórnego wykorzystania odpadów, w którym zużyte wyroby są przetwarzane na surowce wtórne. Recykling opakowań i materiałów opakowaniowych ma duże znaczenie w odzyskiwaniu metali, szkła, makulatury i niektórych tworzyw sztucznych.
Zużyte opakowania z tworzyw sztucznych poddawane są różnym metodom recyklingu materiałowego( najbardziej opłacalnego). Do najbardziej rozpowszechnionych należą:
- metoda granulacyjna
- metoda aglomeracyjna
- metoda kombinowana
Dobór metody powinien być poprzedzony szczegółową analiza związaną z przeznaczeniem wyrobu (opakowania), skalą produkcji, stopniem wykorzystanie maszyn itp.
Recykling materiałowy opakowań szklanych polega na zastosowaniu stłuczki szklanej jako surowca do produkcji opakowań. Poużytkowe opakowania z papieru i tektury są z punktu widzenia możliwości wtórnego przetwarzania są oceniane bardzo pozytywnie. Makulatura jest przyjmowana przez zakłady celulozowo papiernicze i przetwarzana jest na nowe opakowania, papiery toaletowe, koperty itp.
Również większość poużytkowych opakowań metalowych wykonanych z jednego rodzaju blachy(puszki, pudełka) jest przydatna do ponownego przetwórstwa. Do korzyści jakie niesie za sobą zastosowanie recyklingu materiałowego należą:
-oszczędność surowców naturalnych
-oszczędność energii bowiem wszystkie procesy pierwotne wymagają jej bardzo dużych nakładów
-oszczędność urządzeń produkcyjnych
Recykling chemiczny zwany też surowcowym polega na rozłożeniu makrocząsteczek na frakcje o mniejszej masie cząsteczkowej. może to nastąpić na drodze procesów chemicznych (metoda uwodornienia, hydrolizy, alkoholizy) albo metodą pirolizy. Najczęściej stosowana piroliza polega na zgazowaniu odpadów w temp. 500-800 C bez lub przy bardzo ograniczonym dostępie tlenu. Efektem takiego procesu jest uzyskanie takich produktów jak olej (który może być rozfrakcjonowany),gaz, koks, para wodna, a także zmniejszenie o ok. 70% ilości składowanych odpadów. Pirolizie można poddawać oddzielnie wyselekcjonowane odpady, można je również przerabiać wspólnie z różnymi innymi odpadami. Recykling chemiczny jest metodą przyszłość, przewidywany jest duży wzrost jego udziału. W Europie Zach. w 2000 r. przetworzono ok. 90% odpadów z tworzyw sztucznych, a w tym 50% przez spalanie, 25% recykling materiałowy i 15% recykling chemiczny (surowcowy).
Recykling termiczny(energetyczny) –spalanie, odpady można spalać tradycyjnymi sposobami, w wyniku czego odzyskuje się energie cieplną, lecz taki sposób nie jest pożądany ze względu na wydzielanie z niektórych tworzyw bardzo szkodliwych związków.Przede wszystkim przy spalaniu polichlorku winylu (furany dioksyny). Nowoczesne metody spalania ograniczają emisje szkodliwych substancji. Określone są dopuszczalne ilości emisji zanieczyszczeń w gazach odlotowych:
CO –wartość graniczna – 100mg/Nm3 (przy nowoczesnym spalaniu 30 mg/Nm3)
SO2 –wartość graniczna – 40 mg/Nm3 (przy nowoczesnym spalaniu 3 mg/Nm3)
Proces spalania: odpady składowane są w głębokim bunkrze, a następnie przenoszone są do komory spalania. Odpady zostają kolejno wysuszone, odgazowane, zgazowane a następnie w temp. 850-1200C spalone. Pozostałością po spalaniu jest żużel, który jest następnie wykorzystywany do wykładania brzegów wysypisk. Ilość uzyskanego w ten sposób ciepła zależy od kaloryczności opadów i wynosi od 5MJ/kg do 13MJ/kg. Najbardziej szkodliwe substancje są wychwytywane przez filtry ( z 1 tony spalonych odpadów uzyskuje się ok. 2 kg osadów).
