Określ zasadnicze różnice w budowie i funkcji poszczególnych tkanek, oraz określ ich lokalizacje.

Tkanka Nabłonkowa
Tkanka nabłonkowa otacza nasz organizm od otaczającego świata (środowiska zewnętrznego) oraz wyścieła narządy w naszym ciele.
Wyróżniamy dwa rodzaje tkanek - jest to podział ze względu na liczbę warstw (czyli wygląd lub - jak kto woli - kształt tkanki):
Tkanka nabłonkowa jednowarstwowa
Płaskie
Tkanki płaskie występują w miejscach, gdzie nie utrudniają transportu, czyli np. wyściełają naczynia krwionośne lub płuca (pęcherzyki płucne). Tkanka ta współtworzy torebki ciałek nerkowych w nerce. Komórki tej tkanki są spłaszczone i cienkie, a jądro mają po środku. Tkanka nabłonkowa płaska jest przystosowana do uczestnictwa w wymianie gazowej.
• Spłaszczone, cienkie
• Jądro po środku
• Występowanie
o Tam, gdzie nie utrudniają transportu
o Wyściełają pęcherzyki płucne
o Wyściełają układ krwionośny
Sześcienne
Komórki tej tkanki wyglądem przypominają sześciany, są znacznie grubsze od komórek tkanki nabłonkowej jednowarstwowej płaskiej (powyżej). Jednak podobnie jak one, mają jądro umieszczane centralnie w komórce. Występują m.in. w kanalikach nerwowych, końcowych odcinkach gruczołów. W komórkach tkanki sześciennej zachodzi intensywne wchłanianie i wydzielanie
• Jądro po środku
• Występowanie
o Kanaliki nerwowe
• Intensywne wchłanianie i wydzielanie
Walcowate
Tkanki nabłonkowe jednowarstwowe walcowate występują głównie w jajowodach, przewodzie pokarmowym i jelicie cienkim. Komórki występujące w jajowodach mają rzęski, które ułatwiają poruszanie się do macicy, natomiast występujące w jelicie cienkim zawierają mikrokosmki, które zwiększają powierzchnię wchłaniania. Komórki tej tkanki mają kształt graniastosłupów. Jądro występuję na dole komórki.
• Jądro na dole
• Występowanie
o Jajowody
 Posiadają rzęski, które ułatwiają poruszanie się
o Przewód pokarmowy
o Jelito cienkie
• Kształt graniastosłupa
Wielorzędowe
Tkanka nabłonkowa jednowarstwowa wielorzędowa z wyglądu może nieco mylić się z tkankami wielowarstwowymi, gdyż mają jądra na różnych wysokościach. Komórki mają kształt wysokich, powyginanych graniastosłupów. Na powierzchni często mają liczne rzęski, które usuwają zanieczyszczenia. Występuje ona w drogach oddechowych - w jamie nosowej, krtani, tchawicy i oskrzelach.
• Drogi oddechowe
• Wrażenie wielowarstwowości
Tkanka nabłonkowa wielowarstwowa
Zewnętrzne warstwy
• Łuszczą się
Wewnętrzne warstwy
• Rozrodcze
Występowanie
• Jama ustna
• Skóra
• Pochwa
Tkanka Nabłonkowa - funkcje
Gruczołowe
• Wątroba - trawienie
Zmysłowe
• Kubki smakowe
• Błony węchowe nosa
Pokrywające
• Skóra
• Warstwa pokrywająca układ krwionośny
Odbiór bodźców

Tkanka Nabłonkowa - wspólne cechy

Brak własnego ukrwienia
Mało substancji międzykomórkowej
Ścisły i zwarty układ
Duże możliwości regeneracji
Pobierają substancje z tkanki łącznej


Tkanka łączna
Tkanka łączna jest najbardziej zróżnicowanym typem tkanki -- dzieli się na tkanki łączne właściwe, oporowe (tkanka kostna i tkanka chrzęstna), krew oraz limfę.

Tkanka łączna charakteryzuje się tym, że w jej substancji podstawowej zanurzone są włókna (kolagenowe, sprężyste lub retikulinowe). Oczywiście, w substancji podstawowej, oprócz włókien znajdują się komórki (różnego typu, w zależności od rodzaju tkanki).

Włókna dzielimy na trzy wyżej wymienione rodzaje ze względu na ich właściwości mechaniczne. Włókna kolagenowe są najtwardsze, odporne na zerwania, więc występują w ścięgnach, tkance kostnej i chrzęstnej.
Włókna sprężyste - zwane elastycznymi, są mniej odporne na zerwania, ale da się je rozciągać. Występują w ścianach naczyń krwionośnych i w tkance chrząstnej sprężystej.

