Dieta w leczeniu miażdżycy i nadciśnienia - jadłospis

Dieta w leczeniu miażdżycy i nadcisnienia

1.Miażdżyca jest przewlekłą chorobą dużych i średnich, charakteryzuje się zmianami w błonie tych naczyń. Ściany ulegają zgrubieniu, tracą swoją sprężystość i tworzą się w nich złogi cholesterolu. Jest to choroba spowodowana zmianami w tętnicach w :

- w ścianie tętnic w błonie wew. (najbliżej światła naczynia) odkłada się cholesterol
- w świetle tętnicy inne tłuszcze i substancje np. sole wapnia
- w pobliżu zniekształconej ściany, tworzą się zakrzepy krwi

Zmiany te powodują zgrubienie i stwardnienie ściany tętnicy oraz zwężenia a nawet zamknięcie jej światła. Skutkiem tego jest zmniejszenie dopływu krwi do tej części organizmu, którą zaopatruje dana tętnica.
Miażdżyca dotyczyć może wszystkich tętnic. Zmiany zachodzą w :

- tętnicach wieńcowych serca- powodują chorobę wieńcową i zawał serca
- mózgu - powodują udar mózgu
- kończyn dolnych - powodują tzw. chorobę Bürgera.
2.Nadciśnienie tętnicze, choroba nadciśnieniowa- choroba układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi.
Zdecydowana większość (ponad 90%) przypadków nadciśnienia ma charakter pierwotny, tzn. bez znanej somatycznej przyczyny, którą da się usunąć interwencją medyczną. Etiologia nadciśnienia tętniczego pierwotnego nie została w pełni ustalona. Uważa się, że odgrywają w niej rolę czynniki genetyczne i środowiskowe. Pozostałe przypadki to choroba o charakterze wtórnym, gdy dobrze jest znana przyczyna choroby, np.: choroby nerek, choroby gruczołów dokrewnych lub choroby mózgu.

3.Żywienie

Podstawową zasadą diety w miażdżycy jest spożywanie takich produktów, które zawierają mało tłuszczu i cholesterolu. Tłuszcze zwierzęce to nie tylko boczek, słonina, smalec i masło, ale także tłuszcze zawarte w różnych produktach mięsnych i garmażeryjnych.
Produktami bogatymi w tłuszcze bądź cholesterol są:
- podroby (wątroba, flaki, mózgi, nereczki)
- nabiał (żółtka jaj, tłuste sery żółte i twarogowe)
- tłuste mięsa i wyroby garmażeryjne (salceson, pasztetówka i psztety, wiejska kiełbasa).

Zawartość cholesterolu w 100g wybranych produktach spożywczych:
- mleko (3,2% tłuszczu) - 11 mg
- chudy twaróg - 15 mg
- tłusty ser żółtygo - 133 mg
- śmietana (35% tłuszczu) - 120 mg
- pełne jaja kurze - 535 mg
- cielęcina - 61 mg
- schab wieprzowy - 90 mg
- chuda wołowina - 75 mg
- wątroba - 410 mg
- dozwolony drób - 95 mg
- chude ryby - 70 mg
- świeże masło - 335 mg
- makaron 4-jajeczny - 109 mg
- kasze, owoce, warzywa - 0 mg

Inną bardzo ważną zasadą w diecie przeciwmiażdżycowej jest zwiększenie ilości dostarczanego w pożywieniu błonnika. Podawanie potraw zawierających dużą ilość błonnika powoduje bowiem większe „zużycie” krążącego cholesterolu, wieksze wydalanie jego związków z kałem i w efekcie spadek poziomu cholesterolu we krwi. Błonnik zawarty jest w warzywach, owocach i produktach roślinnych (kasze, otręby, kiełki pszenicy). Dodatkową korzyścią z podawa-nia owoców jest zwiększenie ilości dostarczanej witaminy C. Witamina C, czyli inaczej kwas askorbinowy, chroni komórki błony wewnętrznej tętnic przed szkodliwym utleniającym działaniem wolnych rodników i przeciwdziała odkładaniu się związków tłuszczowych w ich ścianach.

Pieczywo:
- Dozwolone są prawie wszystkie rodzaje pieczywa, z wyjątkiem pieczywa żytniego, żytniego na miodzie oraz cukierniczego.
-Zalecane jest pieczywo lekko czerstwe i raczej ciemne, zawierające dużą ilość błonnika (chleb razowy, Graham, pieczywo chrupkie).
- Zabronione jest spożywanie pieczywa w większych ilościach oraz pieczywa żytniego i cukierniczego (z dodatkiem cukru lub miodu).

Mąka i kasze:
- Zalecane są kasze zawierające dużo błonnika (np. kasza gryczana, kaszka kukurydziana)
- Dozwolone są wszystkie rodzaje mąki i kasz w zasadzie bez żadnych ograniczeń (poza ograniczeniami ilościowymi).

Jaja
- Zalecane jest używanie tylko samych białek, zwłaszcza jako dodatków do potraw.
- Dozwolone są jajka w całości w ilości 2 na tydzień (ale liczyć trzeba także jaja zużyte do przyrządzania potraw, makaronów, ciast).