Recykling biologiczny (kompostowanie). Stosowane jest to opakowań wykonanych z materiałów biodegradowalnych oraz materiałów opakowaniowych z papieru, tektury, celofanu ,drewna, polimerów naturalnych. Odpady poddaje się rozkładowi bakteryjnemu co prowadzi do rozłożenia niektórych składników i otrzymania ziemi kompostowej. Rodzaje kompostowania:
-kompostowanie w pryzmach
-kompostowanie przewoźne
-kompostowanie i technologia kontenerowa
Cechy charakterystyczne oraz zalety kompostowania kontenerowego w stosunku do innych technologii:
- w ciągu 6-8 tygodni z odpadów biologicznych powstaje pełnowartościowy kompost
- dzięki hermetycznemu prowadzeniu procesu oraz dezodoryzowania odprowadzanego powietrza wykluczeniu ulega emisja nieprzyjemnych zapachów
- małe nakłady transportowe
- redukcja objętości materiału wsadowego o ok. 30%
- sterowanie procesu kompostowania intensywnego za pomocą komputera



12.PRODUKCJA I CECHY CHARAKTERYSTYCZNE OPAKOWAŃ Z TWORZYW SZKTUCZNYCH, TWORZYW PAPIERNICZYCH, SZKŁA I METALU.
Do produkcji opakowań stosowane są następujące materiały: papier i tektura, szkło, metale, tworzywa sztuczne, tkaniny, drewno.
Tworzywa papiernicze (papier, tektura) –Schemat produkcji?
Opakowania z tworzyw papierniczych mają w Polsce i w krajach Unii Europejskiej największy udział w ogólnej produkcji opakowań. Popularność ta zawdzięczają bardzo dobrym właściwością mechanicznym, małej gramaturze, podatności do przerobu maszynowego, niskiej cenie oraz łatwości uszlachetniania (powlekanie, lakierowanie, laminowanie). Do wyrobu opakowań jednostkowych zastosowanie mają- papiery pakowe, pergaminy i kartony , a do opakowań transportowych- papiery pakowe i tektury.
Papiery pakowe stosowane są w postaci owinięć lub służą do wyrobu worków, toreb i tektury falistej. Najsilniejszy (największa wytrzymałość) to gruby, brązowy NATRON siarczanowy bezdrzewny. JAWA to papier siarczynowy bezdrzewny lub półdrzewny, bielony przeznaczony do pakowania produktów spożywczych, farmaceutycznych i kosmetycznych. MANILA to papier celulozowo-makulaturowy, jest słabszy ,ma niskie właściwości wytrzymałościowe. SZRENC makulaturowy, słaby i kruchy. Papier PERGAMINOWY to papier sztuczny, jest odporny na tłuszcz i wodę i charakteryzuje się znaczna wytrzymałością mechaniczną.
Karton (norma nie uwzględnia tego pojęcia) należy do szeroko stosowanych materiałów do wyrobu pudełek oraz opakowań zbiorczych. Pudełka kartonowe mają wiele zalet: sztywność ścianek/kształt prostopadłościenny (dobre formowanie)/ podatne do automatycznego pakowania i zamykania opakowań. Kartony laminowane (mleko, soki) maja b. dużą wytrzymałość i barierowość.
Tektury uszlachetnione –chronią przed przenikaniem wody, zapachów, przed działaniem pleśni, zmniejszają palność i zwiększają sztywność pudeł.
Pudła tekturowe zastępują skrzynki drewniane, gdyż można w nich zapakować 7x więcej towaru.
OPAKOWANIA SZKLANE
Szkło to roztopiony piasek kwarcowy z dodatkami. Szkło kwarcowe przepuszcza promienie świetlne i prom. UV, szkło z dodatkiem sodowo wapiennym nie przepuszcza (stosuje się na cele opakowaniowe).
Zalety :
-widoczna zawartość
-łatwość barwienia, zdolność zatrzymywania promieni podnosi trwałość wyrobów
-gładka powierzchnia
-odporność chemiczna, nieprzepuszczalność dla pary wodnej, gazów i zapachów
-łatwość formowania dowolnych kształtów w technologicznych procesach przemysłowych
-możliwość wielokrotnego użytku
-niska cena
-poddawane b. ławo recyklingowi materiałowemu
- można powlekać lub formować (wydmuch) na cienkie i lżejsze o dobrych parametrach
Wady:
-ciężkie
-mała odporność termiczna i mechaniczna
-wrażliwość na warunki transportu i konieczność stosowania opakowań ochronnych
-zajmowanie dużej powierzchni ze względu na ich typowe kształty.
OPAKOWANIA METALOWE Stosowane materiały to: blacha stalowa, blacha aluminiowa, a także cyna i cynk wykorzystywane do pokrycia blachy stalowej.
Opakowania metalowe jednostkowe (puszki, pudełka, tuby, owinięcia foliowe, metalowe opakowania aerozolowe) stanowią najczęściej opakowania jednorazowego użytku , dlatego powinny być kierowane do recyklingu materiałowego do którego dobrze się nadają.
