Szkodliwy wpływ alkoholu etylowego na organizm człowieka

Ogólne informacje o etanolu
Etanol jest związkiem organicznym, pochodną etanu. Dawniej jedynym źródłem alkoholu etylowego był proces alkoholowej fermentacji skrobi, zawartej między innymi w ziemniakach, kukurydzy, życie lub cukru, zawartego w melasie. Obecnie alkohol etylowy otrzymuje się również syntetycznie, przeważnie przez uwodnienie etylenu lub uwodornienie aldehydu octowego.
Alkohol etylowy jest stosowany jako rozpuszczalnik, surowiec w wielu syntezach chemicznych, w przemyśle farmaceutycznym, w przemyśle kosmetycznym, w medycynie, jako dodatek do paliw silnikowych, paliw w tzw. kuchenkach spirytusowych, do celów spożywczych. Alkohol etylowy skażony jest zwany denaturatem.

Wpływ etanolu na organizm
Alkohol etylowy jest toksyną uszkadzającą wszystkie komórki organizmu. Jego spożywanie może być przyczyną powstawania wielu chorób, między innymi układu krążenia, układu nerwowego i wątroby. Za śmiertelną dawkę etanolu uważa się 4–5‰. Etanol wchłania się bardzo szybko – już w żołądku. Natomiast u dzieci możliwe jest zatrucie poprzez wdychanie oparów lub też wchłonięcie przez skórę.
Etanol powoduje stan czynnościowego wyłączenia lub osłabienia komórki. Po ustąpieniu zatrucia komórka odzyskuje swoją poprzednią sprawność, jeżeli jednak zatrucie zdarza się często, wówczas funkcja komórki ulega trwałemu osłabieniu lub też nieodwracalnie zanika.
Niewielka ilość spożytego alkoholu etylowego wpływa na zachowanie człowieka. Powoduje to na przykład obniżenie sprawności precyzyjnego myślenia, logicznego rozumowania czy prawidłowego osądu, zaburzenia wzroku oraz słuchu, a także obniżenie koordynacji ruchowej. Poza tym etanol upośledza tak zwaną „uczuciowość wyższą”, czyli etykę, moralność, poczucie więzi rodzinnych, międzyludzkich i narodowych. Dochodzi również do zakłócenia funkcjonowania kory mózgowej oraz współpracy ze strukturami podkorowymi – człowiek zaczyna poddawać się instynktom i popędom, jego zachowanie staje się niezwykle prymitywne. Czasami dochodzi nawet do utraty przytomności. Może również dojść do zahamowania pracy ważnych dla życia ośrodków mózgowych, na skutek negatywnego wpływu na rdzeń mózgowy i części pnia mózgowego – efektem tego mogą być poważne zaburzenia układów oddechowego i krążenia, co może doprowadzić do śmierci.
Nadmierne i długotrwałe picie etanolu powoduje niedożywienie, a także różnego rodzaju zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego takie jak: otępienie, problemy z widzeniem, kłopoty z utrzymaniem postawy stojącej i zaburzenia chodu, apatia, problemy z pamięcią. Nawet niewielkie dawki alkoholu etylowego hamują działanie układu nerwowego i zaburzają jego sprawność.
Spożywanie alkoholu etylowego negatywnie wpływa również na układ krążenia powodując między innymi zaburzenia akcji serca, gwałtowne rozszerzenia albo zwężenia naczyń krwionośnych, dodatkowe skurcze serca, nadciśnienie tętnicze oraz bóle okolic serca. Stałe jego nadużywanie doprowadza do trwałych zmian i uszkodzeń, którymi uniemożliwiają normalne funkcjonowanie organizmu. Choroba mięśnia sercowego powoduje między innymi powiększenie serca, szmer oddechowy, anomalie EKG i zakłócenie rytmu serca, a objawia się przyspieszeniem akcji serca, zaburzeniem jego rytmu oraz przewlekle skróconym oddechem. Poza tym niekiedy dochodzi do zwyrodnień komórek serca – pojawiają się obrzęki, występuje sinica oraz duszności, zarówno po wysiłku, jak i w stanie spoczynku, ponieważ przepływ krwi w płucach jest znacznie wolniejszy i jest ona zbyt mało utleniana, na skutek czego może dojść w końcu do obrzęku płuc. Picie etanolu przyczynia się do rozwoju choroby nadciśnieniowej; po dłuższym czasie doprowadza to do trwałego uszkodzenia mózgu oraz do różnych chorób z tym związanych, lub też w skrajnych przypadkach – do zaniku mózgu.
Naukowcy zaobserwowali również szkodliwy wpływ alkoholu etylowego na nerwy obwodowe, których uszkodzenia prowadzą na przykład do zapalenia wielonerwowego, zaburzenia czucia w kończynach, nadwrażliwości na zimno czy ciepło itp. Innymi objawami uszkodzenia nerwów obwodowych mogą być częste i bolesne skurcze łydek, drętwienie i mrowienie palców stóp, a po pewnym czasie dochodzi do niedowładów kończyn lub też do zaników mięśni. Zbyt duża ilość wypitego etanolu prowadzi do pozagałkowego zapalenia nerwu wzrokowego, którego skutkiem często bywa ślepota.
Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego także są spotykane po spożywaniu alkoholu etylowego. Często dochodzi do przekrwienia i nieżytu śluzówki, przez co jest obniżona odporność i istnieje większe ryzyko zakażenia bakteryjnego. Etanol podrażnia przełyk, a także go odwadnia i uszkadza jego wewnętrzną błonę śluzową. Alkohol etylowy powoduje podnoszenie się soków żołądkowych do przełyku, co jest między innymi przyczyną zgagi i krwotoków z przełyku. Pobudza on również żołądek do wytwarzania kwasu solnego do prowadzi do choroby wrzodowej, a także do nieżytu żołądka, który objawia się bardzo silnymi bólami nadbrzusza, zaburzeniami trawiennymi, wzdęciami brzucha oraz krwawymi wymiotami. Jeżeli zbyt często dochodzi do takiego stanu to powstaje przewlekły nieżyt żołądka, który może być podłożem do rozwoju choroby nowotworowej. Innymi nieprawidłowościami funkcjonowania układu pokarmowego, wywołanymi alkoholem etylowym mogą być też na przykład: nieprawidłowe wchłanianie w jelicie cienkim, awitaminoza, zła przemiana materii lub postępująca miażdżyca.
Wątroba posiada ograniczoną ilość enzymów, które są zdolne do rozkładania alkoholu, tak więc proces jego unieszkodliwiania zachodzi stopniowo i wolno. Rozkład alkoholu jednak uszkadza funkcjonowanie wątroby, co zakłóca jej równowagę energetyczną – ma to działanie niekorzystne na przemianę hormonów i innych substancji przez nią przechodzących. Z czasem tolerancja wątroby na alkohol jest coraz większa i coraz więcej etanolu może zostać przez nią unieszkodliwiony, a za razem, aby osiągnąć pożądany przez człowieka stan upojenia alkoholowego trzeba go spożywać coraz więcej – tym sposobem alkohol staje się częścią normalnej przemiany materii. Uszkodzenia wątroby mają to do siebie, że w początkowych stadiach nie dają żadnych dolegliwości; kiedy natomiast zaczynają pojawiać się jakiekolwiek objawy, oznacza to, że choroba jest już bardzo zaawansowana i wątroba jest w poważnym stanie. Dzieje się tak na przykład przy marskości wątroby, przy której pierwszym poważniejszym objawem może być krwotok z przewodu pokarmowego. Potem choroba ta daje wiele innych objawów, które niekiedy bywają niebezpieczne, jak na przykład powstawanie żylaków w przełyku, które mogą prowadzić do śmiertelnych krwotoków. Osoby cierpiące na marskość wątroby mają znacznie obniżoną odporność ogólną, przez co są bardziej podatne na różne infekcje.
Na skutek obniżonej odporności nierzadko dochodzi do zapaleń dróg oddechowych. Następstwem licznych przeziębień może być przewlekłe zapalenie błon śluzowych, które w znacznym stopniu uszkadza lub też całkowicie niszczy rzęski – na skutek tego zanika mechanizm samooczyszczania dróg oddechowych. Alkoholicy często również zapadają na zapalenia nosogardzieli i zatok obocznych nosa oraz na gruźlicę.
Rezultatem spożywania etanolu bywają często również różnego rodzaju zaburzenia psychiczne – między innymi zaburzenia pamięci, szybkie męczenie się pracą umysłową, zaburzenia zainteresowań, problemy z myśleniem, oporna koncentracja uwagi, zwiększona drażliwość, zmienność nastroju i trudności w opanowaniu agresji. Przewlekłe nadużywanie alkoholu etylowego prowadzi do rozwoju chorób psychicznych, takich jak:
• psychoza – choroba ta rozwija się bardzo wolno i jej zasadniczym objawem są nasilające się zaburzenia zapamiętywania; gdy choroba jest całkowicie rozwinięta to pacjent nie jest w stanie zapamiętać niczego co się wokół niego dzieje, jest zdezorientowany w czasie i w otoczeniu, ma w pamięci lukę, która systematycznie powiększa się
• otępienie alkoholowe – charakteryzuje się postępującą niewydolnością intelektualną; chory przestaje rozumieć, co się wokół niego dzieje, nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem, zaspakajać potrzeb, wymaga pomocy przy załatwianiu najprostszych spraw, w przygotowywaniu posiłków i wykonywaniu toalety osobistej; temu stanowi towarzyszą zazwyczaj znaczne zaburzenia pamięci
• alkoholowy obłęd zazdrości – wraz z postępującym alkoholizmem wykształca się system urojeń dotyczących niewierności małżeńskiej
• majaczenie alkoholowe - zaburzenie orientacji, iluzje, omany wzrokowe (np. widzi poruszające się punkciki świetlne po ścianach), omany czuciowe (np. czuje chodzące po ciele mrówki), urojenia prześladowcze (np. boi, że zaraz będzie bity, że zginie)
• halucynoza alkoholowa – występują omamy słuchowo-słowne, lęki i urojenia, ale chory ma zachowaną świadomość co do tego gdzie jest i istnieje możliwość kontaktu z nim
• padaczka alkoholowa – drgawkowe napady abstynencyjne
• depresja alkoholowa – występowanie różnego rodzaju lęków i myśli samobójczych, stany obniżonego nastroju oraz spowolnienie psychoruchowe
• opilstwo okresowe – chory nie pije jakiś czas, następnie pije bez przerw przez kilka dni, aż do utraty przytomności, po tym okresie czuje wstręt do alkoholu i nie pije nawet do kilku miesięcy, następnie następuje nawrót i tak przez całe życie