Włókna retikulinowe - najdelikatniejsze; występują np. w węzłach chłonnych (czyli tkanka łączna właściwa siateczkowata).
Tkanka łączna właściwa - czyli tkanki "środowiska wewnętrznego". Dzielimy je na pięć różnych podtypów...
Tkanka łączna oporowa - jest to tkanka kostna i tkanka chrzęstna, obie pełnią funkcje podporowe i ochronne
Krew - główny rodzaj tkanki łącznej płynnej, zbudowany z osocza i krwinek
Tkanka łączna właściwa
• Cechy
• Podział
Cechy
• Znaczny udział w metabolizmie
• Duże możliwości regeneracyjne
• Brak substancji twardych
Podział
• Wiotka

o Zbudowana z włókien retikulinowych
o Otacza
 Mięśnie
 Układ krwionośny
 Układ nerwowy

• Zbita

o Zbudowana z włókien kolagenowych
o Układ włókien
 Regularny
 Tworzy ścięgna
 Nieregularny
 Tworzy skórę

• Tłuszczowa

o Podział na: żółta i brunatna
o Stanowi rezerwę metaboliczną

 Składowanie tłuszczów obojętnych w cytoplaźmie komórek

o Pełni funkcję termoregulacyjną

• Siateczkowa

o Bardzo delikatna
o Dużo naczynek krwionośnych
o Tworzy węzły chłonne
o Tworzy zrąb szpiku kostnego

• Zarodkowa

o Występuje tylko w okresie zarodkowym
o Brak włókien





Tkanka kostna
Komórki kostne powstają na skutek kostnienia komórek tkanki chrzęstnej szklistej lub tkanki łącznej właściwej. Tkanka kostna jest aktywna metabolicznie. Stanowi zapas jonów (głównie wapniowych), które w razie potrzeby mogą być wykorzystane przez organizm.
Budowa tkanki kostnej -- nieco podobnie, jak w tkance chrzęstnej. Tkankę tworzy substancja podstawowa, włókna osseinowe (czyli kolagenowe - w tkance kostnej nazwane osseinowymi) oraz komórki kostne (osteocyty), otoczone jamkami kostnymi.
Substancja podstawowa zawiera dużą ilość soli mineralnych.
Odbudowa tkanki po urazach jest podobna, jak w tkance chrzęstnej -- komórki kościogubne rozpuszczają kość, a komórki kościotwórcze uzupełniają ubytki.
Skład chemiczny tkanki kostnej -- związki organiczne, związki mineralne i woda. Z wiekiem przybywa związków mineralnych, a ubywa organicznych. Przez to kości stają się bardziej kruche i łamliwe oraz gorzej się zrastają.
Tkanka kostna, w przeciwieństwie do tkanki chrzęstnej jest zarówno unerwiona oraz unaczyniona.

Są dwa rodzaje tkanki kostnej:
Zbita
Podstawową jednostką tej tkanki jest osteon, który tworzy:
- blaszki kostne w kształcie rynienek, czyli zatopione w substancji podstawowej włókna kolagenowe (osseinowe)
- osteocyty - czyli komórki kostne, oczywiście otoczone jamkami kostnymi
- kanał Haversa - który jest wewnątrz osteonu -- i który tworzy System Haversa, przez który przebiegają naczynia krwionośne i nerwy.
Tkanka kostna zbita tworzy kości długie szkieletowe oraz kości osłaniające mózgowie.
Gąbczasta
Zbudowana jest z blaszek kostnych, które są położone ciasno obok siebie tworząc beleczki kostne. Beleczki kostne natomiast tworzą luźną, nieregularną sieć, przypominającą kształtem gąbkę. Pomiędzy beleczkami zgromadzony jest szpik kostny.
Tkanka kostna gąbczasta występuje głównie w końcowych odcinkach kości długich, ponieważ ich ułożenie pozwala amortyzować przeciążenia, co jest bardzo istotne w stawach.


Tkanka chrzęstna
Zbudowana jest z substancji międzykomórkowej (podstawowej), w której zanurzone są włókna białkowe oraz elementy komórkowe, na które składają się komórki chrzęstne (chondrocyty) oraz otaczające je jamki chrzęstne. W przypadku powstania urazów mechanicznych, część chondrocytów przekształca się w komórki chrząstkotwórcze, a część - chrząstkogubne, co prowadzi do uleczenia urazu.
Tkanka chrzęstna jest nieunerwiona i nieunaczyniona.
Wyróżniamy następujący podział tkanki chrzęstnej:
• Szklista
o Odporna na ścieranie
o Tworzy stawy i przymostkowe części żeber
o Tworzy szkielet w okresie zarodkowym i płodowym
• Sprężysta
o Nie kostnieje (nie ulega mineralizacji)
o Tworzy małżowinę uszną
o Współtworzy część krtani i nagłośni
• Włóknista
o Jest zbudowana z włókien kolagenowych
o Duża wytrzymałość na zerwanie
 Występowanie:
 Krążki międzykręgowe w kręgosłupie
 Miejsca łączenia się ścięgien i kości