Blachę aluminiowa stosuje się do produkcji małych opakowań tłoczonych. opakowania te są lekkie, estetyczne, łatwe do otwierania, lecz o małej wytrzymałości mechanicznej.
Folia aluminiowa stosowana jest do wyrobu fiolek, tacek, tub itp. Folia w postaci nieuszlachetnionej ma małe zastosowanie (pakowanie wyrobów cukierniczych).Dlatego uszlachetnia się ja przez laminowanie i lakierownie, poprawiając w ten sposób jej właściwości ( zwiększenie wytrzymałości mechanicznej, zmniejszenie przenikalności pary wodnej i gazów).
Proces otrzymywania aluminium jest bardzo kosztowny i wymaga dużych nakładów energii elektrycznej. Dlatego duże znaczenie odgrywa ponowne przetwórstwo zużytych opakowań aluminiowych. Rzeczywisty stosunek zużycia energii elektrycznej w produkcji pierwotnego aluminium w stosunku do zużycia energii w recyklingu materiałowym aluminium w przypadku puszek metalowych wynosi aż 28,5 :1.
Na szeroka skalę stosuje się także metalizowane materiały opakowaniowe, głównie folie z tworzyw sztucznych i papiery. Takie metalizowane folie maja wiele zalet min. dobrą barierowość w stosunku do tlenu, pary wodnej i subs. zapach; ochrona przed promieniami UV, mała wrażliwość na zgniecenia, niższa cena w stosunku do materiałów tradycyjnych, doskonałe efekty reklamowe.
OPAKOWANIA Z TWORZYW SZTUCZNYCH
1/5-1/3 produkcji tworzyw sztucznych przeznaczona jest na cele opakowaniowe. Zalety:
-termoplastyczność (umożliwia wielokrotne formowanie wyrobów o dowolnych kształtach
-niska masa właściwa
-duża odporność chemiczna
-barierowość na przenikanie pary wodnej i gazów
-przezroczystość i możliwość barwienia
-nadają się do recyklingu?
Tworzywa sztuczne znalazły zastosowanie do wyrobu opakowań jednostkowych. Stosuje się je do:
-wytwarzania gotowych opakowań (metoda wtrysku, wytłaczania, rozdmuchu )-butelki, pudełka słoje
-wyrobu opakowań metodą termoformowania (fiolki, kubki, tacki)
-uszlachetniania innych tworzyw opakowaniowych
-wyrobu elementów przeciwwstrząsowych.
Najczęściej używanymi tworzywami sztucznymi są poliolefleiny, a wśród nich polietylen dużej gęstości (PE-LD),polietylen małej gęstości (PE-HD) i polipropylen (PP). Inne tworzywa sztuczne stosowane w opakowalnictwie to polistyren (PS), polichlorek winylu (PCW), politereftalan etylenu (PET).
Do opakowań z tworzyw sztucznych, jako nierozkładalnych biologicznie duże zastrzeżenia ma ekologia. Najwięcej zastrzeżeń budzi polichlorek winylu, który w procesach spalania wydziela wysoce toksyczne związki (dioksyny, furanty), a w postaci zmiękczonej może powodować migracje toksyn do żywności.
Produkcja tworzyw sztucznych –granulat do dalszego przetwórstwa.
EKSTRUZJA
Ekstruder- miesza i rozdrabnia granulat. Później topi się go i chłodzi a następnie ukierunkowuje się to do form. Np. pojemniki, butelki
Drogą ekstruzji otrzymuje się folie. Ekstruder kieruje do formy i tam tworzy się balon, wokół ścianek formy. Dalej folie nawija się na bębny i otrzymuje się podwójną folie. Po obcięciu brzegów otrzymuje się f. warstwową np.. teczki, skoroszyty
Metoda wtrysku-wtrysk z ekstrudera do formy np. miseczki.
Metoda prasowania- w 2 formach- dysze, zderzaki
Formowanie próżniowe – na folie w formie działa ciepłe powietrze i formuje kształt np. kubki, tacki
Metoda kalandrowania- walce rozciągają folie o różnej fakturze np. oprawki na zeszyty
Do wyrobu wielu opakowań używane są obecnie tworzywa kompleksowe, czyli takie, w których skład wchodzą różne (dwa lub więcej) tworzywa. Przykładem są wielowarstwowe kartony, stosowane do opakowań typu tetra pack oraz wielowarstwowe folie. Tworzywa te są konstruowane pod kątem optymalnej barierowości, niezbędnej dla określonych wyrobów. Powoduje to jednak trudności w recyklingu materiałowym dla tych wyrobów, który jest nieopłacalny.