Całkiem ładnie są te prawa wytłumaczone na polskiej Wikipedii... ale dobrze, spróbuję tak prosto, jak to tylko możliwe.
Pierwsze prawo, to prawo czystości gamet. Oznacza to, że każda gameta (czyli plemnik oraz komórka jajowa) zawiera 1 allel dla każdego genu.
Innymi słowy: jak wiesz, każdy człowiek zawiera 46 chromosomów, które pogrupowane są w 23 pary. 23 chromosomy odziedziczyłeś po ojcu (z plemnika), kolejne 23 chromosomy - po matce (z komórki jajowej). Jak rozważasz dowolny gen leżący na innym chromosomie niż parze X-Y, to masz go w dwóch wersjach - jedną kopię masz od mamy, drugą od taty.
I teraz tak: chociaż masz dwie wersje (czyli allele) każdego genu, potomstu przekazujesz tylko jeden z nich. Aby to było możliwe, w gametach, czyli komórkach płciowych, może się znaleźć tylko jedna wersja każdego genu,
Drugie prawo, to prawo niezależnej segregacji cech. Oznacza to, że geny są przekazywane w sposób losowy, niezależny od innych genów. Rozważmy następującą sytuację:
Mamy człowieka, który ma jeden allel niebieskich oczu (a) i jeden allel brązowych oczu (A), którego możemy sobie zapisać jako Aa. Co więcej, ten facet ma allel genu odpowiadającego za anemię sierpowatą (b) i zdrowy wariant tego genu (B), co możemy zapisać jako Bb.
Rozważany genotyp możemy zapisać jako: Aa Bb.
I teraz tak: ten człowiek zaczyna produkować plemniki. I przydział genów do każdego z plemników będzie w 100% losowy. Czyli będziemy mieli po równo plemników zawierających zestawy: 1) AB 2)Ab 3)aB 4)ab.
Pamiętaj, plemnik i komórka jajowa zawsze będą zawierały tylko po jednym allelu (czyli wariancie) każdego genu - to wynika z pierszego prawa.
Niemniej jednak, trzeba dodać, że II prawo Mendla nie zawsze jest zgodne z prawdą: niektóre geny są ze sobą sprzężone, zależne od siebie - bo leżą blisko siebie na tych samych chromosomach. Wtedy podział nie jest losowy.
Rozumiesz, czy jeszcze wyjaśnić?
