Co to jest historia?
HISTORIA
Słowo historia pochodzi z języka greckiego i oznacza "opowieść o dawnych wydarzeniach". Historia jako nauka bada i opisuje przebieg wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości. W wydarzeniach tych brał udział człowiek, dlatego historia zajmuje się opisem tego, jak dawniej żyli ludzie, jak zdobywali pożywienie, jak budowali państwa, jak walczyli, jak oddawali cześć bogom itd. Badając fakty i wydarzenia z przeszłości, historia pozwala nam poznać przyczyny i skutki tego, co wydarzyło się kiedyś. Badaniem przeszłości i przekazywaniem wiedzy o niej zajmują się historycy.
Mądrzy ludzie używają często dwóch powiedzeń: "Historia jest nauczycielką życia" i "Historia lubi się powtarzać".
DZIEJE
Słowa dzieje używa się zamiennie ze słowem historia. W wydarzeniach tworzących dzieje Polski wzięło wiele pokoleń Polaków. Pokolenie to grupa ludzi w podobnym wieku. Badaniem powiązań między poszczególnymi pokoleniami w ramach jednej rodziny zajmuje się nauka zwana genealogią. Obrazowo przedstawia się te powiązania w formie drzewa genealogicznego, które pokazuje związki rodzinne. Każda rodzina składa się z wielu pokoleń, świadków ważnych wydarzeń w dziejach naszego kraju. Wasi pradziadkowie byli świadkami odbudowy Polski po latach niewoli. Oni przeżyli również drugą wojnę światową. Dziadkowie prawdopodobnie uczestniczyli w likwidowaniu zniszczeń wojennych. Być może brali również udział w powojennej odbudowie Twojej miejscowości. Wasi rodzice obserwowali doniosłe zmiany, jakie zaszły w naszym kraju w ostatnich latach. Wy również jesteście świadkami tworzącej się historii.
ŹRÓDŁA
O tym, co działo się przed wiekami, mówią nam pozostałości minionych czasów, czyli źródła historyczne, z których czerpiemy wiedzę o przeszłości. Źródła możemy podzielić na dwie grupy:
Źródła pisane.
Należą do nich: spisy, listy, dokumenty, gazety, pamiętniki i kroniki. Od kiedy ludzie poznali pismo, zaczęli zapisywać wszystko to, co sami wiedzieli albo o czym opowiadali im inni. Szczególnie ważnym źródłem pisanym są kroniki, w których ważne wydarzenia, np. z życia państwa, zostały zapisane w kolejności ich występowania.
Źródła materialne.
Należą do nich: broń, ozdoby, ubrania, narzędzia, garnki, fotografie, filmy i wiele innych rzeczy, którymi ludzie posługiwali się w przeszłości. Są nim i także: domy, zamki, pałace i kościoły. Źródła materialne mówią nam o tym, jakich narzędzi używali kiedyś ludzie, jak się ubierali, jakie ozdoby nosili, jak wyglądali, gdzie mieszkali i co jedli.
Niektóre źródła materialne są gromadzone w muzeach lu w skansenach. Skanseny to muzea na wolnym powietrzu. Odtwarza sie w nich najczęściej wygląd miejsc zamieszkania ludzi sprzed wieków. W domostwach zachowane jest oryginalne wyposażenie, tak jakby ich mieszkańcy "przed chwilą" opuścili swe siedziby. Ważną rolę w odnajdywaniu i odczytywaniu źródeł materialnych odgrywają archeolodzy. Kopiąc w ziemi, odnajdują oni naszyjniki, monety, narzędzia itd. Informację o tym, gdzie prowadzić prace wykopaliskowe, historycy i archeolodzy znajdują w innych, odkrytych już źródłach historycznych pisanych i materialnych. Nie zawsze jednak dostępne źródła pozwalają dokładnie ustalić, co wydarzyło się w przeszłości. Dlatego naukowcy często przedstawiają tylko hipotezę - przypuszczenie, które wymaga sprawdzenia.