Mleko
- Zalecane jest mleko o niskiej zawartości tłuszczu (2,8% - 3,2%) świeże lub zsiadłe oraz chudy biały ser i twaróg.
- Dozwolony jest także chudy kefir, jogurt, maślanka, chude serki homogenizowane i, w małych ilościach, serki owcze.
- Zabronione jest mleko pełne, o zawartości tłuszczu powyżej 3,2%, tłuste białe sery i twarogi oraz serki topione i żółte dojrzewające zawiera-jące ponad 30% tłuszczu.
Mięso
- Zalecane jest przyrządzanie potraw z mięsa chudego i o małej zawartości cholesterolu: cielęciny, wieprzowiny, baraniny, wołowiny, koniny, królika oraz dozwolonej dziczyzny.
- Zabronione są mięsa tłuste i o dużej zawartości cholesterolu takie jak tłusta wieprzowina i baranina, mózgi, wątroba, nerki i inne podroby.

Drób
- Zalecane jest ptactwo chude: kury, kurczęta, brojlery, indyki, perliczki, gołębie.
- Zabroniony jest drób tłusty: kaczki, gęsi oraz bogate w cholesterol podroby i skóra.
Ryby
- Zalecane są tylko ryby chude (świeże lub mrożone) z wody, duszone lub pieczone bez
tłuszczu: karmazyn, sandacz, leszcz, lin, szczupak, pstrąg, dorsz, flądra, karaś, płoć, młody karp (do 1 kg).
- Dozwolone, ze względu na dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, jest spożywanie małych ilości niektórych ryb morskich - np. makreli i śledzi.
- Zabronione są większe ilości ryb tłustych: śledzi, łososia, węgorza, halibuta, szprotek.

Wędliny
- Zalecana jest chuda szynka wołowa lub wieprzowa oraz polędwica wołowa.
- Dozwolona jest też golonko, kiełbasa szynkowa oraz chude cielęce parówki.
- Zabronione są pozostałe wędliny i wszelkiego typu inne wyroby wędliniarskie.

Konserwy mięsne
- Zalecana jest cielęcina w galarecie, szynka konserwowa (nie mielona) oraz inne konserwy z małą zawartością tłuszczu (np. tuńczyk w sosie bez oleju, do smaku sardynki w oliwie).
- Zabronione są wszelkie konserwy z dużą zawartością tłuszczu oraz tłuste pasztety.

Masło
- Zaleca się masło świeże dodawane do potraw po ich przygotowaniu lub na surowo, i masło roślinne (w ograniczonych ilościach).
- Zabronione jest masło topione lub solone.

Śmietana
- Zalecane jest używanie do potraw ( w ograniczonych ilościach) śmietany słodkiej o zawartości do 18% tłuszczu.
- Zabronione jest używanie większych ilości śmietany zwłaszcza tłustej (powyżej 18% tłuszczu) i zbyt kwaśnej.

Inne tłuszcze
- Zalecane tłuszcze to oliwa z oliwek i oleje roślinne (słonecznikowy, sojowy i rzepakowy).
- Zabronione są pozostałe tłuszcze: smalec, słonina, boczek, niskogatunkowe margaryny.

Ziemniaki
- Zalecane są ziemniaki gotowane podawane w całości lub w postaci puree oraz gotowane i pieczone w łupinach.
- Zabronione są ziemniaki smażone lub odsmażane na tłuszczu (frytki, placki ziemniaczane, zapiekanki z dodatkiem tłuszczów zwierzęcych).

Warzywa
- Zalecane jest spożywanie warzyw w dużych ilościach, w zasadzie wszystkich za wyjątkiem warzyw zabronionych (jedynie ogórki i kalafior w mniejszych ilościach).
- Zabronione warzywa to kapusta, brukselka, suche strączkowe (groch, fasola) oraz grzyby.

Owoce
- Dozwolone jest spożywanie dużych ilości owoców, w zasadzie wszystkich, a szczególnie orzechów i słonecznika.
- Zaleca się jednak ograniczenie ilości owoców dyniowatych (melony, arbuzy) oraz gruszek i śliwek.

Cukier i słodycze
- Dozwolone, w ograniczonych ilościach, są: cukier, miód, marmolada, niskosłodzone soki owocowe, dżemy, konfitury, galaretki, landrynki, biszkopty, herbatniki „petit beurre” oraz lekko podsuszone ciasto drożdżowe.
- Zabronione są chipsy, cukierki w czekoladzie, czekolada, cukierki nadziewane, pralinki, batony, snikersy, marsy, ciasta w czekoladzie, słodycze zawierające tłuszcze lub używki oraz jakiekolwiek inne słodycze w nadmiarze.

Przyprawy
- Zalecane są przyprawy łagodne w smaku: liście laurowe, angielskie ziele, kwasek cytrynowy i sok z cytryny, wanilia, cynamon, szczypiorek, koperek, zielona pietruszka, sól.
- Zabronione są przyprawy ostre: musztarda, ocet, pieprz, papryka, chrzan.
- Dozwolone, ze względu na przeciwmiażdżycowe działanie, jest używanie w niezbyt dużych ilościach czosnku, cebuli, porów.

Używki
- Dozwolona jest herbata. herbata „zielona” oraz, w małych ilościach, kawa naturalna.
- Zabronione są: alkohol, czekolada, kakao.

Jednodniowy jadłospis:

I śniadanie
- : zupa mleczna z makaronem

II śniadanie:
- bułka
- cielęcina gotowana
- kawa zbożowa

Obiad:
- zupa jarzynowa
- klopsy wołowe
- ryż na sypko
- ćwikła z oliwą

Podwieczorek:
- pieczone jabłko
- biszkopty

Kolacja:
- galaretka rybna
- herbata ziołowa