Krew
Krew jest rodzajem tkanki łącznej płynnej. Składa się z substancji międzykomórkowej - którą jest osocze oraz krwinek.
Krew pełni funkcję oddechową (dostarcza tlen komórkom w ciele), odżywczą, wydalniczą (gł. szkodliwych produktów metabolizmu - dwutlenku węgla i azotu), odpornościową (immunologiczną), oraz termoizolacyjną.
Komórki krwi powstają w czerwonym szpiku kostnym (czyli m.in. pomiędzy beleczkami kostnymi tkanki kostnej gąbczastej).
Osocze -- skład chemiczny:
- 90% woda
- 9% związki organiczne (białka odpornościowe, białka fibrynogenowe, hormony, glukoza, mocznik, aminokwasy)
- 1% substancje mineralne (np. chlorek sodu, jony wapnia, potasu)
Podział krwinek:
• Erytrocyty (krwinki czerwone)

o Są najmniejsze, ale jest ich najwięcej (ok. 5mln na 1mm sześcienny)
o Nie potrafią same się poruszać, więc są przenoszone wraz z prądem krwi
o Są bezjądrzaste
o Żyją bardzo krótko - ok. 100-120 dni
o Giną „zżerane” przez śledzionę, która rozkłada zawartą w nich hemoglobinę


Tkanka mięśniowa
Wspólne cechy komórek mięśniowych (miocytów):

Rozbudowana siateczka śródplazmatyczna
Dużo mitochondriów
Zwarty układ
Brak substancji międzykomórkowej
Zdolne do aktywnego skurczu
Zawierają włókna kurczliwe
Tkanki mięśniowe dzieli się na następujące typy:
• Tkanka mięśniowa gładka
• Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca
• Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa
Tkanka mięśniowa gładka
Kształt
• Wrzecionowate
Występowanie
• Układ pokarmowy
• Układ krwionośny
Miofibryle
• Mało
• Nieregularny układ
Autonomiczny Układ Nerwowy
• Autonomiczny układ nerwowy
Sposób pracy
• Powoli
• Nie męczą się
Jądro
• Jedno
• Po środku
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca
Kształt
• Rozgałęziają się
• Wydłużone
Występowanie
• Tworzą serce
Miofibryle
• Dosyć dużo
• Raczej regularnie
Autonomiczny Układ Nerwowy
Sposób pracy
• Rytmiczne skurcze
• Nie męczy się
Jądra
• Pomiędzy wstawkami
Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa
Kształt
• Cylindryczne
• Dł. 20mm
Występowanie
• Tworzą układ ruchu
Miofibryle
• Bardzo dużo
• Regularnie
Centralny Układ Nerwowy
• Zależne od woli człowieka
Sposób pracy
• Szybkie skurcze
• Męczą się
Jądra
• Dużo
• Peryferyjnie



Tkanka nerwowa
Tkanka nerwowa jest odpowiedzialna za przewodzenie impulsów nerwowych. Zbudowana jest z dwóch rodzajów komórek - neuronów oraz komórek glejowych.
Neurony są głównym typem tkanki nerwowej i to one właśnie są odpowiedzialne za wspomniane wcześniej przewodzenie impulsów nerwowych. Składają się z ciała komórki oraz dwóch rodzajów wypustek - dendrytów i neurytów (tzw. aksonów).
Dendryty doprowadzają impulsy nerwowe do ciała komórki -- są stosunkowo krótkie i mają nieco drzewiasty kształt.
Neuryty natomiast przekazują impuls nerwowy od ciała komórki - dalej, do następnej. Są one osłonięte dwiema otoczkami - wewnętrzna warstwa zwana jest mielinową (lub rdzenną), natomiast zewnętrzna zwana jest komórkową. Należy dodać, że otoczka wewnętrzna jest doskonałym izolatorem elektrycznym przez co impulsy nerwowe mogą się zdecydowanie szybciej przemieszczać.
Osłonki zbudowane są z komórek, przez co występują przewężenia między nimi. Zwane są one przewężeniami Ranviera
Przekazywanie impulsu nerwowego odbywa się poprzez złącza zwane synapsami. Znajdują się one między aksonem jednej komórki, a dendrytem następnej. Przekazywanie impulsu odbywa się poprzez pęcherzyki synaptyczne, przez które przemieszcza się substancja zwana mediatorem synaptycznym.
Synapsy czyli połączenia międzykomórkowe, przez które przemieszczają się impulsy nerwowe występują nie tylko pomiędzy komórkami nerwowymi. Istnieją także połączenia między komórkami nerwowymi, a mięśniowymi oraz gruczołami.
Tkanka nerwowa ma bardzo słabe możliwości regeneracyjne. Przez to, np. przy ciężkich wypadkach można mieć trwały paraliż ciała.